Een visionair

Josip Juraj Štrosmajer, in het Duits Joseph Georg Stroßmayer, werd op 4 februari 1815 geboren in Osijek, en stierf op 8 mei 1905 in Ðakovo. Naar de huidige maatstaven was hij dus een Kroaat. De door hem voorspelde val van álle tronen is nog niet voor  morgen, maar een eind op schot is het toentertijd toch wel gekomen met het verdwijnen van Wilhelm II, Karl I, Nicolaas II en Peter I. De krijg zou inderdaad verschrikkelijk zijn en Rusland is inderdaad een republiek geworden en volgens velen zelfs geruime tijd een voorspoedige staat. En de kaart van Europa zóu gansch hervormd worden. Stroßmayer was een visionair wiens klok niet helemaal juist was afgesteld. Toen hij overleed was zijn voorspelling elf jaar over datum, maar negen jaar later helemaal juist. Hoe werkt dat bij een ziener? Zou hij op zijn sterfbed opgelucht geweest zijn of juist gefrustreerd?

Nog eens: griezelig

Kom het facsimile van het 1ste nummer van de 1ste jaargang van Gazet van Antwerpen, de dato dinsdag 3 november 1891, weer eens tegen en wordt opnieuw getroffen door een wel zeer opmerkelijk bericht: de Hongaarse bisschop Strossmayer voorspelt de Groote Oorlog met haast griezelige nauwkeurigheid. Hij laat die weliswaar twintig jaar te vroeg beginnen, maar toch....

Zeldzaam knap

Wat de associatie was ben ik kwijt, maar ineens moest ik denken aan de 1. FC Kaiserslautern. Razend knap hoe die ploeg in 1998 als kersvers promovendus maar meteen de landstitel veroverde in Duitsland. Zeldzaam. Bij mijn weten is het nog maar één andere ploeg ook gelukt om direct na promotie naar de hoogste afdeling kampioen te worden: in 1964 het DWS van Rinus Israel, Jan Jongbloed en Henk Wery.

Het valt ook niet mee....

Het valt voor anderstaligen ook niet mee om onze taal onder de knie te krijgen. Vaak zullen die zich afvragen wat de logica is? Een willekeurig voorbeeld: waarom spreken wij, Nederlandstaligen, belegeren uit als belégeren en delegeren als delegéren?

Vastenavend

Het Neuzebal zit er weer op, dus maakt mijn geboortestad Bergen op Zoom zich al op voor een nieuwe Vastenavend. Voor de gelegenheid is mijn gedicht Vastenavend weer aangebracht op Het Markiezenhof, het laatgotische stadspaleis in hartje stad.

https://www.markiezenhof.nl/

De oorsprong van een naam

Sommige misverstanden blijven voortleven, zeker in taal. Toen de eerste Engelsen in Australië kangoeroes zagen probeerden ze met handen en voeten aan Aboriginals te vragen wat voor dieren dat waren. Ze maakten van het antwoord, Kan Ghu Ru, vervolgens kangooroo. Kan Ghu Ru betekent in de taal van de Aboriginals echter “Wij begrijpen u niet.”

Vandaar

Een beschuit wordt tweemaal gebakken, bis cuit. Eerst als bol, die vervolgens versneden wordt in schijven. De oven van dé beschuitenbakkerij Bolletje was een meter breed, er pasten exact dertien schijven op een rij in en daar werd de inpakmachine op afgestemd. Andere fabrikanten schaften zich dezelfde inpakmachines aan. Al meer dan een halve eeuw zitten er daarom in iedere rol dértien beschuiten.

Leuke woorden

Zomaar wat woorden die me recentelijk troffen: ezelinnenurine, jazzzanger, kaketoekooi, poefs, rompontwerp, spatsmering, verbrijzelingskegel en zwilwrat. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Uit de kast (XLIII): Roger Nupie

Toen ik vanochtend met gesloten ogen voor de poëziekast stond trok ik Zo verander je van lichaam van Roger Nupie (Pablo Nerudafonds, Brugge, 1993) uit de bundelverzameling. Toen ik mijn ogen opende keek ik naar de willekeurig opgeslagen bladzijde 28, naar het tweede gedicht uit de cyclus De jonkvrouw met het penseel – Bij plastisch werk van Lucienne Stassaert:

Oefen je geduld

ik speel patience
en doem slechts even op
als een verlengd spiegelbeeld

Wend je niet af

het is niet de tijd
het is de kamer
blauw op blauw

Winterkost

Tja, écht winter wil het maar niet worden dus er dient een handje geholpen te worden: ik kookte een mooie pan erwtensoep dus vandaag schaft de pot ouderwetsche snert….

