Kriebel

Nog even terugkomend op Peter Franssen: hij is niet alleen een begenadigd graficus, maar hij zet zich tevens in voor de Vastenavend in ons beider geboorteplaats Bergen op Zoom. Elementen daarvan tekende hij ook voor zijn kinderboek Kriebel. Vooral Bergse lezers van deze blog zullen begrijpen hoezeer je in verwarring kunt raken van bovenstaand plaatje uit genoemd boek: je herkent daarop weliswaar alle elementen (Markiezenhof, Stadhuis, Maagd, Markt, Gevangenpoort, Schelde) maar door de merkwaardige herschikking daarvan raak ik bij het beschouwen ervan toch de weg in mijn éigen geboortestad kwijt. Hetgeen een bizar gevoel van vervreemding oplevert….

Peter Franssen in Atelier Jacques Gorus

Vanmiddag opende ik in Atelier Jacques Gorus hier in Antwerpen de tweede tentoonstelling daar van graficus Peter Franssen. Hij maakt beeldschone etsen, die ik van harte aanbeveel. Die zijn tot en met 30 oktober elke zaterdag en zondag van twee tot vijf te bekijken aan de Venusstraat 52.

Zie ook www.jacquesgorus.be

Een zondagsche notitie

Het is natuurlijk niet zómaar een ‘vertaalfoutje’, want het gaat om de meest centrale liturgische tekst die de katholieke kerk kent: ….dit is mijn Bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden. In de Latijnse grondtekst, gebaseerd op de evangelies, wordt echter de term pro multis gebruikt, hetgeen voor velen betekent (pro omnibus komt nergens voor). In de Nederlandse vertaling van de Bijbel bezigen Matteüs en Marcus allebei voor velen, Lucas houdt het op voor u en Johannes heeft het er tout court niet over. De Romeinse Latijnse ritus heeft bij de Consecratie van de Kelk altijd pro multis gezegd en nooit pro omnibus.

Onbestemde schoonheid

Het heeft enerzijds iets uitermate treurigs, maar toch ook iets van een onbestemde schoonheid: een woningcomplex dat vermoedelijk gebouwd is omtrent de tijd dat ik mijn eerste stappen zette, en nu geduldig op de sloper wacht….

Wonderschone rokjes

Het oudst bekende voedsel ter wereld. Dat is de ajuin. En: die blijft niet alleen een van de smakelijkste dingen om te eten, maar ook een van de mooiste. Iedere keer als ik er een snijd raak ik weer verrukt van die wonderschone rokjes....

Oud woord

Een van de oudste woorden is volgens mij toren. Het is ook opvallend hoeveel gelijkenis er in verschillende talen is: Turm (Duits), tour (Frans), tower (Engels), torre (Italiaans en Spaans), tårn (Deens en Noors), torony (Hongaars), torn (Zweeds), turn (IJslands en Roemeens), torni (Fins)….In het Latijn was het al turris.

Eindelijk herfst

De krachtigste

In het begin van de vorige eeuw was hier op de Leopoldplaats, op nummer 10 meer bepaald, een benzinepomp. Zoiets mocht toen nog in de binnenstad. En daar kon je niet zomaar benzine tanken, maar Roemeense. Dat was de krachtigste, volgens DECO S.A. Op deze plaats staat nu een fraai woonhuis.

Mooie lettertypes (30)

Dodo

Iedere dag steken we wel weer iets op. Zo dacht ik altijd dat de naam Dodo uit Dappere Dodo, de poppenserie van Bert Brugman (1896-1992) die de KRO van 1955 tot 1964 uitzond, een hersenspinsel van de maker was maar het blijkt een heel oude te zijn: in het Oude Testament komen maar liefst drié Dodo’s voor en wel in Rechters 10:1, 1 Kronieken 11:12 en 1 Kronieken 11:26.

https://www.youtube.com/watch?v=2kIJk17EIWs

Lefgozer

Wat een lefgozer, deze ardea cinerea. De reiger staat daar op zijn gemakske te vissen in de gracht die in de Zoo de leeuwen van hun beschouwers scheidt. Je moet het maar durven.

