Niet meer voorlijk

Tachtig jaar geleden, het was toen 1939, stonden de uurwerken in Nederland anders dan in de buurlanden. Waar het in het Verenigd Koninkrijk, België, Frankrijk en Duitsland tien over half was, wees de klok naar Amsterdamse tijd reeds het hele uur aan. Met die twintig minuten voorsprong hebben de Duitsers in mei 1940 onmiddellijk komaf gemaakt. En daaraan is na 1945 niets meer veranderd.

Mooie lettertypes (106)

Een eigen spel

Zag in de Fnac een stapel Monopoly-spellen, en niet zomaar Monopoly-spellen maar heuse Antwerpse Monopoly-spellen. Leuk. Ik wist niet dat die er waren.

Vroeger....

Heerlijk, hoe Jan Mulder (in Tot u spreekt Jan Mulder) terugblikt op het voetbal van vroeger ‘toen de spelers de tijd hadden om een wijle om zich heen te kijken voor een behoorlijke afspeelmogelijkheid in de verte. Toen de beleefdheid van de opponenten zodanig was dat ze jou die tijd gunden en op gepaste afstand bleven praten met elkaar, een gesprek dat bijvoorbeeld kon gaan over de fijne toss die de scheidsrechter zojuist had geleid, waarbij twee aanvoerders elkaar succes en een prettige wedstrijd hadden gewenst in een aangenaam najaarszonnetje met enige fijne neerslagdeeltjes om de vijf minuten zodat de strafschopgebieden lekker glad waren voor een vloeiende dribbel doorheen de vriendelijk gehumeurde verdedigers, die geen enkele wellevendheid schuwden om de midvoor van de tegenpartij het scoren te vergemakkelijken.’

Dat gaat rap

Oorzaken: wereldwijd is er een trend om minder vlees te eten, en supermarkten lokken steeds vaker afstuderende slagers. Feit: er zijn in België steeds minder zelfstandige slagerijen. Zes jaar geleden waren er nog 3788, vorig jaar 3432. Dat gaat rap. Het betekent dat er wekelijks één slagerij verdwijnt.

Leuke woorden

Aasdom, beugbak, deek, eemter, haagschool, karstwerking, mazier, paarling, schoothoorn, uiterton, winzuiger.

Onderweg met de tram: de 10 in Antwerpen

Minstens zo leuk om voor je beeldscherm mee op reis te gaan als de Führerstandsmitfahrte zijn de Straßenbahnfahrte. Overal ter wereld heb je wel liefhebbers die het traject van bepaalde tramlijnen online zetten. Deze keer reed ik in eigen stad mee met lijn 10 van P+R Schoonselhof naar Wijnegem: https://www.youtube.com/watch?v=xmIdf487UCI

Waarvan akte

IJsland steunt taalpuristen met een officieel taalbeleid dat leenwoorden weert. Het IJslands kent er in tegenstelling tot de andere Scandinavische talen maar erg weinig. Ook voor internationale begrippen als dokter, paspoort en politie heeft het eigen woorden, respectievelijk læknir, vegabréf en lögreglan. Overigens heeft IJsland 25 papegaaiduikers voor elke inwoner. Dit laatste natuurlijk geheel terzijde.

Tikkut/Tikèt

Het verbaasde me eigenlijk nooit dat Vlamingen tegen ticket niet zoals Angelsaksen en Nederlanders tikkut naar tikèt zeggen (ze zeggen immers ook gangster tegen gengster, tank tegen tenk en tram tegen trem), maar hier is iets anders aan de hand dan een Vervlaamsing van een Engels woord: ontdek dat het Engelse ticket (zoals beef van boeuf stamt) eigenlijk een Frans leenwoord is: het komt van het middeleeuws-Franse estiquet.

En The Sun?

Vond een, zeker in het kader van de Brexitperikelen interessante, samenvatting terug van het Britse krantenlandschap: “The Times wordt gelezen door degenen die het land regeren, de Daily Mirror door degenen die het land denken te regeren. The Guardian door degenen die het land graag zouden regeren, de Financial Times door degenen die het land bezitten, de Daily Mail door de echtgenotes van degenen die het land regeren, de Daily Telegraph door degenen die het land willen regeren zoals het altijd werd geregeerd en de Daily Express door degenen die denken dat het land nog altijd wordt geregeerd zoals het werd geregeerd. En The Sun? The Sun wordt gelezen door degenen die het niet kan schelen wie het land regeert, als die maar grote borsten heeft…..”

