Geen plaats meer voor lon

Een van de treinstations in Antwerpen (En ook haltes van bus en tram in de buurt dragen die naam) heet Luchtbal. Een mooi verhaal over de oorsprong van die naam is dat de kastelein van de herberg aan de brug van de toenmalige Ekersesteenweg dusdanig onder de indruk was van de landing daar van een luchtballon, dat hij zijn zaak daarnaar wilde vernoemen. Maar de schilder die De Luchtballon aan moest brengen had de breedte van de letters verkeerd ingeschat waardoor er geen plaats meer was voor lon en de herberg (waarnaar het station, aanvankelijk dat van de buurttram, genoemd is) als De Luchtbal de geschiedenis in ging.

Pikvoete

We zagen jongens, vragend om problemen, met de armen wijd op een straat aan een kust de golven op staan wachten bij stormtij. “Wat zeg jij nou?” vroeg ik Geertje toen ze had gezegd “Wat een mafketels. In zo’n situatie zorg je toch dat je pikvoete bent?” Maak je dat je weg komt. Zorg je dat je ribbedebie bent. Ga je pleite. Dat snap ik. Maar pikvoete zijn? Ik had nog nimmer van die uitdrukking vernomen. Geertje zei dat ze die al van kinds af aan kent, maar ik heb haar ze nóóit horen bezigen. Pikvoete staat niet in de Van Dale. Het enige wat ik er op internet over kan vinden is dat het dialect uit Den Bosch zou zijn. Geertje komt uit Tilburg. Dat ligt niet zo heel ver van Den Bosch.

Nopjes

Zeer in mijn nopjes ben ik met de bespreking die criticus Alain Delmotte op De Schaal van Digther wijdde aan mijn bundel Bedekte termen:

https://digther.blogspot.com/2024/01/stel-liever-scherp-op-het-eigensoortig.html

Gim-Gom

Al mijmerend over ‘de Glutontijd’ kwam me ineens nóg een lijm voor ogen: Arabische gom in een glazen flesje met een rubberen dopje waarin een horizontaal gleufje. Hoe heette dát product ook weer? Eveneens eenvoudig te vinden: Gim-Gom, afhankelijk van de bron gemaakt door Gimborn of Pelikan. Geertje herkende het flesje ook onmiddellijk. De naam waren we echter allebei vergeten. Maar we vinden het wel een ge-zel-li-ge: Gim-Gom. Gim-Gom.

Gluton & Uhu

In De rokken van de ui herinnert  Günter Graß zich hoe hij in albums plaatjes van meesterwerken van de Europese schilderkunst verzamelde: ‘Ik zie mezelf de plaatjes aan de woonkamertafel inplakken. [….] Het gaat er haast feestelijk aan toe, zodra uit de gele tube met Uhu het plaksel drupt.” Die naam zei me niets, maar het is een merk – zo leerde een kort zoektochtje op het internet me – dat nog immer in de handel is. De plaatjes die ik vroeger verzamelde voor in de jeugdencyclopedie Ik weet het plakte ik in met Gluton. Ik betwijfel of dat merk nog zaken doet.

Onbeschaafd duur

Noorwegen is een sprookjesachtig rijk land. Maar geen, en hier spreekt een bierliefhebber, sympathiek. Wáárom moet, als het geld de fjorden in klotst, het bier er toch zo onbegrijpelijk duur zijn? Een beschaafde natie onwaardig….

Aska

Niet kunnen vinden wat aska betekent. Zocht dat op omdat het me ineens opviel dat er een overeenkomst was tussen de namen van de Amerikaanse staten Alaska en Nebraska. Het grappige blijkt dat de twee tegengestelde dingen betekenen: de Pawnee noemden de Platte River Nebraska, hetgeen (plat) water betekent. Alaska is Aleoetisch van oorsprong en betekent juist vasteland. 