Beeldig

Ach, welk een beeldig vogeltje is de Kilimanjarobrilvogel. Heb de zosterops poliogastrus euricricotus in de Zoo op mijn gemakje staan bestuderen….

Uit de kast (LII): Conrad

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek voor de poëziekast staan om daar met de ogen toe op goed geluk een bundel uit te plukken en daaruit een willekeurige bladzijde op te slaan. Ditmaal pakte ik De Cadillac van Mallarmé van Patrick Conrad (Uitgeverij Vrijdag, Antwerpen, 2016). Daaruit bladerde ik ‘blind’ bladzijde 31 op, met het titelloze:

Vandaag is ze jarig,

De vergeten dichteres zonder leeftijd.

Daarom verbergt ze, op deze roze zomeravond,

gelijk aan alle avonden sinds de uitvinding van de nacht,

het geheim van haar eenzaamheid

in de gouden nevels van haar verleden.

Terwijl beneden op aarde,

in de donkerte van Boheemse wouden,

de nagalm van de feesten weerklinkt waarop zij,

krolse knechten en prinsen ontwijkend,

in een vorige eeuw met haar schuilnaam praalde.

Vergeten

Eens in de maand ga ik met gesloten ogen voor de poëziekast staan om daar op goed geluk een bundel uit te plukken, en daaruit weer een willekeurig gedicht op te slaan. Danny vond op de rommelmarkt deze foto, die hij daar toepasselijk bij achtte. De achterkant is vreemd: ooit stond daar in drie regels informatie (Naam van de gefotografeerde? Plaats? Datum?), maar iemand heeft grondig de moeite genomen die onleesbaar te maken. Iemand die vergeten wilde worden? Iemand die iemand anders vergeten wilde laten worden? Merkwaardig….

Een eigen boom

En dan staat er in de Achterhoek in de buurt van Lochem, zo stelde Louis Radstaak met zijn camera vast, nog een boom die ook ‘van mij’ is….

Jawel hoor....

Nu ik deze foto kreeg eens zitten googelen of er nóg Lambertusstraten zijn. En, jawel hoor (en dan tel ik de Sint-Lambertusstraten niet eens mee): er zijn er in Borgloon, Brunssum, Etten-Leur, Geffen, Hedikhuizen (nóóit van gehoord), Heusden, Neeritter, Rotterdam, Someren, Strijen, Swalmen, Swolgen (zie Hedikhuizen), Uden en Venlo.

Lambertus

Kijk nou, een Lambertusstraatje. De foto wordt me gestuurd door Anja de Crom: “Ligt in Cadzand. Om de hoek bij de wereldvredesvlam. Er zijn slechtere plekken!” Ik wist (zie onder) dat er in Düsseldorf een Gaße naar mijn naamgever is vernoemd, maar in Zeeuws-Vlaanderen? 

Bedachtzaam

Zit (gewoon via YouTube) een interview met Ernst Jünger te bekijken, een bedachtzaam spreker. Interessante uitspraak: “Die Sprache ändert sich nicht so schnell wie sich die Dingen ändern. Wir sind also mit unseren Worten hinter der Wirklichkeit zurück. Wenn ich ein Beispiel nehme: für uns geht die Sonne immer noch auf, aber seit Galilei stimmt das ja nicht mehr.”

Mooie lettertypes (29)

Schoenen van 900 jaar

In Oudenaarde wordt de markt heraangelegd. Dat betekent smullen voor archeologen. Tussen de Sint-Walburgakerk en het Centrum Ronde van Vlaanderen hebben ze oude fundamenten blootgelegd, en kuilen gevonden met daarin aardewerk, botten, gebruiksvoorwerpen en zelfs leren schoenen. Het centrum van Oudenaarde ontwikkelde zich in de 12de eeuw, en was omgeven door een stadsgracht met een wal. 

Aan de goede kant

Opnieuw vond ik in Wervik de Sint-Medarduskerk bijzonder aangenaam. Wat een mooi godshuis toch, die versmelting van Schelde- en Brabantse gotiek. Werd er getroffen door de piëta die zich met haar zachte kleuren wat mij betreft precies aan de goede kant van de grens tussen kitsch en kunst bevindt….