Stem uit het verleden

Tegenwoordig zijn we er aan gewend om beeld en geluid ter beschikking te hebben van zowat alles en iedereen. Dat is niet altijd zo geweest. We kennen allemaal Julius Caesar, Karel de Grote en Napoleon Bonaparte maar we hebben hen nooit gehóórd. Vorst Otto von Bismarck is nog zo’n grote naam uit de geschiedenisboeken. Welnu, van hém bestaat een geluidsopname. Die is lang kwijt geweest maar terug opgedoken. De opname werd 7 oktober 1889 in Bismarcks slot Friederichsruh gemaakt, op een Edison Phonograph met wasrol: https://www.youtube.com/watch?v=czko31-6O8I

De volledige wereldproductie

“Wat vreemd, dat snijwaar niet in de Van Dale staat,” vond ook Geertje. Waarop ze even peinsde en zei dat het ook eigenlijk vreemd was dat ze kokosbrood op de afdeling snijwaar verkochten. Dat heeft met vlees immers helemaal niets te maken. Hier in België zie je het niet. Kokosbrood is schijnbaar iets volledig Nederlands. Vond een artikel in De Volkskrant waaruit blijkt dat er zelfs maar één kokosbroodmaker is. De volledige wereldproductie wordt vervaardigd in Harderwijk:

https://www.volkskrant.nl/economie/in-harderwijk-maken-ze-al-het-kokosbrood-van-de-wereld-met-de-hand~ba22fb5a/

Onbekende snijwaar

Op de boodschappenlijstjes die ik verzamel kom ik regelmatig het woord snijwaar tegen. Goed Nederlands voor charcuterie, dacht ik. Tot mijn stomme verbazing blijkt mijn Van Dale (ik gebruik nog de twaalfde druk) snijwaar niet te kennen. Snijwaren evenmin. Mijn eerste vakantiebaantje, bij De Gruyter, was nota bene op de afdeling snijwaar. Het is geen typisch Bergs woord, want Geertje zegt dat ze het in Tilburg ook gebruiken, en hier in Antwerpen wordt het dus ook gebezigd. Vreemd dat het woordenboek het niet kent. Miskenning van het Brabants?

https://nl.wikipedia.org/wiki/Brabants

Waar wij niet meer bij stilstaan

Ben bezig in Alles wat je altijd al had willen weten over taal – De taalcanon van Marianne Boogaard en Mathilde Jansen waarin ik in het hoofdstuk Wat weet een analfabeet over taal en schrift? getroffen word door: ‘Abena, een analfabete vrouw, krijgt een brief van haar geliefde. Ze rent opgewonden naar de maatschappelijk werkster en vraagt haar de brief voor te lezen. ‘Maar,’ voegt ze er meteen aan toe, ‘dan moet je wel je oren dichthouden.’’

Protestgedicht

In Tilburg plaatste hoofdredacteur Jef van Kempen mijn Protestgedicht, 1968 op de Fleurs du mal: https://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-protestgedicht-1968

Elke dag een andere....

Don’t be caught in public with a naked upper lip! Geweldig wat voor dingen er worden geproduceerd en - naar alle waarschijnlijkheid dan toch - ook nog worden verkócht. Ik heb een echte snor, dus hier heb ik niets aan maar mannen met een naked upper lip kunnen hier voor een paar euro toch mooi hun voordeel mee doen....

Nooit van gehoord

Desgevraagd zou ik een best wel indrukwekkende reeks merken bier op kunnen noemen, maar van Amsterdam Premium Beers had ik nog nóóit gehoord….

Te gast bij Barbarus

Op het cultureel webtijdschrift Barbarus van hoofdredacteur Olivier Rieter verschenen vandaag vijf nieuwe gedichten van me: Woensdagmorgen, Neergehaald décor, Kassia’s tropen, Klein scenario en Geen vreemde meer. Die maken onderdeel uit van de reeks-in-wording Bedekte termen:

https://www.barbarus.org/single-post/2019/10/17/Gedichten-van-Bert-Bevers

Aansluiting op het hart

Steek uit de rubriek Zinloze weetjes op dat de trouwring om de linker ringvinger gaat omdat dit de enige vinger is met een ader die aansluit op het hart.

Landgenootjes

Een verrukkelijk boek is De slimste vogelgids – Alle 192 broedvogels van België en Nederland van Jan Rodts. Ik heb eens geturfd hoeveel van die 192 er echte (dus niet deels of overwegend) stándvogels zijn. Het betreft (van klein naar groot) graszanger, zwarte mees, kuifmees, glanskop, matkop, boomkruiper, boomklever, ringmus, heggenmus, staartmees, huismus, kleine bonte specht, geelgors, goudvink, middelste bonte specht, grote bonte specht, steenuil, patrijs, holenduif, sperwer, kauw, groene specht, ransuil, gaai, notenkraker, kerkuil, hazelhoen, bosuil, halsbandparkiet, slechtvalk, zwarte specht, ekster, kraai, havik, korhoen, middelste zaagbek, krooneend, zilvermeeuw, raaf, oehoe en fazant. Dat zijn er van de 192 dus 41. Dat is 21 %.