Vroeg geestdriftig

De botwederik (Lysimachia nemorum L.) is een snuggere plant die in de gaten lijkt te hebben dat er in onze gewesten amper meer van echte winter sprake is: hoewel de bladeren lichtelijk bevroren zijn en het pad door de Kruidtuin nog fijntjes is besneeuwd begint ze al geestdriftig te botten.

Nog een recordje

De Hongaarse schermer Aladár Gerevich (1910-1991) is dan weer de enige mannelijke sporter ooit die op zes verschillende olympische toernooien dezelfde discipline (schermen op de sabel voor landenploegen in zijn geval) won. Hij deed zulks in 1932 en 1936 en vervolgens na de noodgedwongen oorlogspauze ook nog in 1948, 1952, 1956 en 1960.

Record dat al 112 jaar staat

Als je dan toch in de Olympische geschiedenis aan het snuisteren bent kom je allerhande leuke Olympische feitjes tegen. Zoals de wetenschap dat de Zweedse schutter Oscar Gomer Swahn (1847-1927) in 1912 tijdens de O.S. in Stockholm (op het onderdeel ‘lopend hert met enkel schot’ – ter geruststelling: het was geen écht hert) met 64 jaar de oudste winnaar van een gouden medaille werd, een record dat op dit moment nog steeds staat. Toen hij aan de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen deelnam was hij op 72-jarige leeftijd ook de oudste sporter die ooit deelnam aan de zomerspelen. 

7 keer naar de Spelen

Las dat Jean-Michel Saive, momenteel voorzitter van het Belgisch Olympisch Comité, als tafeltennisser deelnam aan de Olympische Spelen van Seoel (1988), Barcelona (1992), Atlanta (1996), Sydney (2000), Athene (2004), Peking (2008) en Londen (2012). Ik vroeg me af of er nog iemand anders aan zéven opeenvolgende Olympische Spelen deel heeft genomen, en zocht dat eens even na. De Duitse kanovaarster Birgit Fischer hád ook aan 7 Olympische Spelen deel kunnen nemen als in 1984 de DDR niet het slachtoffer van een boycot was geweest. Een politieke afwezigheid dus, geen sportieve. Ze was er wel bij in 1980, 1988, 1992, 1996, 2000 en 2004 en was succesvoller dan Saive: ze won 8 (ácht) gouden en 4 zilveren medailles.

Klagen heeft geen nut

Naar tevredenheid verneem ik des ochtends het weerbericht via de MoMa-meteorologen Donald Bäcker of (ze hebben om de week dienst) Benjamin Stöwe en des avonds via David Dehenauw of Frank Duboccage op het VTM Nieuws. IJs en weder dienende doen zij hun best, en mij hoor je op hen nooit mopperen want ik ben het nog steeds volledig eens met Gerard Reve die het nut van klagen over het weer niet kan inzien ‘zolang er nog geen middelen zijn ontwikkeld om het te beïnvloeden’.

Verstandige kastelein

 

Even schrikken....

Het was eventjes schrikken toen ik de hoek van onze straat om kwam en door een trompe l’oeil dacht dat ze bezig waren met het verwijderen van de zuidtoren van onze Sint-Joriskerk….

Bijna aaibaar (67)

 

Q&Q

Dit blijf ik een bijzonder punt vinden in Antwerpen: hier komen de Quinten Matsyslei en de Quellinstraat samen. Er zullen niet veel steden zijn waar twee straten waarvan op de naambordjes de naam met een Q begint op elkaar aansluiten….

Lancelot op leeftijd

Tot de oudste televisieherinneringen van mijn generatie behoort Ivanhoe, de serie waarin Roger Moore voor het eerst van zich deed spreken. Ivanhoe werd gedraaid in 1958. Nu kom ik op het wereldwijde web The Adventures Of Sir Lancelot tegen, een min of meer vergelijkbare reeks die echter al in 1956 werd gemaakt. Ik kan me niet herinneren dat ze ooit in onze gewesten op het scherm is gebracht. Wikipedia leert me dat hoofdrolspeler William Russell nog immer leeft en dit jaar Deo volente 100 wordt. Ik vraag me af of hij mee is met de tijd, en zijn jeugdige avonturen wel eens bekijkt op YouTube….