Ontroerend

Op het kerkhofje naast de Sint-Petruskerk in Loker is in een hoekje Loker Churchyard te vinden, met graven van Britse soldaten die in de Groote Oorlog sneefden. Bij een ervan, dat van Lieutenant W.J. Meredith van de Royal Munster Fuseliers die op 20 februari 1915 op 38-jarige leeftijd sneuvelde, plaatste een verre nabestaande een Iers vlaggetje. Ik vind zoiets ontroerend. Ierland werd pas in 1922 onafhankelijk. De Royal Munster Fuseliers, een uit Ieren samengesteld regiment, kreeg in de Groote Oorlog drie Victoria Crosses.

En hoppa!

Bert in België, Peter in Frankrijk. En hoppa: Peter in België, Bert in Frankrijk. Weer eens op pad geweest met mijn, enige, broer. We zijn altijd dol geweest op grenzen, en zodra er in de buurt zijn willen we daaróp. Zoals hier tussen de Douanestraat (Loker) en de Rue de Locre (Bailleul).

Geboortedaggenoten

Zomaar eens gegoogeld met wie ik mijn geboortedag zoal deel. Welnu, met onder meer Titus Flavius Vespasianus, Joost van den Vondel, August Ferdinand Möbius, Martin Scorsese, Rem Koolhaas en Jean Michel Saive. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Werelderfgoed

Het Museum Plantin-Moretus, het stadhuis en de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal stonden al op de Werelderfgoedlijst van de Unesco, maar sinds kort heeft Antwerpen er een vierde stukje werelderfgoed bij: Huize Guiette van Le Corbusier. Dat is het enige gebouw van Le Corbusier in België! Ik weet nog steeds niet wat ik van zijn invloedrijke werk moet vinden….

Breed genoeg

De eerste King Kong, een ouderwetsche avonturenfilm, steekt wat mij betreft nog immer met kop en schouders boven vroege vervolgen en latere remakes uit (hoewel Jessica Lange zeer charmant is in de versie van John Guillermin, en zeker ook de versie van Peter Jackson het bekijken meer dan waard is), en blijft een ware cinemaklassieker. Al mag best worden aangetekend dat filmcriticus James Agate reeds in 1933 toch ook wel gelijk had: Just amusing nonsense punctuated by such reflections as why, if the natives wanted to keep the monster on the other side of the wall, they should have built a door big enough to let him through….

Mooie lettertypes (28)

Fernweh

Heimwee is in het Duits gewoon Heimweh. Onze buren hebben echter ook een woord voor het omgekeerde, dat het Nederlands niet heeft: Fernweh. Fantastisch woord vind ik dat.

Leuke woorden

Decibelmeterapp, keuzestress, moerlemei, suikergast, plooidoos, rompertje, voortplantingsrichting.

Heuvelop

Het is natuurlijk niet voor niets dat Jan Jansen, Hennie Kuiper en Eric Breukink zich in West-Brabant vestigden. Daar konden ze lekker heuvelop trainen. Daar dacht ik aan toen ik tussen Bergen op Zoom en Antwerpen de Brabantse Wal weer eens lekker in het zonnetje zag liggen….

https://nl.wikipedia.org/wiki/Brabantse_Wal

Een echte Van Meegeren

Dit najaar verschijnt Een echte Vermeer in de bioscopen, Rudolf van den Bergs verfilming van het leven van meestervervalser Han van Meegeren. De voorfilm ziet er zeker niet slecht uit. Wat mij betreft echter zou Een echte Van Meegeren een veel sterkere titel geweest zijn....

Onder de indruk

Jazeker, ook tot de Achterhoek is de distributie van het Antwerpse stadsbier De Koninck, het bolleke, doorgedrongen. Maar toch wel in gewone flesjes en vaten, want toen mijn Varssevelder vriend Hans Mellendijk met mij hier langs de brouwerij fietste was hij toch min of meer onthutst door het formaat van de fles waarmee je wordt geconfronteerd als je daar binnenstapt….

