Van 12 juli 526 tot 22
september 530 was Felix IV de 54ste paus. Hij bouwde in Rome twee
heidense tempels om tot de chiesa Cosma e Damiano, de kerk van de heiligen
Cosmas en Damianus. Op een van de mozaïeken in de apsis is deze Felix te zien.
Op zich niet zo bijzonder, maar wel vermeldenswaard is het gegeven dat dit de
éérste afbeelding van een paus uit zijn eigen tijd is die de tand des tijds
heeft doorstaan. Felix IV heeft dit portret dus nog met eigen ogen
aanschouwd....
zondag 28 februari 2021
zaterdag 27 februari 2021
vrijdag 26 februari 2021
Gruwelijk leerdicht
Veel
stichtelijke kinderversjes zijn erg vriendelijk. Wilhelm Busch durfde zich af
te vragen of leerdichten dan wel doeltreffend zijn. Kinderen mogen niet met vuur
spelen. Klaar. Doen ze dat toch dan loopt het gruwelijk af. Hoewel haar poezen
Minz en Maunz haar herhaaldelijk waarschuwen dat ze van moeder niet met
zwavelstokjes mag experimenteren doet Paulinchen in Paulinchen war allein zu
Haus dat tóch. Haar haren vatten vlam, haar kleren raken in brand en er
blijft van het stoute meisje niets over dan een hoopje smeulende as waarboven Minz
und Maunz hete tranen schreien….
donderdag 25 februari 2021
Ontkleuring
Toen kunstenaar Jan Nederveen mij in de twintigste eeuw fotografeerde voor deze beeldcollage
was mijn snor nog diep ros. Ondertussen heeft hij in werkelijkheid de tint die
op dit werk nog het effect van het negatief was.
woensdag 24 februari 2021
Führers niezen niet
Iedereen die zich een
beetje bewust is van de historie heeft bij het horen van de naam Adolf Hitler terstond
een bepááld beeld van de leider van het Derde Rijk. Dat werd mede gestuurd door
’s mans hoffotograaf Heinrich Hoffmann, die het imago van zijn broodheer
zorgvuldig mee kneedde en bewaakte. Sommige foto's mochten niét gepubliceerd
worden als ze niet pasten in de strategie, bijvoorbeeld omdat ze Hitler lachend
lieten zien. Het leiden van een Derde Rijk was immers een Ernstige Kwestie.
Stuitte op twee foto's die destijds ook nooit werden gebruikt. Omdat Führers
niet niezen. Omdat Führers geen nootjes aan een Eichhörnchen overhandigen.
dinsdag 23 februari 2021
maandag 22 februari 2021
Met en zonder
Wat het schrijven van
plaatsnamen betreft is het een Belgische eigenaardigheid om overal streepjes
tussen te gooien: Heist-op-den-Berg, Herk-de-Stad, Mortsel-Oude-God,
Sint-Job-in-’t-Goor, Zichen-Zussen-Bolder....Gevolg hiervan is dat ik een
geboortestad heb wier naam op twee manieren geschreven wordt: Bergen op Zoom
benoorden, en Bergen-op-Zoom bezuiden de grens.
zondag 21 februari 2021
Weer een weerrecord
De 21ste februari met de hoogste temperaturen (17,9º
Celsius in Ukkel) sedert het begin van de waarnemingen. Een week geleden lag er
nog sneeuw, nu legde Geertje een warme zonnige Schelde vast.
Cabinet Collectif
Ik kan lang naar de oude
klassenfoto's turen die Ron Scherpenisse op zijn blog Cabinet Collectif verzamelde.
Je kunt daar heel wat bij verzinnen. Waarom in heel die klas nou net alleen
maar dat éne kind lacht, terwijl de rest omzeggens eerder bedroefd lijkt. Wat
er van die bekrullebolde onderwijzer is geworden. En of er een relatie tussen
twee klasgenoten is ontstaan. Een uiterst charmante opname vind ik
bovenstaande, waarop 15 meisjes (exacter: 15½) de toekomst over het algemeen
vol vertrouwen tegemoet blikken. En....1 jongen. Die daar rechts wat dromerig
naar al die exemplaren van het andere geslacht staat te staren. Zou hij op een
van hen een oogje hebben? En zo ja: op wie?
zaterdag 20 februari 2021
Beroemde Antwerpenaar
Een van de beroemdste Antwerpenaren
in het buitenland moet toch wel Pieter Paul Rubens zijn: een eenvoudig
zoektochtje leert dat er alleen al in Nederland, Duitsland, Engeland, Frankrijk
en Italië straten naar hem zijn vernoemd. Fransen die zeggen in een naar de
schilder genoemde straat te wonen lijken te stotteren: Rue Rubens. Er zijn er
meerdere. Net als van Rubensstraße, Rubens Road en Via Rubens.
vrijdag 19 februari 2021
Grensrivier
De mooie stad Deventer is, dat wist ik niet, een heuse grensstad.
