Cinema Trivia: Regiefoutje

In The Nun’s Story van Fred Zinnemann (1959) zitten sfeervolle scènes uit Antwerpen. Je ziet daarin Audrey Hepburn als Sister Luke afvaren naar de Congo. De opnamen werden geschoten aan het Steen, met de kathedraal en de Boerentoren op de achtergrond. Jammer genoeg zijn ze historisch net niet verantwoord want de Boerentoren werd opgeleverd in 1932, terwijl het verhaal zich in 1929 situeert.

Schone slaper

Wist u dat een slak tot drié jaar aan een stuk kan slapen?

Eerherstel voor letters

Wat je verder ook van de man mag vinden, tien jaar geleden legaliseerde Recep Tayyip Erdogan het gebruik van de Q, W en X in het Turks. Daardoor kregen minderheden als de Koerden meer rechten, onder andere het recht om hun eigen taal vaker te gebruiken. In Turkije waren de letters Q, W en X lange tijd officieel wettelijk verboden. Ze werden een eeuw geleden geschrapt in een poging de Turkse taal te standaardiseren en alle minderheden dezelfde taal te laten spreken en schrijven.

Kat en hond

Zag dat ze een hondshaai bij de Oosterburen een Katzenhai noemen. Op zoek naar een verklaring voor dat eigenaardige verschil ontdekte ik dat scyliorhini ook in het Nederlands naar kat én hond zijn vernoemd….

Schommeldruk

Moest om de een of andere reden weer eens denken aan schommeldruk. De Van Dale kent het woord niet, vermoedelijk is het Bergs. Het gaat om het procédé van laurierdrop in een fles water doen en daarmee zo lang schudden en zoveel geduld hebben dat er een dropdrank ontstaat. In Tilburg heet het sjepke trekken, bij ons schumke trekken. Maar het product noemden we schommeldruk (een dropje is in het Bergs een drukske).

Verdwijnende boeken

Kwam een plaatje tegen uit 1900 met daarop een toekomstverwachting voor een eeuw later: En l’an 2000 zouden boeken verdwijnen, en zou de inhoud daarvan op een moderner manier in de hoofden van de leerlingen terechtkomen….

Hoofdstad met een Europeaan erin

Volgens mij is de Belg de enige Europeaan van wie de naam in het Nederlands tevens de eerste helft vormt van de naam van een Europese hoofdstad: Belgrado!

Uit de kast (CXXXIII): Clem Schouwenaars

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat De vrouwelijke verzen van Clem Schouwenaars (Uitgeverij Ontwikkeling, Antwerpen, 1960), waaruit ik op bladzijde 27 Vrouwen opensloeg:

ik heb de vrouwen lief
omdat hun woorden witgesluierd zijn
niet om de wonderen van zeven ledematen
noch om de misdaad van hun ogen

ik heb de vrouwen lief
alleen daar zij in witte sluiers
van hun woorden warmer dan het wonder
dan de misdaad zijn van al mijn ledematen

Schoonheid

Hij was helemaal niet schuw, en bleef me op zijn gemakske aan zitten kijken. Wat een beeldschone vogel is de mannetjesmerel toch. En wat kan de Turdus merula mooi zingen. Zit nu natuurlijk de ganse dag met Blackbird in mijn kop….

Enige ploeg

De presentatoren die ons ook deze Ronde van Frankrijk door de etappes kletsen vergasten ons behalve op wedstrijdcommentaar ook op veel al dan niet relevante trivia. Maar nog niet álle. Zo viel het mij op, en dat hoorde ik nog niet van Renaat en José, dat UAE Team Emirates de enige ploeg van de 22 deelnemende teams is met acht renners die állemaal een andere nationaliteit hebben: Tadej Pogacar is Sloveen, Mikkel Berg Deen, Felix Großschartner Oostenrijker, Vegard Stake Laengen Noor, Rafal Majka Pool, Marc Soler Spanjaard, Matteo Trentin Italiaan en Adam Yates Engelsman. Tot zover deze Nieuwsflits.

Talen zijn taai

Je krijgt een taal er niet zomaar onder. Ondanks het rigide centralistische beleid waarmee Parijs de Fransen er toe wilde brengen allemaal  dezélfde taal te bezigen resteren er bij onze zuiderburen toch nog steeds zo’n 44 talen….

