In Dat hebben we gehad een
interessante passage, waarin Robert Graves aangeeft hoe manipulatief de pers,
zeker in oorlogstijd, kan zijn: “Onlangs [lees: 1929, BB] zag ik de volgende
krantenknipsels van destijds [lees: eind 1914, BB] in chronologische volgorde:
‘Toen de val van Antwerpen bekend werd, werden in Keulen en elders in Duitsland
de kerkklokken geluid.’ (Kölnische Zeitung); ‘Volgens de Kölnische
Zeitung werd de clerus van Antwerpen gedwongen de kerkklokken te luiden
toen de vesting in was genomen.’ (Le Matin); ‘Volgens berichten die The
Times via Parijs uit Keulen heeft ontvangen, zijn de ongelukkige Belgische
priesters die weigerden de kerkklokken te luiden toen Antwerpen was ingenomen,
veroordeeld tot dwangarbeid.’ (Corriere della Sera); ‘Volgens berichten die de Corriere della Sera via Londen uit
Keulen hebben bereikt, is bevestigd dat de barbaarse veroveraars van Antwerpen
de ongelukkige Belgische priesters voor hun heldhaftige weigering de
kerkklokken te luiden hebben gestraft door hen als levende klepels met het
hoofd omlaag in de klokken te hangen.’ (Le Matin). Zucht. Diepe zucht….