Een merkwaardige aanblik

Een aangename ontdekking vond Geertje het Domein Vordenstein, waar het bijzonder plezierig wandelen is. Ze bleef met vraagtekens staan bij een veldje maïs die van sportsokken was voorzien. Navraag bij boswachter Wouter Huygens leerde haar dat die er zaten om te voorkomen dat duiven en kraaiachtigen de kolven kaal plunderen. Een merkwaardige aanblik blijft het wel.

Meneer Bourla

Zomaar even aandacht voor Pierre Bruno Bourla (1783-1866). Hij was gedurende veertig jaar stadsbouwmeester van Antwerpen, en ontwierp onder meer de bekende Bourlaschouwburg. Wij wonen reeds sedert de vorige eeuw in de enige straat die naar hem is vernoemd.

Patent onbekend

Speciaal voor de uitvoering van zijn suite Langs meanderende stromen ontwierp de jonge componist Joachim von Waldenfels de slingerhoorn. Het is niet bekend of hij er patent op heeft aangevraagd.

Terug in de mode

Nooit moet je iets wegdoen, want alles komt terug in de moeite. Zelfs deze su-per-le-lij-ke stoeltjes die in de jaren zestig van de eeuw volop in de mode waren. Er zijn nu weer jonge mensen die er graag in zitten….

Gelijkenis....

De eerste keer dacht ik dat ze het tegen iemand anders had, maar ondertussen ben ik er aan gewend dat mijn lief me begroet met “Goeiemorgen, Paulus!” Nu ik een baard heb vindt ze me namelijk op Paulus de Boskabouter lijken….

Mooie lettertypes (105)

Schoon buitengoed

In het Handelsblad voor Antwerpen stond in 1861 een annonce waarin ‘te huren’ werd aangeboden een schoon buitengoed gelegen aan de Berchemsen Steenweg hoek der Molenstraat. Eens gaan kijken hoe die hoek er nu uitziet….

Oudst

Ik blijf het fascinerend vinden dat ajuinen al millennia geleden, dus ook al ten tijde van de eerste Germaanse klankverschuiving, werden geconsumeerd. Sterker: het is tot nader order het oudst bekende voedsel ter wereld.

Een blik in de keuken

Kwam Een blik in de keuken weer eens tegen, een bijdrage die ik schreef voor Versindaba. De cyclus Dode dingen zijn langzaam verscheen ondertussen in Eigen terrein – Gedichten 1998-2013:

http://versindaba.co.za/2011/06/30/bert-bevers-een-blik-in-de-keuken/

Niet alleen monarchisten....

Niet alle onderdanen van Koning Achmed Zogu (later bekender als Koning Zog I) van Albanië waren monarchisten getuige dit fotobijschrift uit 1934: Koning Achmed Zogu van Albanië , die vorige week, tijdens een bomaanslag in zijn paleis, gekwetst werd.

Zomaar een overzichtje

Algerije, Argentinië, Bangladesh, Burkina Fasso, Costa Rica, Cuba, Dominicaanse Republiek, Ecuador, Eritrea, Griekenland, Iran, Jemen, Libië, Mali, Marokko, Mexico, Nicaragua, Somalië, Syrië, Tonga, Tunesië en Uruguay. Dit zijn de landen die het hun burgers verbieden afstand van hun nationaliteit te doen.

Wielerland

België is van oudsher een waar wielerland. Ik kan me niet herinneren in Nederland in een gewone supermarkt voor dagdagelijkse inkopen een afdeling gezien te hebben met zúlk speelgoed….

Het was de wind, mijn kind....

In de prairietuin van de Botanische Tuin hier om de hoek heeft de wind aan een van de bomen flinke schade aangericht: een van de takken is, je houdt het eigenlijk niet voor mogelijk bij zulke stevige exemplaren, simpelweg gebroken.

Uit de kast (LXXXIX): Norbert De Beule

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Vigor anorexia – Een Misboek van Norbert De Beule (Uitgeverij Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019), waaruit ik op bladzijde 18 het gedicht Zelfportret als Astor Piazolla opensloeg:

La Primera Palabra

kwam uit de mond van een bandoneon

Het was de tijd dat de zwaluwen

dansten met hun staarten

Brillantine schitterde in de zon

Iedereen kwam de straat op

in zijn beste pak

Vrijers klakten met de tong

Wees gegroet, Bandoneon

Vol van weemoed en genade

Vouw in U het Plan

van onze dromen.