Brrrrr.....!!!!

 

De geur van inkt....

Lang geleden dat ik nog eens aan de vertrouwde geur van een inktlap dacht. Nog zoiets waarvan de jongere generatie vermoedelijk geen enkel idee meer heeft wat dat geweest mag zijn. Mijn oma maakte altijd de mijne. Grappig eigenlijk dat het inktlap heet, terwijl het de facto inktlapjés waren, bijeengehouden door een knoop. Geertje herinnert zich dat haar moeder ze (met een kartelschaar) maakte met kartelrandjes. Ik herinner me alleen vierkantige exemplaren. Kan me de geur van de inkt nog zo voor de neus halen. En weet nog dat je vooraleer haar te gebruiken de kroontjespen (voor het reinigen waarvan de inktlap bedoeld was) eerst enige tijd in je mond moest houden omdat dan de inkt er beter op ‘pakte’….

Daar hoeft toch geen tekeningetje bij?

Je hebt, vooral in die beschaafde Verenigde Staten van Noord-Amerika, nogal wat zogenaamde creationisten. Mensen die geloven dat alles is ontstaan dankzij een Schepper. Daar wil ik op zichzelf geen vraagtekens bij plaatsen. Maar wél bij het feit dat de creationisten de evolutietheorie ontkennen. Een weldenkend mens kan toch niet anders dan in het gelijk van Charles Darwin geloven? En aannemen dat de aap en de mens gewoon verwante primaten zijn, waarvan de laatste zich iets verder ontwikkelde qua intelligentie? Neem dit embryo van een chimpansee, daarin herken je toch bijna je eigen soort? Daar hoef je toch geen tekeningetje bij te maken?

Renaat Ramon over Bedekte termen

In het Gentse tijdschrift De Geus besteedt Renaat Ramon in het artikel Een logboek in bedekte termen – Bert Bevers glijdt de vrijdag in uitgebreid aandacht aan mijn bundel Bedekte termen. U zult begrijpen dat ik daar erg content mee ben:

https://www.bertbevers.com/bestanden/01januari2024_POESTILLE.pdf

 

De kustlozen

In Europa hebben Andorra, Armenië, Hongarije, Liechtenstein, Luxemburg, Macedonië, Moldavië, Oostenrijk, San Marino, Servië, Slowakije, Tsjechië, Vaticaanstad, Wit-Rusland en Zwitserland geen kust.

Verkeerd onthouden

Vreemd eigenlijk hoe iets zich in de loop der jaren structureel verkeerd in je geheugen kan nestelen. Ik zou gezworen hebben dat tot diep in de jaren zestig De Volkskrant als ondertitel Dagblad voor katholiek Nederland had. Qua teneur scheelt het niet zo veel, maar het wás Katholiek dagblad voor Nederland….

Wonderbaarlijke gedaanteverwisseling

Ik was even bezig met de geschiedenis van de ajuin/ui, en ontdekte dat daarvan in de Bijbel slechts één keer sprake is. In Numeri 11:5 zeuren de joden tegen Mozes dat hun eten zo weinig gevarieerd is. In de Statenbijbel luidt het: ‘Wij gedenken aan de vissen, die wij in Egypte om niet aten; aan de komkommers, en aan de pompoenen, en aan het look, en aan de ajuinen, en aan het knoflook.’ In de Willibrordvertaling staat: ‘Wij hebben heimwee naar de vis die wij in Egypte voor niets te eten kregen, naar de komkommers en de meloenen, naar de prei, de uien en het knoflook.’ Ik citeer beide versies niet omdat in de ene sprake is van ajuinen en in de andere van uien – die woorden geven immers dezelfde groente aan – maar omdat het me opviel dat de pompoenen uit de Statenbijbel in de Willibrordvertaling plotsklaps meloenen zijn. En dat zijn toch echt verschíllende gewassen! Mij kan dat weinig schelen, maar ik sluit niet uit dat er scherpslijpers bestaan voor wie zoiets reden zou zijn om over te gaan tot de oprichting van een nieuwe sekte. De Kerk van de Onveranderlijke Pompoen of iets dergelijks. Dat de pompoen van oorsprong Amerikaans is en pas in de zestiende eeuw naar de Oude Wereld kwam hoeft voor zulke lieden vanzelfsprekend geen beletsel te wezen.

