INRI

Als katholiek ken ik de Bijbel, in tegenstelling tot de gemiddelde protestantse medemens, niet van buiten. Daardoor kom ik af en toe dingen voor het eerst tegen. Dat INRI, de tekst op het aan Jezus’ kruis aangebrachte bordje, een afkorting is van Iesus Nazarenus Rex Iudeaorum (Jezus van Nazareth, koning der joden), wist ik. Maar in Johannes 19:19-20 lees ik dat het opschrift er stond ‘in het Hebreeuws, in het Latijn en in het Grieks’. Dat wist ik niet. Even nagezocht: in het Hebreeuws was het ישוע הנצרי מלך היהודים (Jeshua Hanozri Melech Hajehudim), in het Grieks Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων (Iesous ho Nazoraios ho Basileus toon Ioudaion).

Leuke woorden

Bombazijn, dagbroer, foezel, heulenteer, inpik, kookveldafzuigsysteem, ophakkertje, rister, spats, twijnder, veite, weegscheet, zuchting.

Stop er nog een!

Voor mijn jongere lezers: in vroeger dagen mocht er nog worden gerookt. Rokers werden niet als debiele paria’s beschouwd, maar verenigden zich gewoon vrolijk. Zoals in Mechelen in ‘rookersclub’ Stop er nog een. Wie in zo’n vereniging het langst een pijp kon laten roken haalde zelfs de pers! Zoals Guusje Verelst die anderhalf uur aan één pijpje wist te lurken.

Goede aanleiding

Mijn kameraad Albert Hagenaars toonde me de monoprint die ik hem vorige eeuw ten geschenke deed. Lang niet gezien. Ben er nog immer content over. Goede aanleiding om de aandacht weer eens te vestigen op de Galleria Credenza:

https://galleriacredenza.blogspot.com/

Bijna vergeten

We zijn onderhand zo gewend geraakt aan onze moderne tekstverwerkers dat we wel eens willen vergeten hoe we vroeger werkten. Dat we een blad in de machine moesten draaien, dat we aan het eind van de regel naar de volgende moesten schakelen, dat op zeker moment het inktlint – tweekleurig of niet – op was en vervangen moest worden. Dat kwam me weer helder voor de geest toen ik op een rommelmarkt zag dat iemand, een jónger iemand, aan de verkoper vroeg hoe zo’n ding eigenlijk werkt….

Afstotelijke wijken

Echt bij-zon-der afstotelijk vinden we in Nederland de vinex-wijken, die de ontwerpers lijken afgekeken te hebben van die uniforme Amerikaanse voorstadswijken. Het is vooral die eenvormigheid die wij gruwelijk vinden. Geertje zei het treffend: “Je moet er een vlag aan je huis hangen om te kunnen herkennen waar je woont.”

Antwerpen in de Ardennen

In de voor het overige meeslepende reeks World Without End geeft regisseur Michael Caton-Jones blijk van geografische onnauwkeurigheid: de Engelse koning Edward III trekt ten strijde tegen Frankrijk, en probeert en passant in de Lage Landen bondgenoten en huurlingen te vinden. Dat deel van de serie vangt aan met een beeld van zijn legerkamp in een Ardennenachtig landschap. De ondertiteling: One Year Later, Antwerp, 1334….Nérgens in Antwerpen zijn er zulke heuvels (en die waren er in de veertiende eeuw evenmin)….

Momentopname

De nabije cultuurdragers zijn hic et nunc Andere richtingen van Frederik Lucien De Laere, Babylon Berlin Staffel 1-4 van Tom Tykwer, Achiem von Borries en Henk Handloegten, Een hand, een ster van Pol Le Roy en Black Sea van XTC.

Alleen oude kranten

Ik vraag me af of ze daar op nummer 113 vroeger vitrage en overgordijnen verkochten, of dat ze van plan zijn dat nog te gáán doen. Feit is in elk geval dat de etalages ondanks de wervende mededelingen VITRAGE en OVERGORDIJNEN momenteel alleen oude kranten tonen….