Op droeve velden

Op zaterdag 23 januari vindt in Cultureel Centrum Gravenhof in Hoboken het poëzierecital Op droeve velden plaats. Organisator Frank De Vos inviteerde hiervoor de dichters Bert Bevers, Peter Holvoet-Hanssen, Erick Kila, Roger Nupie, Annmarie Sauer, Erwin Steyaert, Eric Vandenwyngaerden, Ann Van Dessel en Cecile Van Houtte. Ter gelegenheid van de voorstelling verschijnt het boekje Op droeve velden. Daarin is mijn cyclus Kreunende tijd opgenomen. Er zijn nog plaatsen vrij. Kaarten kosten in de voorverkoop € 7, aan de kassa € 9.

http://www.gravenhof.org/nl/event/23288/pozierecital-rond-wereldoorlog-

 

Ontbrekend bevestigingspunt

Ik snap de verbazing van Charlotte Mutsaers over het groene rokje van Adam en het groene rokje van Adams rib, over het absurde van het ontbrekende bevestigingspunt:  “Waar zijn die vijgebladen aan opgehangen, weet u het? Ik heb er tal van musea voor bezocht, alle mogelijke afbeeldingen op nageslagen, woordenboeken uitgeplozen, geleerde studies afgegraasd, maar nergens ben ik ook maar het geringste draadje, elastiekje, koordje, touwtje, lintje of riempje tegengekomen, nog niet de prullerigste veiligheidsspeld. Conclusie: het vijgeblad zit op het schaamdeel vastgebeiteld, vastgenaaid of vastgelijmd [….].” Heerlijke redenering. Fascinerend boek, Rachels rokje.

Verhuisd station

Het Station Dam, opgetrokken tussen 1895 en 1898, is er nog steeds. Maar het stond niet immer op dezelfde plaats, zo leert deze oude foto me. Onder leiding van de ingenieurs Morglia en Weis werd dit gebouw van 700 m² en circa 3.000 ton in het najaar van 1907 een 40-tal meter verschoven, 8 graden gedraaid en 2,20 meter hoger gebracht. De reden heb ik niet kunnen achterhalen, maar de immer alerte Leo Spiessens wel:

https://slachthuiswijk2060.wordpress.com/2013/09/12/den-dam-tamtam-a-la-recherche-du-dam-perdu/

 

Creatief vloeken

Wat blijft Duizend bommen en granaten – Beknopt scheldwoordenboek van Haddock, schelden als kunst van Albert Algoud toch een héérlijk boekje. Vergeet Hufter, Klootzak en Mafketel en laaf je aan Aamborstige, Invertebraat, Mameloek, Strotgrondel en Wortelpotige!

Over het water

Op Fleurs du mal is vanaf heden ook mijn gedicht Over het water te lezen. De hierbij naar mijn gevoel bijzonder fraai passende afbeelding is geschilderd door mijn bloedeigen broer Peter!

http://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-over-het-water

 

Smakelijke familie

Wat er tegenwoordig toch zoal mogelijk is: tijdens de traditionele nieuwjaarsbijeenkomst van de familie van Geertjes kant (deze keer in Amsterdam) prijkte het tableau de la troupe van vorig jaar eetbaar op de taart. Een fotoafdruk op….marsepein! Het was trouwens zeer plezierig elkaar allemaal weer eens te treffen….

Waterscheiding

Uiterst merkwaardig blijf ik het vinden dat de Sturnus vulgaris hier amper te zien is, maar dat hij onmiddellijk opduikt zodra je de Moerdijkbrug gepasseerd bent: stap er maar eens uit en reeds op het station kom je de spreeuw tegen.

Een tijdje de langste

We leren iedere dag wel iets: toen in 1872 de eerste, voor het treinverkeer bestemde, Moerdijkbrug (van waaraf deze foto is genomen) werd geopend was dat de langste brug van Europa. Nu is dat de Vasco da Gamabrug over de Taag bij Lissabon.