Het klikt

De verbena was nog maar amper op ons balkon weggezet, of er streek een exemplaar van de Gonepteryx rhamni (een citroenvlinder uit de familie der Pieridae, ofwel Witjes) op neer. Dat zo’n diertje midden in het centrum van een grote stad tussen al dat beton, staal en steen zo snel een nieuw bloemetje van zijn gading weet te vinden verbaast me nog steeds in hoge mate.

Fijn slagwerk

Producer Steve Lillywhite zei eens dat drums moeten klinken als holle vaten die van een stalen trap donderen. Volgens mij had hij graag eens willen werken met Clem Burke, de man die achter Blondie als was hij Animal zijn bekkens en troms beroert. Heb weer eens naar hun Dreaming gekeken. Wát een drummer toch!

Buiten dienst

Nou, daar sta je dan. Na decennia-, misschien wel eeuwenlange dienst word je plots letterlijk en figuurlijk de kerk uitgezet. Dat je zomaar ineens grof vuil kunt zijn, gratis meegenomen kunt worden….

Zwart-wit

Voor zover ik me kan herinneren beviel het leven mij al onmiddellijk. Bedenk me dat ik misschien wel een voorkeur voor zwart-witfilms heb omdat zuigelingen de eerste vier, vijf maanden nog niet het vermogen om kleuren te onderscheiden hebben ontwikkeld en alles nog in zwart-wit zien.

Verrassend noordelijk

Steek van de interessante 30 Geography Facts Most People Get Wrong een verrassend weetje op. Je zou denken dat Florida de Amerikaanse staat is die het dichtst bij Afrika ligt, maar neen: het is Maine. De afstand van Quoddy Head ginder tot Afrika (ik heb de afstanden omgerekend naar onze meeteenheid) is 5075 kilometer. Van Cape Cod in Massachusetts is het 5362 kilometer, van Cape Hatteras in North Carolina 5833 en van Singer Island in Florida 6574 kilometer naar Afrika.

Bijzonder bouwwerk

Een erg bijzonder bouwwerk is toch wel de Rakotzbrug ofwel Duivelsbrug in Kromlau in Saksen, in 1870 door Herrmann Friedrich Roetschke uit basalt en veldstenen gerealiseerd. Waarom erg bijzonder? Wel, de brug is een halve cirkel die bij reflectie in het water een perfecte cirkel vormt.

Verdwijnpunt

Ons buurtje is, dat viel me al op toen we hier nog maar pas woonden, voor toeristen een soort verdwijnpunt. Je hebt hier geen zicht op visuele ijkpunten als kathedraal, Centraal Station, Oudaan, Antwerp Tower of Boerentoren en dus is het moeilijk je te oriënteren. Ik hoef er echt geen moeite voor te doen om ‘verdwaalden’ te spotten. Wel is het zo dat je die mensen amper nog plattegronden ziet raadplegen. Er wordt vooral op de gsm gekeken.

Nog steeds een leeftijdgenoot?

Dat ben ik daar met mijn moeder, in 1960 op de Lijnbaan. Waarom moest ik aan deze foto in het familiealbum denken? Omdat ik zojuist las dat papegaaien erg oud kunnen worden, tot wel in de 90 aan toe. Waardoor ik me dus ineens afvroeg of die Rotterdamse papegaai nog zou leven….

Leuke woorden

Daai, hageheld, iempie, kagie, loereman, muit, nebbeling, oorkaars, prosput, spitvoor, toffelemoon, vuurknol, wapeling, zuwe.

Dubbelop

Wat bezielt iemand toch om een riem én bretels te dragen? Moest toen ik op de roltrap achter deze man met die beide vestimentaire attributen stond weer denken aan Henry Frank Fonda, die zich in Once Upon A Time In The West bij een man met riem én bretels afvraagt: “How can you trust a man who doesn’t even trust his own trousers?”

Tot drie jaar

In sommige landen van de EU kun je nog de gevangenis in voor godslastering. In Oostenrijk en Polen bijvoorbeeld, maar ook in Duitsland. Daar kunnen ze je op basis van het Strafgesetzbuch Artikel 166 voor blasfemie drie jaar de cel in zwieren. In Nederland was godslastering nog tot in 2014 strafbaar. In België is ze nooit strafbaar geweest.

Bijna aaibaar (60)

 

Zatten zat

Uit de rubriek Zinloze weetjes: op elk willekeurig moment is 0,7% van de wereldbevolking dronken. Dat betekent dus dat er momenteel minstens 50 miljoen mensen bezopen zijn.