Mauerfall

De Tagesschau die de ARD op 9 november 1989 uitzond zal volgende maand vast en zeker weer opduiken in de televisieprogramma’s bij onze oosterburen. Dan wordt ongetwijfeld ruim aandacht besteed aan de val van de Berlijnse Muur (waarvoor de Duitsers het indrukwekkend compacte woord Mauerfall gebruiken) die dan drie decennia geleden is:

https://www.youtube.com/watch?v=llE7tCeNbro

Onderweg met de tram: Warschau

Minstens zo leuk om voor je beeldscherm mee op reis te gaan als de Führerstandsmitfahrte zijn de Straßenbahnfahrte. Overal ter wereld heb je wel liefhebbers die het traject van bepaalde tramlijnen online zetten. Deze keer reed ik met Lijn 3 mee door Warschau:

https://www.youtube.com/watch?v=7fparwwY6QM

Hè, lekker....

“Hè, héérlijk!” gnuifden wij onder onze parapluie. Passanten bekeken ons alsof we toeristen in Noord-Korea waren. We kunnen er niets aan doen: wij vinden de herfst fan-tás-tisch….

Japneuzen?

De herfst levert dikwijls verrassende beelden op. Zo duiken her en der natuurlijk weer allerhande paddenstoelen op. Tot welke soort deze behoren? Geen idee! Maar ze doen sterk denken aan 'japneuzen' (zjappekes), een typisch snoepje van hier: zwarte rubberachtige bollekes....

Dat zoiets mág....

Een foto met dit decor zal ik niet meer kunnen laten maken. Je gelooft het of niet maar in Wallonië deinzen ze er niet voor terug een monument uit de 13^de eeuw te….slópen. De Pont des Troux over de Schelde in Doornik / Tournai (kijk maar eens op YouTube) is af-ge-bro-ken. Dat zoiets zomaar mag. Op YouTube is ook een aardige reconstructie van de oorspronkelijke brug te vinden:

https://www.youtube.com/watch?v=DDv5_04SSEM

Tijd

Altijd een genoegen om een stielman aan het werk te zien. Onze Vedette Veritable, waarvan zo het mechanisme eens zichtbaar kwam, werd grondig nagezien door Peter De Klerk, een meester-uurwerkmaker die een zaak heeft op de Paardenmarkt en de kunst voor een klant tijd te maken verstaat. Ik vind dat een aardige slagzin.

Antwoorden uit Antwerpen

zijn er natuurlijk voldoende. Welke juist doet even niet ter zake. Geen chinezerij: ik vond Antwoorden uit Antwerpen vooral gewoon even lekker klinken….

Baas boven baas

Een Nederlander denkt bij het woord drielandenpunt spontaan aan Vaals, waar België, Duitsland en Nederland samenkomen. Een Belg vraagt zich bij hetzelfde woord af “Welk?”. België heeft immers drié drielandenpunten: behalve het hierboven genoemde dat bij Ouren (waar België, Duitsland en Luxemburg elkaar treffen) en bij Aubange (België, Frankrijk en Luxemburg). Overigens zijn er landen met nog veel meer drielandenpunten. Oostenrijk heeft er 9, China niet minder dan 16.

Eene sterke macht....

Hoe gezagsgetrouw vroeger de pers toch was. Op 14 Oogst 1914 nam de krant voetstoots aan dat ‘het Nederlandsche leger eene sterke macht waarmede af te rekenen valt’  vertegenwoordigde. Een bericht om smakelijk om te lachen als de omstandigheden niet zo navrant waren. Wie de gezagsgetrouwheid van de toenmalige redactie betwijfelt doet er goed aan ook het stukje erbóven te lezen….

Sprak de keizer Limburgs?

Boeiend artikel, in Neerlandistiek – Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek, van Peter Alexander Kerkhof waarin hij belicht welke taal Karel de Grote vermoedelijk dagdagelijks gesproken heeft:

https://www.neerlandistiek.nl/2019/09/welke-taal-sprak-karel-de-grote-en-doet-dat-er-toe/

Eigenaardig

Eigenaardig: je kunt niet zeggen (Allez: je kunt het natuurlijk wel zeggen maar het is niet correct) “De lidwoord het” maar wel “Het lidwoord de”. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Vreemde doorkijk

Wat buitenlanders in Nederland altijd opvalt is het feit dat de gordijnen er des avonds niet gesloten worden: wie des avonds door de straten van een Nederlandse stad loopt kan inderdaad bij de meeste mensen dwars door het huis naar binnen kijken, tot in de achtertuin toe.