Svarabhakti

De stomme klinker tussen l of r en de volgende medeklinker, zoals in melk (melluk), heet svarabhakti. Dat is een woord dat onze taal aan het Sanskriet ontleende. Het staat in de Van Dale, écht waar....

Dat krijg je ervan....

Wat voor regering er in Den Haag nu ook gaat gevormd worden, zéker is dat er weer een staatssecretaris van Onderwijs gaat komen die zijn of haar plasje tegen het systeem af wil zetten. Of dat niet al voldoende mismaakt is geraakt….

De laatste koningin

Sinds de troonsafstand van Beatrix van het Koninkrijk der Nederlanden en de dood van Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk is Denemarken nog de enige monarchie in Europa met een koningin als staatshoofd. Nu Margrethe II heeft aangekondigd terug te treden is er straks niet één meer. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Uit de kast (CXXXIX): Wim van Til

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Waar hij geweest is van Wim van Til (Uitgeverij Opwenteling, Eindhoven, 1986), waarin op bladzijde 20 staat:

Waar hij is, waar hij was,
waar hij had kunnen zijn. Zijn moeder
had van hem altijd het hoogst
bereikbare verwacht. Nu stapt hij uit,

een verlaten station. Een weg door de velden.
Hij stiefelt gehaast langs het kerkhof.
Hij graaft zich in
achter zijn hordeur, achter zijn venster.
Zijn kijk op de wereld. Zo
houdt hij vol dat er nooit
iets verandert.

Hij zal zien wat hij wil zien,
de rest zal hij vergeten.

Ook namens Cinema Navelpluis

 

Zalig Nieuwjaar

 

Prettige jaarwisseling

 

Kejje dat nie hore dan?

Ik ken een Rotterdammer die al bijna heel zijn leven in Noord-Brabant woont, maar aan wie je nog immer kunt horen waar hij vandaan komt. Tot zijn eigen verbazing, want hij vroeg me eens “Kun je écht nog horen dat ik uit Rotterdam komp?” Moest aan hem denken toen ik een oud hitje van Patricia Paay op de radio hoorde: Je bent niet hip, je bent niet vlot / Je ouwe fiets die is altijd kapot / Je bent niet rijk, je bent niet knap / Je drinkt geen bier maar tomatensap [….] / Maar jij bent lief en reuze trouw / Jij hoort bij mij en ik bij jou. Patricia komt óók uit Rotterdam, en haar tekstschrijver vermoedelijk ook. Vandaar dat de laatste regel klinkt zoals die klinkt, en niet luidt (hetgeen ik ervan zou hebben gemaakt) Jij hoort bij mij, ik hoor bij jou. Want zoals het er nu staat dien je bij uitbreiding te zingen Jij hoort bij mij en ik hoort bij jou. Hetgeen fout is. Behalve voor mensen uit Rotjeknor natuurlijk.

Lange naam

Het kan zijn dat een Thai u vreemd aankijkt wanneer u hem vertelt dat u in de hoofdstad van zijn land bent geweest, hetgeen voor u Bangkok is. De Thaise naam voor Bangkok is echter Krung Thep. De volledige ceremoniële naam van de stad luidt zelfs Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit. Vandaar dat veel mensen uit de stad zo’n vreemd langwerpig visitekaartje hebben….

What's In A Name?

Bijna hadden Sherlock Holmes en Doctor Watson niet ‘bestaan’, althans niet onder die naam. In bewaard gebleven aantekeningen van Arthur Conan Doyle voor zijn eerste verhaal met de twee hoofdrolspelers (A Study In Scarlet) heetten zij aanvankelijk Sherringford Hope en Ormond Sacker (of, het handschrift is onduidelijk) Secker.