"Zwaai even, Uwe Heiligheid!"

Om het omhelzen van Moderne Tijden staan ze niet echt bekend, maar toch werkten reeds vanaf 1878 de pausen mee aan hun cinematografische registratie. Franciscus is daaraan gewend, het Vaticaan heeft zelfs een eigen station dat zelfs online dagdagelijks uitzendt. Maar voor Leo XIII, die van Rerum Novarum, was film in 1878 nog geen vanzelfsprekendheid. “Zwaai even, Uwe Heiligheid!” heeft de cameraman van dienst, tuk op ‘actie’ op zijn celluloid, hem vermoedelijk toegeroepen. Het werd geen zwaaien, maar zegenen. Op het wereldwijde web is een aardig verzamelingetje te vinden waarop alle pausen sinds Leo XIII bewegend te zien zijn. Aanschouw de bewegende Pius X, Benedictus XV, Pius XI, Pius XII, Johannes XXIII, Paulus VI, Johannes Paulus I, Johannes Paulus II, Benedictus XVI en Franciscus:

https://www.youtube.com/watch?v=hhnLM7RAeqo

Achter de oren

Jonge mensen moeten zich bij het bekijken van oudere films en televisieseries waarschijnlijk regelmatig achter de oren krabben. Wanneer ze bijvoorbeeld zien hoe iemand op straat stopt bij een glazen huisje, daarin muntjes in een gleuf steekt, dan met zijn vinger een draaischijfje in beweging zet en vervolgens een soort koptelefoon met een gekrulde draad daaraan tegen zijn oor zet.

Van D en B naar K en W

Van de 9-letterige oplossing in het kruiswoordraadsel dat ik aan het invullen was had ik ROO..ORST. Om verder te kunnen vulde ik als vogelliefhebber in de puzzel de D en B in omdat ik meende dat gezocht werd naar roodborst. Dat bleek abuis. Ik had een K en een W in moeten vullen. Geen roodborst dus, maar rookworst....

De wereld nog niet uit

De wonderen zijn de wereld nog niet uit. Toen vijfentwintig jaar geleden op de Wapper een ‘tijdelijk’ ticketverkooppaviljoen werd geplaatst pal voor het Rubenshuis (Het ontnam meteen het volledig zicht op de gevel daarvan) dachten we dat we daar nooit meer van verlost zouden raken. Tot onze vreugde is het, nu het plein wordt heringericht, echter verwijderd. Gewoon écht weg!

https://meergemengdeberichten.blogspot.com/2012/08/blijvende-lelijkheid.html

Hartgrondige instemming

In zijn verrukkelijk boek Hartstochtjes neemt Kees van Kooten het onder meer op voor het betere rijm. Zo af en toe kun je het waarlijk hartgrondig met iemand eens zijn: ‘Ook na deze regels honderdmaal te hebben gehoord ril ik nog altijd een beetje van tevredenheid om het achteloze rijm in Op een mooie Pinksterdag van Annie M.G. Schmidt:

Morgen kan ze zwanger zijn
’t Kan ook nog vandaag
’t Kan van de behanger zijn
of van een Franse zanger zijn
of iemand uit Den Haag.

Zulk een simpel, natuurlijk kloppend rijm geeft een behaaglijk gevoel van opluchting. Het voelt alsof luisteraar en tekstdichter tezamen de wereld naar hun hand hebben gezet en het leven voor heel even te snel af zijn.’

Slechts tweemaal daags

Ook een dekhengst heeft zijn rechten. Die zijn al lang geregeld. Vond in een negentiende eeuws document allerhande voorschriften. Zo mocht in 1883 al een eigenaar niet verplicht worden zijn dier meer dan twee maal per dag ‘te doen springen’. Een dekhengst hoefde per springtijd ook niet meer dan 70 merries te berijden….