Mooie reconstructie

Mooie reconstructie van een tumulus, een begraafterp, op het Sint-Fredeganduskerkhof in Deurne. Op deze plek begroeven in oude tijden de Kelten al hun doden.

Rechtgelovig

Ook mooi in Rotterdam: de parochie van de Heilige Rechtgelovige Grootvorst Alexander Nevsky heeft er behalve een fraaie naam aan de Schiedamsesingel een waarlijk beeldschoon kerkje.

Boeiende ontwikkelingen

Was een poos geleden dat ik nog eens in Rotterdam was. Het gebied rond de Erasmusbrug is echt helemaal open aan het bloeien. Vermits de stad in 1940 vrij grondig van de kaart werd geveegd ontstond er een Luilekkerland voor architecten: al die ruimte bood talloze mogelijkheden. Wat een interessante torens daar langs de Maas. Ook zeer geslaagd vind ik het nieuwe Centraal Station. De thuishaven van Feyenoord is wat stedenbouw betreft zonder discussie de modernste stad van Nederland.

Gevleugelde rijkdom

In Noord-Brabant zeggen de meeste mensen bij mijn weten vlinder tegen een vlinder. In Vlaanderen is dat andere koek. Kreeg een overzicht van de verspreiding van dialectische benamingen voor ‘vlinder’ in Vlaanderen onder ogen. En daarin zitten wonderschone. Wat te denken van botervogel? Of van vliegelantier? Ook mooi: flinkflouter, panneplekker, pimpel, roevogel en snuffel. Wat een rijkdom!

Over determinatieven

Toen in een ver Mesopotamisch verleden het Soemerische spijkerschrift werd overgenomen door de Semitisch sprekende bevolkingsgroep, werd het aangepast aan de eigenaardigheden van hun taal. In eerste instantie namen zij de Soemerische tekens over maar spraken ze die in het Akkadisch uit. Het gebruik van klanktekens nam sterk toe om de uitspraak en de functie van een woord in de zin te kunnen bepalen. Voor of na het woord geschreven, maakten dergelijke determinatieven duidelijk dat het om bijvoorbeeld de naam van een houtsoort ging, om een persoons- of godennaam, een stads- of landennaam of een diersoort. Zij werden niet uitgesproken.

Nu kunt u denken dat dit een eigenaardigheid van reeds lang verdwenen lieden was, maar neen: dit verschijnsel deed zich ook in deze tijden in ons schrift nog voor. Nu zijn we weliswaar gewend aan de euro (€), maar in Nederland werd tot het begin van deze eeuw ƒ 100,- gelézen, maar úitgesproken als honderd gulden. Het besef dat het ƒ-teken is afgeleid van florijn, een woord uit een geheel andere taal, was meestal niet aanwezig.

Begerenswaardige bellen

Je krijgt het zo gek niet bedacht of je vindt het hier in de stad wel. Wat te denken van deze fietsbellen in de vorm van een pateeke? Ze kosten negentig euro. Best duur, zeker wanneer je bedenkt dat ze natuurlijk binnen de kortste keren van je fiets zullen worden gejat….

De stad is vol

De Solden zijn vandaag begonnen, en dat zal de stad geweten hebben: je kunt bijna letterlijk over de koppen lopen en hier aan het kruispunt staan motoragenten automobilisten die het centrum in willen tegen te houden omdat het vol is….

Dè wel dè

We kregen van Kees Wagtmans een bijzonder leuk geschenk: het Kuifje-avontuur De juwelen van Bianca Castafiore in een….Tilburgse versie: De sieraoj van Bianca Castafiore. Om elkaar hardop uit voor te lezen. Kostelijk. Het Tilburgs is niet bepaald een mooi dialect, maar ik ben ermee vertrouwd omdat Geertje uit Tilburg komt. Hans Hessels, Theo van Iersel, Esther Nagtegaal-van de Ven en Ed Schilders tekenden voor de smakelijke vertaling.

Avondklok

In Tilburg voegde Jef van Kempen mijn gedicht Avondklok (mét bijbehorend filmpje) toe aan zijn boeiende website Fleurs du mal:

http://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-avondklok

 

Zalig Nieuwjaar!