Spot de tarbot

Welk een magnifieke camouflage heeft de Psetta maxima (ook wel Scophtalmus maximus) toch. Je moet echt moeite doen om de tarbot te ontwaren….

Acht op een rij

Lees dat in het Duits Angstschweiß het woord is met de meeste medeklinkers op rij: 8 stuks. In het Nederlands heeft angstzweet er weliswaar ook heel wat op een rij maar 6 is minder dan 8. Het Nederlands kent wel een ánder woord dat 8 medeklinkers op rij heeft, én merkwaardigerwijze ook angst-gerelateerd is: angstschreeuw.

Zalig Kerstmis

 

Slordige abribenoemer

Vervoersmaatschappij De Lijn heeft iemand in dienst die verantwoordelijk is voor de namen  van de haltes op de abri’s, en die iemand zou eens een flinke reprimande moeten krijgen want er duiken regelmatig fouten op. Ijzerlaan in plaats van IJzerlaan bijvoorbeeld, iedereen weet toch dat je een hoofdletter IJ moet máken. Of de Bolivardplaats. Die is genoemd naar Simon Bolivar, heeft niets met een boulevard te maken. En dan kwam ik nu de Camilie Huysmanslaan tegen. Wie was dat nou weer? De laan is genoemd naar Camille Huysmans, bij leven burgemeester van Antwerpen en eerste minister van België. Camille ja! Niét Camilie. Volgens mij bestaat die naam zelfs niet eens.

Momentopname

De mij nabije cultuurdragers zijn momenteel De lof der zotheid van Desiderius Erasmus, Nerve Net van Brian Peter George Saint John le Baptiste de la Salle Eno, Remember Me van Ashley Pearce met Michael Palin en Jodie Comer en Oden voor komende nacht van Jacques Hamelink.

Fopplakken

111 jaar. Zo lang is het geleden dat winnaars van een gouden medaille op de Olympische Spelen effectief een gouden medaille wonnen. Na de Spelen van Stockholm bestaat een plak voor de winnaar voor 93% uit zilver, voor 6% uit koper en voor 1% (voor de uiterlijke schijn) uit goud.

Geen groene

Er bestaan groene insecten, groene reptielen, groene vissen en groene vogels maar er bestaan géén groene zoogdieren. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Te gast bij Frans Budé

Mijn door neef Maarten Bevers verfilmde drieluikje Sprookjes is voortaan ook te zien op de vanuit Maastricht de wereld in gestuurde blog van de getalenteerde dichter/fotograaf/prozaïst Frans Budé:

https://fransbude.blogspot.com/2023/12/bert-bevers-sprookjes.html 

Feest in de stad

De eerste tijdschriften die ik zelfstandig kocht schafte ik me aan bij Boekhandel Stoetzer aan de Sint-Josephstraat 2 in Bergen op Zoom. Ons eerste gezamenlijke adres was Sint-Josephstraat 2a, het huis daarboven. Vóór Boekhandel Stoetzer was er de orgel- en pianohandel Bots, schoonvader van Stoetzer. Mijn zusje bezorgde me een foto van het pand die ik nooit eerder zag. Gemaakt in 1910. Er was toen feest in de stad als de Militaire Kapel van het 3 Regiment Infanterie uitrukte. Mijn zwager Chris viel het op dat er alleen mannen op deze opname staan. Het lijkt inderdaad wel of er toentertijd in Bergen op Zoom geen vrouwen waren. De foto toont dat ‘ons’ huis een balkonnetje had. Dat was er in 1975 niet meer.

Handig torentje

Ik ben zeker geen klusser, maar ik kan wel echt onder de indruk raken van sommige ingenieuze gereedschappen. Natuurlijk hebben we ook gewone schroevendraaiers in huis, maar een tournevis is dikwijls te plomp. Daarom bedacht iemand voor de fijnere klusjes een handig torentje met niet minder dan 31 opzetstukjes voor een schroevendraaierhandvat. Er is er altijd wel een dat geschikt is.