Not so think

Geinige uitspraak, uit de memorabele reeks Mobile Army Surgical Hospital (waarvoor de afkorting M*A*S*H stond) van major Margaret Hotlips Houlihan: I’m not so think as you drunk I am!

Apenboom

Bestudeerde met interesse de slangen- of apenboom, de araucaria araucana. Niet in de Hortus botanicus, maar op een van de gazons in het Middelheimmuseum. Merkwaardige vormen.

Nagelholt!

Kameraad Hans Mellendijk kwam logeren en bracht uit zijn mooie Achterhoek een pakje nagelholt mee, een plaatselijke specialiteit (waar ik ginder aan verknocht ben geraakt) die verwant is aan filet d’Anvers en pastrami. Dat wordt smullen!

Mooie lettertypes (27)

Al vroeg samen....

Bij het opruimen trof ik tussen allerlei oude spulletjes een keurig gevouwen A4’tje: de namen en adressen van de studenten Engels/Nederlands die in 1973 aan het Moller Instituut in Tilburg begonnen. Getypt. Gestencild. Het aardige voor ons is dat Geertje en ik hier al samen op stonden voordat we elkaar kenden: L. J. M. Bevers, Vijverberg 24, Bergen op Zoom (postcodes waren er nog niet) als vierde, en mej. G. M. Hoefnagels, Bredaseweg 369, Tilburg als zestiende van de vijfendertig....

De warmste....

Vandaag de warmste 13^de september hier óóit! Sterker: volgens de weerdienst is België op dit ogenblik de heetste plek van gansch Europa. De akelei koestert zich ook rond acht uur dus nog in de hitte, zij het tegen een al invallende schemering….

Tunnel in wording

Eindelijk wordt er ernstig werk gemaakt van De Noorderlijn hier in Antwerpen. De Zuiderlijn, die zo’n beetje begint/eindigt (doorhalen wat niet gewenst is) op het kruispunt bij ons voor, is al een decennium af en toen waren de politieke en financiële kaarten anders geschud. Als alles af is kun je met bus, fiets, metro en tram makkelijker dan met de auto van het nieuwe Justitiepaleis naar de Noorderlaan en vice versa. De tunnel onder de Frankrijklei is alleszins al ferm vorm aan het krijgen….

Vera Janacopoulos

Kwam al surfend Vera Janacopoulos van Jan Engelman, een van mijn favoriete gedichten aller tijden, tegen op YouTube. Het is een van de weinige verzen die ik (en dat reeds sedert mijn jongensjaren) uit het hoofd ken. Mooi om het van de dichter zelve te kunnen hóren:

https://www.youtube.com/watch?v=vCij77tJPYk

Mazzel

Ambtelijke molens draaien traag. Dat was mazzel voor Arthur Presburg, op 26 oktober 1895 geboren te Antwerpen als zoon van Marcus Presburg uit Rotterdam en Sara Hirschfeld uit Hagenau in de Elzas. Op 22 juni 1914 bereikte hem een formulier van de afdeling Militiezaken. De Groote Oorlog stond voor de deur. Samen met dit document vond Danny Braem ook een papier dat gedateerd werd op….3 juni 1919. Vijf jaar later! Het was duidelijk: Arthur Presburg hoefde niet onder de wapenen: Niet dienstplichtig, geen Belg zijnde meldt het stempel. De Groote Oorlog was toen achter de rug.

Oud!

“Deze uitzonderlijk oude hoofdtooi uit de erg droge Atacama-kustwoestijn is verrassend goed bewaard,” lees ik op het begeleidende bordje in het MAS, waar we weer eens binnenstapten. Dit is dus geen modern kunstwerk (vergis je niet: Joseph Beuys durfde ook met dit soort materialen werken hoor), maar een hoedje gemaakt van een dierenschedel, bont, veren, hout, strengen wol en touw uit de Camarones-cultuur uit noordelijk Chili. Het dateert uit ongeveer....1500 vóór Christus!

Strikte taakverdeling

Bij de Dogon, een volk dat leeft bij de klif van Bandiagara in Mali, is het drinken van bier strikt voorbehouden aan de mannen, maar het brouwen ervan is er een vrouwenprivilege! Tot zover dit Gemengd Bericht.