Place Publique

Wie zin heeft om wat van de wijde wereld te zien, maar geen trek heeft om de deur uit te gaan kan haar of zijn hart ophalen met de Place Publique van die zo goed kijkende Frans Budé:

https://placebude.blogspot.com/

Bijna aaibaar (70)

 

Gebrekkige communicatie

Je mag de straat waarin wij wonen slechts in één richting, stadinwaarts, in fietsen. Het verbaasde ons dus toen wij zagen hoe medewerkers van de stad onder onze ogen een nieuw fietspad deden ontstaan mét een nieuw afslagje, naar en van de kant waar je niét mag fietsen. Of zou dat dan daarom voortaan wél mogen? Neen hoor, bij de ingang van de straat staat – nog immer – een duidelijk verbodsbord. Alleen de tram mag erin. Vermoedelijk is de communicatie tussen de Stedelijke Dienst Fietspaden aanleggen en de Stedelijke Dienst Verkeersborden plaatsen niet optimaal, en heeft de tweede van de eerste nog niet vernomen dat het nieuwe fietspad uitnodigt staduitwaarts te rijden….

Evenmin

Evenmin van de gewoonte van Nederlanders om op straat een vette rookworst (of een halve) van de HEMA te eten. Toen de HEMA hier in Antwerpen de deuren opende dacht het bedrijf de in Nederland zo succesvolle formule simpelweg in Vlaanderen te kunnen kopiëren. Daar had het niet voldoende onderzoek voor verricht. Weliswaar was de introductie van de stroopwafel onmiddellijk een enorm succes, maar met de verkoop van rookworsten werd al na amper een half jaar gestopt omdat ze die aan de straatstenen niet kwijt konden…. 

Culinair onbegrip

Hoewel Nederlanders en Vlamingen, zij het met wat valse vrienden, eenzelfde taal delen zijn er behalve linguïstische en sociologische toch ook heel wat culinaire verschillen. Om er maar één te noemen: Vlamingen, en bij uitbreiding Belgen, begrijpen ab-so-luut niets van de noordelijke gewoonte om ‘uit de muur’ te eten….

Gevleugelde onomatopeeën

Dat de kieviet, koekoek en de oehoe als vliegende onomatopeeën door het leven gaan had ik al opgeslagen, maar ik vergat de tjiftjaf. Het aardige is dat die vogels ook in nabije talen soms een onomatopee zijn. Zo heet de kievit in het Duits Kiebitz, de koekoek in respectievelijk Duits, Engels en Frans coucou, cuckoo en Kuckuck en de oehoe bij onze oosterburen Uhu. Ook de tjiftjaf wordt in andere talen naar zijn geluid vernoemd: Engelstaligen noemen hem chiffchaff, Duitstaligen Zilpzalp.

Een derde druk

Patrick Cornillie stelde met De 100 mooiste wielergedichten uit de Vlaamse en de Nederlandse literatuur niet alleen een geslaagde bloemlezing samen, maar ook een succesvolle: Uitgeverij Les Iles bracht er een derde druk van op de  markt. Een derde! Hoe mooi voor een poëzie-uitgave. Jan Van meenen maakte bij de presentatie van dat boek een groepsfoto van aanwezige dichters. Staand van links naar rechts Pieter Bakker, Philip Hoorne, Karel Declercq, Dirk Nachtergaele, Bert Bevers, Martin Carrette†, Herman Laitem en Miel Vanstreels. Zittend van links naar rechts Albert Megens, Achilles Surinx, Jeroen Wielaert, Paul Rigolle, Guy van Hoof en Patrick Cornillie in het Nationaal Wielermuseum in Roeselare.

https://www.nieuwsblad.be/cnt/blele_01339587

Trotse jongens

Leve het land van de onbegrensde mogelijkheden. Waar jongetjes al vroeg vertrouwd worden gemaakt met de stalen schoonheid van vuurwapenen….