Vergeten valuta

Zit te mijmeren bij de gids voor het Römisch-Germanisches Museum Köln, blijkens mijn inscriptie aldaar gekocht op 23 december 1987 (het was een woensdag). Niet zozeer over de fraaie collectie ginder, maar over het bedrag dat ik voor het gidsje betaalde: 10 Duitse Mark. Er is ondertussen een volledige generatie opgegroeid met de €. Zij weet niet meer waar DM voor staat. Of BF. Of ƒ.

Eigengrau

De kleur die we zien als we onze ogen sluiten heet Eigengrau. Dat is iets gans anders dan ordinair zwart.

Welgemutst

In Tilburg plaatste hoofdredacteur Jef van Kempen mijn gedicht Welgemutst op zijn magazine voor kunst en literatuur Fleurs du mal:

https://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-welgemutst

Euroland

Een handig kaartje voor wie zich wel eens afvraagt hoe dat nou ook weer zit met landen die wel lid zijn van de Europese Unie maar niet van de eurozone….

Een bijzondere man

Paul McCartney is toch wel een bijzondere man. Wie kan er nu zeggen dat hij wereldwijde hits scoorde als solo-artiest, in een duo (met Michael Jackson, met Stevie Wonder), in een trio (met Rihanna en Kanye West), met een kwartet (The Beatles) én met een kwintet (Wings)? 

In één keer goed!

Ik hoor Geertje een opgewonden kikje geven, en zie haar verbaasd naar het scherm van haar computer staren. Tot haar dagelijkse geplogenheden hoort het spelen van Het Woord. Als een letter fout is wordt het veldje grijs, als ze goed is maar op de verkeerde plaats staat wordt het geel en als ze op de correcte plaats staat wordt het groen. Mijn lief had het nog nooit meegemaakt, maar haar eerste poging is vandaag in één keer helemaal goed!

Over oude en nieuwe doden

Fascinerende vraag, in Brieven aan Poseidon, van Cees Nooteboom: ‘Is iemand die een paar duizend jaar dood is even dood als iemand die vorig jaar stierf? Bestaat er een hiërarchie in het dodenrijk, waarbij een oudere dode een andere status heeft dan een nieuwkomer die nog niet door de eeuwigheid is aangeraakt, maar nog naar tijd ruikt, naar leven?’

In de genen

Wat me zojuist weer opviel toen ik even voor het raam naar buiten stond te kijken en iemand in de passerende tram zag telefoneren: het zit blijkbaar in de genen om ook als je alleen en onbespied zit te telefoneren te gesticuleren. Alsof degene aan de andere kant van de lijn zulks zou zién. Italianen zijn van die geboren gesticulanten, maar die praten ook met hun handen als ze oog in oog met je staan te communiceren. Daarvan kun je je nog voorstellen dat ze daarmee al bellend doorgaan. Allez: misschien was die man op de tram Italiaan. Maar toch, neen: let er maar eens op. Een grappig verschijnsel feitelijk.

Lichtblauw

Komische  plaatselijke humor in een speurdersroman van Piet Teigeler (leuk trouwens, die spelen allemaal in Aantwaarrepe). Een kroegbaas verklaart daarin waarom hij een lichtblauw zonnescherm over zijn terras heeft: “Meeuwen schijten niet op lichtblauw, dan denken ze dat ze ondersteboven vliegen.”

Kloppende zin

Ik blijf het, ik kwam ze weer eens tegen, een fascinerende notitie vinden in Raymond Queneau’s Mijn moeder zong: ‘Het verschil tussen man en vrouw is dat een man nooit een meisje is geweest.’ Een zin om lang op te kauwen. Waarom precies weet ik niet, maar volgens mij klopt hij wel.

Niet onfeilbaar

De Bijbel is niet onfeilbaar. Lees er Leviticus 11:13-20 maar eens op na: ‘De volgende vogels zijn onrein, u mag ze daarom niet eten: de arend, de lammergier, de baardgier, de wouw, de verschillende soorten valken, de verschillende soorten raven, de oehoe, de kortooruil, de langooruil, alle soorten sperwers, de steenuil, de aalscholver, de ibis, de witte uil, de pelikaan, de visarend, de ooievaar, de verschillende soorten reigers, de hop en de vleermuis.’ Dat de schrijver destijds wellicht niet met bijvoorbeeld de caracara of de condor vertrouwd was wil ik aannemen, maar met de vleermuis was hij dat klaarblijkelijk wel en dat moet ook in die verre dagen toch wel degelijk al een zoogdier en geen vogel zijn geweest.

Cinema Trivia: Foutje, Signore Sergio!