De IJssel vormt de scheiding tussen de provincies Overijssel, waarin Deventer
ligt, en Gelderland. Aan de stroom houdt de onder de bescherming van de Heilige
Lebuinus geplaatste stad op, terwijl aan de overkant zich Gelderland in groene
weilanden drapeert.
donderdag 18 februari 2021
Effendi
Al bladerend door de samenstelling van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal van 1937 tref ik de naam Effendi. Zou er toen al - ef(f)endi
is de aanspreektitel voor Turkse aanzienlijken - een Turk in de kamer hebben
gezeten? Neen, het internet leert me dat het ene Roestam Effendi betrof (Padang
1903-Jakarta 1979), die - voor de Communistische Partij - de eerste Indonesiër
in de Tweede Kamer was en het eerste kamerlid van niet-Westerse achtergrond.
Effendi was niet alleen politicus maar ook dichter. Zo publiceerde hij de
bundel Pertjikan permenoengan. Hetgeen me nieuwsgierig
maakte naar het eerste Belgische kamerlid van niet-Westerse achtergrond. Dat
heeft wat langer op zich laten wachten: in 1999, toen woonden we hier al, kwam
voor de socialisten de Marokkaanse Belg Chokri Mahassine in de Kamer van
Volksvertegenwoordigers.
woensdag 17 februari 2021
Wat een werk....
Vermoedelijk vond ik dit programma
destijds stomvervelend, maar nu heb ik geboeid een oude aflevering van het
televisieprogramma Van gewest tot gewest, die van 25 mei 1967, zitten bekijken. Ze handelt over de (toentertijd
toch) enige luciferfabriek van Nederland, in Eindhoven. Fascinerend om te zien
wat een werk er toch steekt achter zo’n doosje zwavelstokjes.
dinsdag 16 februari 2021
Premiers
Nu Italië met Mario Draghi toe is aan de tiende premier van deze
eeuw lees je her en der weer hoe slecht dat land toch wordt bestuurd. Zonder
daarover een uitspraak te willen doen ben ik eens op gaan zoeken hoeveel
regeringen andere min of meer nabije EU-landen sedert 2000 hebben gehad. België
bijvoorbeeld, verdeeld over zeven premiers, twaalf. En Nederland, weliswaar
verdeeld over slechts drie premiers, acht. Frankrijk had met Jospin, Raffarin,
De Villepin, Fillon, Ayrault, Valls, Cazeneuve, Phlippe en Castex sinds 2000
reeds negen premiers. Tsjechië had er tien, Polen negen, Oostenrijk negen en
Hongarije (inclusief twee keer Orbán) vier. Denemarken líjkt sinds de eeuwwende
drie premiers te hebben gehad maar het zijn er toch echt vijf vermits daar Poul
Nyrop Rasmussen, Anders Fogh Rasmussen én Lars Lǿkke Rasmussen eerste minister
waren. Het is een verkwikkende gedachte dat er ook twee buurlanden zijn die het
in de 21 jaar dat deze eeuw oud is met slechts twéé regeringsleiders hebben
kunnen stellen: Duitsland met Gerhard Schröder en Angela Merkel en Luxemburg
met Jean-Claude Juncker en Xavier Bettel.
Geen zorgen
De mensen die
hier in vette letters aangeven dat het verboden is te parkeren hoeven zich geen
zorgen te maken: knappe jongen die daar zijn auto tussen de paaltjes
gemanoeuvreerd krijgt….
maandag 15 februari 2021
Geozoo
Een van de fijnste dierentuinen die we kennen is
Tierpark Hellabrunn, in München. Op een dag waren we daar eens de eerste bezoekers,
en we werden er werkelijk vorstelijk bediend bij het ontbijt. Hellabrunn was de
eerste geozoo ter wereld. Het concept: je treft er dieren bij
elkaar in de buurt die ook in het wild buren zijn. Zo vind je de leeuw nabij
giraf, olifant en zebra en niét bij andere grote katten als jaguar, poema of
tijger. Ten tijde van de Weimar Republiek (toen Hindenburg en Ebert de Duitse
postzegels nog sierden) werd Hellabrunn reeds aangeprezen als unicum: Besuchet
den ersten geographischen Tierpark Hellabrunn München. Men wist toen nog
niet dat er een Derde Rijk voor de deur stond….
zondag 14 februari 2021
Onderweg met de tram: Lijn 5 in Heidelberg
Lijn 5 (die verwarrend ook wel Lijn 13 heet) onderhoudt de verbinding
tussen Heidelberg Hauptbahnhof over Weinheim en Mannheim en vice versa:
zaterdag 13 februari 2021
Leuke woorden
Aardgal,
besant, draaghemel, fnazel, jachtschoor, kabberdoes, lammelot, marmiet, nopper,
ondergrietje, patjol, schubvorst.