Torens in beweging

Hier ziet u mij voor le Due Torri in Bologna, een van de weinige steden waar wij wel zouden willen wonen als we Antwerpen uit zouden moeten. Bij het  begrip ‘scheve toren’ denkt iedereen aan Pisa, maar in de Povlakte heeft elk dorp er wel een. Deze twee zijn te vinden in Bologna, dateren van 1120, en gaan steeds schuiner staan. De grote, de Asinelli, is 97 meter hoog. De Garisenda is 48 meter en staat 4.0 graden uit het lood. Dat is meer dan de toren van Pisa. Momenteel wordt er hard gewerkt om ze toch nog een paar eeuwen overeind te houden….

https://www.youtube.com/watch?v=SQIEOE5PBWY

Het noorden niet kwijt....

Voor wie ooit in een bos het noorden kwijt raakt en niet meer weet waarheen deze tip: in onze gewesten valt de meeste regen met westen- of zuidwestenwind waardoor het mos aan de wéstkant van bomen groeit. Met die wetenschap zou je je moeten kunnen oriënteren.

Een jaartje ouder

Vroeger wist niemand wat non-binair of genderfluïde betekende, laat staan waar ooit een afkorting als LGBTQIA2S+ voor zou gaan staan. Woke moest ook nog worden verzonnen. Een paar jongens in de buurt bewogen wel wat meisjesachtig, maar daar zochten we verder niets achter. Over het algemeen genomen was het overzichtelijk, en waren jongens jongens en meisjes meisjes. Al dacht ons zusje ooit wel ons te foppen door zich als jongetje te vermommen. Het is vandaag zijn haar verjaardag. Van harte!

1943

De winnaar schrijft de geschiedenis. Zo is het altijd geweest. En die verdonkeremaant dus wat hem slecht uitkomt. Zo is jarenlang het bombardement op Mortsel van 5 april 1943 waar mogelijk verzwegen. Nooit vielen daar zo veel onschuldige slachtoffers. 936. Ne-gen-hon-derd-zés-en-der-tig. Door Amerikáánse bommen! Clem Schouwenaars is het nooit vergeten, getuige 1943:

Het Amerikaans bombardement van 5 april
’s middags rond half vier
duurde nauwelijks acht minuten.

Mijn vader was veertig jaar oud,
ik tien jaar, drie maanden en een week.

Twee uren wroetten wij samen
in het puin van de gemeenteschool
waar Greta in de zevende klas zat.

Toen wij haar vonden
lag zij met één hand voor haar ogen,
ongeschonden slechts drie blauwe vlekjes
door de vingertoppen in haar voorhoofd gedrukt.

Daarom was het zo moeilijk te geloven
dat zij net zo dood was
als al de meisjes die wij vóór haar vonden.

Mijn vader was veertig jaar oud,
ik even oud als hij.

4 hoofdsteden

Dat begint daar in Donaueschingen (geboortestad overigens van Anselm Kiefer) bescheiden als een fris stroompje, maar gaandeweg wordt het wel mooi de énige rivier ter wereld waaraan niet minder dan 4 hoofdsteden liggen: de Donau stroomt door Wenen, Bratislava, Boedapest en Belgrado.

Pech

Dat de maand juli genoemd is naar Julius Caesar (mensis Iulius) wist ik, maar niét dat de naamgever dat geweten heeft maar 'zijn' maand nimmer beleefde....In 45 voor Christus kwam Gaius Julius Caesar triomferend uit Gallië terug naar Rome. In het begin van het jaar 44 voor Christus besloot men te zijner ere de maand die tot dan toe Quintilis heette - Caesars geboortemaand - naar hem te vernoemen. Op de Idus van maart (dat jaar de 15de - de volle maan viel ook wel op de 13de) 44 voor Christus echter viel Caesar onder moordenaarshanden. Toen de allereerste juli aanbrak was hij er dus al niet meer....

Uit de kast (CXLII): Roger Rennenberg

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Kapmantels van tijd van Roger Rennenberg (Uitgeverij C. de Vries-Brouwers, Antwerpen-Rotterdam, 1993), waaruit ik op bladzijde 41 Het detail opensloeg:

zoals de blauwe halfopen
schoenen met kurken hiel
me vertrouwd zijn
herken ik meer nog je naakte benen
en verzorgde rode teennagels
om over je huid
door de gaatjes in je tricot deux-pièces
nog maar te zwijgen.