Oude radio

Ach, hoe vaak heb ik bij zo’n model radio huiswerk (dat ging me altijd redelijk vlot af, ook met muziek erbij) zitten maken. Toen ik dit ding zag werd ik besprongen door herinneringen aan nummers die ik daaruit voor het eerst hoorde klinken, en waaraan ik nog altijd gehecht ben. A Hole In My Shoe van Traffic bijvoorbeeld, I Am The Walrus van The Beatles, Elenore van The Turtles, The Wind Cries Mary van The Jimi Hendrix Experience. Ik zie als ik die liedjes hoor weer de kamer waarin ik zat, en het apparaat dat ze tot me bracht….

Komische vertaling

Moest lachen toen ik in de ondertiteling van een Engels televisieprogramma Mum’s the word (hetgeen zoveel betekent als Mondje dicht) vertaald zag worden als Het woord is aan mama….

Bamboemarkt

Vermoedelijk betreft het een kunstwerk, dat werd me niet duidelijk. Feit is dat op de Grote Markt in Antwerpen een installatie uit bamboe is opgetrokken die je de omringende panden ineens gans anders doet bekijken.

Vroege ijzerhard

Tiens, de ijzerhard (Verbena officinalis) in ons balkontuintje is al aan het uitkomen. Het is 29 decémber….

Snijwaar onbekend

Op de boodschappenlijstjes die ik verzamel kom ik regelmatig het woord snijwaar tegen. Goed Nederlands voor charcuterie, dacht ik. Tot mijn stomme verbazing blijkt mijn Van Dale (ik gebruik nog de twaalfde druk) snijwaar niet te kennen. Snijwaren evenmin. Mijn eerste vakantiebaantje, bij De Gruyter, was nota bene op de afdeling snijwaar. Het is geen typisch Bergs woord, want Geertje zegt dat ze het in Tilburg ook gebruiken, en hier in Antwerpen wordt het dus ook gebezigd. Vreemd dat het woordenboek het niet kent. Miskenning van het Brabants?

https://nl.wikipedia.org/wiki/Brabants

Warempel

Edmond Kygnee werd geboren in 1883, en haalde het einde van de oorlog. Danny vond warempel een foto van hem. Ouder dan 36 is de man alleszins niet geworden, vermits hij in 1919 stierf. Dan overleef je een oorlog, en dan kost je (vermoedelijk dan toch) de Spaanse griep het leven....

Een eeuw geleden

In 1914 raakte ook ene Edmond Kygnee verzeild in de Groote Oorlog. Danny Braem vond een briefkaart die hij op 27 december 1915 (vandaag juist een ééuw geleden) vanuit Frankrijk stuurde naar zijn maat Jules Mojart. Met de beste wensen. En de hoop dat het ’t volgend jaar gedaan zal zijn….

Momentopname

De cultuur in de onmiddellijke nabijheid: Tabula Rasa van Einstürzende Neubauten, Valerius de Saedeleer van Piet Boyens, het derde seizoen van Vikings en De taal van Donatello van Wim Nimmegeers.

Zalig Kerstmis

Toen en nu

Het is me niet duidelijk wanneer deze oude foto van onze straat is gemaakt, maar dat kan makkelijk een eeuw geleden zijn geweest. De opname is gemaakt waar nu onze voordeur is. Het uitzicht is nagenoeg hetzelfde. Rechts is de Bourlastraat wel behoorlijk gemoderniseerd.

Knap koppie

Kwam Betty weer eens tegen. Wat een knap koppie toch:
http://www.meergemengdeberichten.blogspot.be/2010/10/betty-is-slim.html

 

Voetbal in de velden

Op de een of andere manier raak ik immer ontroerd als ik vanuit de trein van die malle maar hartverwarmende voetbalstadionnetjes zie liggen. Dit is dat van de F.C. Dynamo Klein-Gent Beervelde aan de Zevestraat in Beervelde, een club waarvan het eerste elftal in 4^de Provinciale uitkomt. Het is dat het geen wedstrijddag was, anders was ik uitgestapt om daar in de kantine eerst een verse soep te nuttigen, dan naar de eerste helft te gaan kijken, dan karakollen in pilipilisaus te bestellen met een pint erbij en….

Hoge nood

Kraandrijvers moeten niet alleen geen hoogtevrees hebben, maar beslist ook beschikken over een sterke blaas. Want wat als je moet plassen, dus letterlijk last hebt van hoge nood? Kun je dat ophouden als je eerst die vele treden af moet, of zouden ze boven een soort van toiletje hebben?