vrijdag 12 februari 2021
Het gaat snel
In de editie 1937 van het
Modern Woordenboek – Taalkundig
Encyclopedisch Geïllustreerd van J. Verschueren S.J. dat ik heb is de Empire State Building in New
York nog het hoogste gebouw ter wereld. Als referentiepunten staan daar ook nog
kerken bij als de Munster van Ulm, de Dom van Keulen, de Sint-Stephanuskerk van
Wenen en de Onze Lieve Vrouwekathedraal van Antwerpen bij. Niets daarvan
resteert in het recente overzicht van hoogste gebouwen ter wereld. Daar zijn
zelfs de Empire State Building en de Eiffeltoren amper meer op te vinden.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_hoogste_gebouwen_ter_wereld
donderdag 11 februari 2021
Vergeten doelman
Ik acht de kans groot dat
veel mensen op de quizvraag ‘Wie verdedigden deze eeuw op EK’s en WK’s het doel
van de Rode Duivels?’ iemand zullen vergeten. Het gros zal antwoorden ‘Filip De
Wilde, Geert De Vlieger en Thibaut Courtois’. Maar, máár: op het EK 2000 kreeg
in de wedstrijd tegen Turkije Filip De Wilde een rode kaart en vermits de
wissels al op waren gebruikt moest er een veldspeler de doelmanhandschoenen
aandoen: Eric Deflandre. Hij hoort dus óók in het antwoord!
woensdag 10 februari 2021
Cinema Trivia: Vogelverwarring
Ik zie dat Arte vanmiddag
L’aigle des mers uitzendt, door Michael Curtiz gedraaid in 1940.
Prima avonturenfilm. Maar ik vraag me wel af waarom de Franstaligen er zo nodig
een ádelaar
van de zee van moesten maken. De rolprent heet oorspronkelijk immers The Sea Hawk. De Nederlandse titel waaronder hij in de zalen
kwam was keurig De
Zeehavik. De Duitstaligen hadden
er Habicht des Meeres van kunnen maken maar opteerden voor Der Herr der sieben Meere. Daar wordt in elk geval geen andere vogel in
genoemd. Wat nadere studie leert me tot mijn verbazing dat de Italianen er nóg
een andere vogel van hebben gemaakt: in het Italiaans is een havik een astore
maar de filmtitel werd daar Lo
sparviero del mare, en een sparviero is een
spérwer….
Oorwurm
Soms heb je van die
deuntjes in je hoofd die er maar niet uit lijken te willen. Oorwurm van dienst
vandaag is Cripple
Creek Ferry van Neil Young. Ik
geloof niet dat ik het nummer onlangs ergens hoorde. Het is het laatste nummer
van Youngs album After
the gold rush dat ik een halve eeuw
geleden grijs draaide, en ineens is het er weer….
dinsdag 9 februari 2021
Verkeerd onthouden
Vreemd eigenlijk hoe iets zich in de loop der
jaren structureel verkeerd in je geheugen kan nestelen. Ik zou gezworen hebben
dat tot diep in de jaren zestig De Volkskrant als
ondertitel Dagblad voor katholiek Nederland had. Qua teneur
scheelt het niet zo veel, maar het wás Katholiek dagblad voor Nederland….
maandag 8 februari 2021
Ode aan de knakworst
Een van de eerste dingen
waarvan ik me bewust was van de prijs was een puntzak frites met mayonaise:
daarvoor betaalde je respectievelijk een kwartje en een stuiver (ƒ 0,25 en ƒ
0,05). Die som gelds kreeg ik wel eens van pa om zélf om die traktatie te gaan
bij Frituur Crusio, de achteruitgang van de Roxy uit de hoek om op de
Bosstraat. Waarom denk ik daar aan? Omdat op de blog van mijn vriend Hans
Mellendijk aandacht wordt besteed aan De Man Van De Knakworst. En in Frituur
Crusio hing daar een emaillen reclame voor. Het merkwaardige is dat ik deze
afbeelding onmiddellijk herkende maar dat die in mijn geheugen op was geslagen
als propaganda voor De Man(nen) Van Zwan. Nou maakte Zwan ook wel vleeswaren,
maar of het bedrijf knákworsten maakte weet ik niet. Hoe het ook zij: de
Zutphense dichter Pieter Bas Kempe lust die graag:
https://smelsslems.blogspot.com/2021/02/de-man-van-de-knakworst.html
Cinema Trivia: Talentgolf
De hoofdrollen in Babylon Berlin worden vertolkt door Liv Lisa Fries en Volker Bruch,
exponenten van een heuse Duitse acteertalentengolf. Bruch vestigde zijn naam in
het indringende Unsere
Mütter, unsere Väter waarin ook zijn vrouw
Miriam Stein en Tom Schilling schitterden. Schilling, eerder goed in Mein Kampf, bevestigde in Werk ohne Autor. En dan
heb je ook nog Daniel Brühl die na Goodbye
Lenin! een echte internationale
steracteur is geworden, en de jonge Paula Beer (foto) die ook in Werk ohne Autor speelt en eerder innemend mooi was in Frantz. Het kan niet op bij onze oosterburen. Wat een
weelde.
