Een vermakelijk betoog vind ik Karel
van het Reves Moord in de tram: ‘Thomas Mann schreef tijdens de Tweede
Wereldoorlog als Duitse emigrant in Californië het boek Doktor Faustus.
In dat boek wordt een moord gepleegd in een tram, terwijl die tram omstreeks
1910 door een bepaalde straat in München rijdt. Toen Thomas Mann dat hoofdstuk
aan een aantal mede-emigranten in Californië voorlas, merkte een der aanwezigen
op dat hij een verkeerde tram door die straat had laten rijden. Het moest niet
lijn acht zijn, maar lijn tien, of andersom. Thomas Mann haastte zich die fout
te herstellen. Eigenlijk heeft dat iets geheimzinnigs. Die moord is nooit
gepleegd. Thomas Mann heeft die moord uit zijn duim gezogen. Daar trekt niemand
zich iets van aan. Niemand zegt tegen Thomas Mann: ‘Maar er is in München nooit
iemand in de tram vermoord!’ Maar dat die tram in het boek door die straat
rijdt, terwijl hij in werkelijkheid nooit door die straat heeft gereden, dat
kan niet getolereerd worden.’
.jpg)