Na al die jaren viel me bij weer eens een hernieuwde bestudering van Once Upon A Time In The West nu pas een fout van Sergio Leone op. De maestro had bij de herneming van de opname van de sleutelscène na de koffie- en lunchpauzes de mise-en-scène weliswaar nog goed op orde maar vergat te letten op een (in deze productie nota bene belángrijk) attribuut: de jonge versie van Charles Harmonica Bronson heeft als je er goed op let namelijk drié keer een andere mondharmonica tussen zijn tanden: een aan de bovenkant gedeukte, een onderaan gedeukte en een volledig intacte!

Verschil moet er zijn

Interessant feitje in Psychology Facts: Zuigelingen glimlachen gemiddeld 200 keer per dag, vrouwen 62 keer en mannen 8.

"Ga 's opzij, joh!"

In het Aquarium in de Zoo valt altijd wel iets te beleven. “Ik was hier eerst!” lijken deze twee moeralen ofwel murenen (Muraena helena) uit te stralen. Er lijkt inderdaad maar comfortabel plaats voor één exemplaar….

Trouw en niet zo trouw

Wanneer een vrouwtjesvos, een moer, sterft blijft haar mannetje, een rekel, levenslang vrijgezel maar als de rekel doodgaat gaat de moer onmiddellijk op zoek naar een nieuwe partner.

Ge'ez

Het Ge’ez, waarin de liturgische taal in de Orthodoxe Kerken van Eritrea en Ethiopië is gesteld, is een van de oudste alfabetten die nog steeds in gebruik zijn.

Voor het eerst

Amsterdam, Anderlecht, Bologna, Brugge, Dortmund, Düsseldorf, Eindhoven, Esch-sur-Alzette, Gent, Keulen, Leicester, Londen, Luik, Luxemburg, Lyon, Marseille, Milaan, Molenbeek, Monaco, Mönchengladbach, München, Nice, Parijs, Rotterdam, Salzburg, Tilburg, Turijn, Utrecht en Verona bijvoorbeeld. Ik was in heel wat plaatsen die ooit een landskampioen voetbal leverden, maar nu Royal Antwerp FC de titel pakte in België is het voor het eerst dat ik in de stad van een landskampioen wóón….

Balkleed

In de winter 1932/1933 voerde het Openlucht Theater Oisterwijk (het deed dat ondanks die naam gelet op de speeldata in december en januari niét buiten maar in het gebouw van de Katholieke Kunstkring) het romantisch spel in drie bedrijven Haar balkleed op. Wellicht heeft het te maken met mijn empathie voor ezels (waar de foto hierboven van moge getuigen), maar helemaal duidelijk is het toch niet waarom ik bij het zien van dit programma niet Haar bal-kleed lees maar Haar balk-leed….

Eenvoudige schoonheid

Soms kan ik echt getroffen worden door eenvoudige schoonheid. Neem nu, gewoon op het eigen aanrechtblad gefotografeerd, dit bovenaanzicht van de zojuist aangevulde pot met Chinese mie. Het lijkt wel iets dat organisch gegroeid is….

Slim rood

Wij behoren, al zou je dat  nu niet meer zeggen, tot de 2% van de mensheid die roodharig is. En dientengevolge een bleke huidskleur heeft. Daarmee kunnen we niet lang in de zon blijven, omdat verbranding snel ons deel is. Maar blootstelling aan de zon zorgt wel voor de productie van de essentiële vitamine D. Roodharigen, en dat wist ik niet, hebben daar een oplossing voor: hun lichaam is (in tegenstelling tot dat van blond-, bruin- en zwartharigen) in staat om meer en sneller zélf vitamine D aan te maken!  

Uit de kast (CXXXII): Cees Nooteboom

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Zo worden jaren tijd – Gedichten [2022-1955] van Cees Nooteboom (Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 2023), waaruit ik op bladzijde 244 Zelf opensloeg:

En als we ons zelf
nu eens achterlieten?

Daar gaat het, zonder groeten,
mokkend en tobbend

op zoek naar iets beters.
Het kijkt niet eens om.

En wij?
Wij moeten eerst wennen
aan dit stralende landschap
van vroeger en later,

van lichtende tijd
zonder nu.

Mythisch smal

Julius Caesar wierp er zijn teerling toen hij opmarcheerde naar Rome. In mijn jongensverbeelding zag ze er uit als een robuuste stroom, als een ernstig obstakel, maar de Rubicon is de facto eigenlijk geen rivier maar eerder een flinke beek. Dat viel me op in het begin van Federico Fellini’s Roma. Je kunt er zo door wandelen….