zondag 7 februari 2021
Formidabele serie
Een werkelijk formidabele
serie vind ik Babylon
Berlin, waarvan ik momenteel
seizoen 3 aan het savoureren ben. Het verhaal in se is al boeiend genoeg, maar
het is toch vooral de briljante evocatie van het Berlijn uit de tijd van de
Weimarrepubliek die overdonderend is. Alsof je zelf in 1929 rondloopt. Babylon Berlin is een creatie van Henk Handloegten, Achim von Borries
en de alleen al omwille van Lola
rennt en Cloud Atlas onvolprezen Tom Tykwer. Wunderbar!
zaterdag 6 februari 2021
Rusland op zwemafstand
Natuurlijk heeft Rusland
ook grenzen met Finland en Letland maar tussen de EU en de Russische federatie
is er eigenlijk geen duidelijker grensovergang dan die tussen het Estse Narva
en het Russische Ivangorod. Dat viel me op in de vlog Bald and Bankrupt
waarin Benjamin Rich deze keer Estland verkent. Het fort links op de foto ligt
in de EU, dat rechts in het voormalige tsarenrijk dat daar de facto op
zwemafstand ligt.
vrijdag 5 februari 2021
Correcte woorden
Er zijn, kijk er de Van Dale maar op na, heel wat
woorden die ook correct zijn als de leden ervan zijn verwisseld. Pompwater en waterpomp
bijvoorbeeld. Of dierproef en proefdier. Appelpluk en plukappel. Boombloesem en
bloesemboom. Drukkunst en kunstdruk. Ringzegel en zegelring. Pluimriet en
rietpluim. Tot zover dit Gemengd Bericht.
donderdag 4 februari 2021
Uit de kast (CV): Liesbeth Lagemaat
Toen ik voor deze rubriek weer voor de collectie dichtbundels ging staan om
er met afgewende blik willekeurig een exemplaar uit te pikken, viel mijn hand
op Vissenschild van Liesbeth Lagemaat (Wereldbibliotheek, Brantgum,
2020), waaruit ik met de ogen toe bladzijde 47 opsloeg, met daarop Het
onafwendbare: Schender en geschondene:
Alles kijkt. Alles hoort.
Alles wordt een oog.
Een oor.
En het oog begraaft zich.
En het oor.
Constanten
Zowel in België als in
Nederland werden deze eeuw vijf verschillende clubs landskampioen voetbal.
Zowel in België als in Nederland sedert 2000 twee clubs tién keer: Anderlecht
en PSV. Ook in de meeste grote
competities pakten sedert de eeuwwende vijf verschillende clubs de titel: In
Duitsland, Spanje en Italië juichten daarvan respectievelijk Bayern München
(14x), Barcelona (10) en Juventus (12) het vaakst. In Engeland waren er zes
verschillende landskampioenen met Manchester United (8) als koploper. Of we de
Franse ernstig een grote competitie kunnen noemen is voer voor discussie.
Alleszins werden daarin sinds 2000 acht verschillende clubs kampioen, met
Olympique Lyon en PSG met elk 7 titels als grootmachten.
Bayern München is dus
sinds 2000 in de grote competities met 14 titels het meest succesvol. Bij de
kleinere competities in buurlanden deed Celtic het in Schotland even goed: 14
titels, tegen slechts 6 van Glasgow Rangers. In Luxemburg is er pas écht een
grote slokop: Jeunesse Esch en Fola Esch mochten zich elk twee keer en
Grevenmacher één keer de beste ploeg van het groothertogdom noemen maar niet
minder dan 15 keer ging de kampioensschaal naar F91 Dudelange.
woensdag 3 februari 2021
Gastvrij, maar met mate
Talloze
Hongaren ontvluchtten in 1956 hun land toen het Warschaupact de Hongaarse
opstand de kop indrukte. En o, wat was het Nederland van de zuinige Willem
Drees gastvrij. Maar liefst 1000 vluchtelingen mochten het land in, en na protest
van een deel van de bevolking zelfs 2500. Later wilde Drees er nog eens 2000
opnemen maar op voorwaarde dat ze vervolgens naar Canada zouden emigreren. Ter
vergelijking: België nam onmiddellijk meer dan 7000 Hongaarse vluchtelingen op.
Tot zover dit Gemengd Bericht.
Abonneren op:
Posts (Atom)