Van tweede naar eerste

Toen ik op maandag 17 november 1975 mijn verjaardag vierde was ik me er niet van bewust dat zulks voor de laatste keer gebeurde op de twééde dag van de week. Een jaar later werd in Genève internationaal afgesproken de maandag voortaan officieel als éérste dag van de week te beschouwen. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Onlogisch

In zijn biografie van Lucebert schrijft Wim Hazeu dat de dichter in de zomer van 1953 in de Franse hoofdstad was: Zich in Parijs vestigen was geen optie. De kamernood was er nog groter dan in Nederland. Kousbroek, bijvoorbeeld, verhuisde in een periode van vier jaar elf keer. De logica daarvan ontgaat me: als er kamernood heerst zou je toch niet verwachten dat Kousbroek in vier jaar tijd élf kamers kon vinden?

Momentopname

Wat heb ik vandaag zoal ter culturele consumptie nabij? Wel: Lucebert – Biografie van Wim Hazeu, De laatste farao van François Schuiten, Jaco Van Dormael, Thomas Gunzig en Laurent Durieux, Vigor anorexia – Een misboek van Norbert De Beule en Introducing the hardline according to Terence Trent d’Arby.

De laatste farao

Wat een aangename verrassing: ik las dat er een fonkelnieuw album van Blake & Mortimer uit is waarvan ik niet wist dat het er aan zat te komen! Eind vorig jaar verscheen immers deel 1 van De vallei der onsterfelijken, en ik verwacht deel 2 eind dit jaar. Ineens is er nu, hors-série, De laatste farao. Een dik album van 92 bladzijden getekend door de onvolprezen François Schuiten die het scenario schreef met Thomas Gunzig en Jaco Van Dormael (regisseur van onder meer Toto le héros en het onvergetelijke Le huitième jour). De tekenstijl is een stuk realistischer dan De Klare Lijn die we in deze reeks gewend zijn, maar het is wat mij betreft een zeer geslaagd avontuur.

Froe froe

Ik begrijp Lucebert heel goed als hij het in zijn gedicht de elbe (uit van de afgrond en de luchtmens) heeft over de froe froe opvlucht van vogels. Zo klinkt het inderdaad als je een volkje op hoort vliegen: froe froe….

Hoger dan waar ook

Nederland heeft twee, België zelfs drie officiële talen. En dan zijn we daarnaast in de Lage Landen ook nog gewend geraakt aan het Papiamento, het Turks, het Jiddisch en aan de harde huigklanken van het Berbers. Toch is dat allemaal klein bier in vergelijking met Vanuatu. Daar worden nog ruim honderd talen gesproken. Het aantal talen per hoofd van de bevolking is in Vanuatu hoger dan in elk ander land ter wereld: er zijn 110 talen op 220.000 inwoners!

De Verborgen Hoek

Meesterrecensent Albert Hagenaars besteedt in De Verborgen Hoek uitgebreid aandacht aan mijn meest recente bundel Nederzettingen, en de verhouding daarvan tot eerder werk:

https://deverborgenhoek.blogspot.com/2019/06/bert-bevers-nederzettingen.html

Van op naar in?

Toen wij in Antwerpen kwamen wonen was een van de eerste taaleigenaardigheden die ons opvielen het gegeven dat mensen hier op en af de tram stappen, en niet in en uit. In die tijd reden er nog alleen maar PCC-tramstellen, die langzamerhand uit de vaart genomen worden. Daar moest (en: moet, want onder meer de 7 gebruikt die nog) je je echt op hijsen, en het was (is) hier en daar een hele klus om eruit af te dalen. In 1999 deden de lagevloertrams van het type Hermelijn, in 2015 die van het model Albatros de intrede. Ik vraag me af of jongere generaties Antwerpenaars die straks niet beter weten dan dat er alleen maar lagevloertrams zijn ook nog zeggen dat ze op en af de tram gaan….

Vaker open

De tempel van de god Janus in Rome was open ten tijde van oorlog en gesloten tijdens perioden van vrede. In de ganse Romeinse geschiedenis was de tempel maar vijf keer gesloten….

Veel geel

O, wat een prachtige collectie heeft het wielermuseum Koers bijeengebracht: 51 gele truien, ter gelegenheid van het feit dat Eddy Merckx een halve eeuw geleden voor het eerst de Ronde van Frankrijk won. Da’s 50 jaar geleden, maar het zijn er 51 omdat Eddy in 1969 rugnummer 51 droeg. Je hoeft niet eens per se lijfelijk naar het sympathieke museum in dat mooie Roeselare: je kunt de truien online bewonderen: https://merckx.koersmuseum.be/

Omkeerbaar

Altijd wanneer in de tram mijn oog erop valt bedenk ik me welk een intrigerende boodschap Opstaan voor iemand misstaat niemand eigenlijk is. Ze is namelijk omkeerbaar zónder haar boodschap te verliezen: Opstaan voor niemand misstaat iemand!

Mooie lettertypes (99)

Cinema Trivia: Eigenlijk een Belg

Ik heb altijd graag gekeken naar de films van Henry Hathaway. Eigenlijk had hij zijn eigen familiegeschiedenis eens moeten verfilmen, want ik ontdekte zojuist dat hij eigenlijk van hier afkomstig is en Henri de Fiennes heette. Hij was de kleinzoon van een Belgische markies die zich in 1862 in Californië vestigde nadat het hem niet was gelukt Hawaï als kolonie te verwerven voor koning Leopold I. Als dáár geen scenario voor een avonturenfilm in zat….

Verborgen grazer

Het is maar omdat de tram even wachtte voor het stoplicht dat het me dankzij een raampje dat openstond voor het eerst opviel dat er in het woord Zeeland een grote grazer verborgen zit….

Moeder en dochter

De nieuwe kleine gorilla Thandie in de Zoo groeit als kool. Ze is wel nog quasi vastgegroeid aan haar moeder Mayani. Zilverrug Maladi, de vader, is veelal in de nabijheid maar hij bemoeit zich niet met zijn dochter.

Ergernisloos eiland

Ik weet dat het tegenwoordig een bijzonder populaire toeristische bestemming is maar mij heeft het altijd maar een desolaat eiland geleken. Eén absoluut pluspunt blijkt IJsland echter wel te hebben: het land heeft geen (lees: géén) muggen!

Leuke verrassing

Welk een leuke verrassing: op Suara suara dari utara – Puisi Belanda di Bahasa Indonesia / Nederlandstalige poëzie in het Indonesisch prijkt sinds heden Penyair berpikir. Dat is de Indonesische vertaling, van Siti Wahyuningsih en Albert Hagenaars, van mijn vers De dichter peinst:

https://puisibelanda.blogspot.com/2019/06/bert-bevers-de-dichter-peinst.html

Uit de kast (LXXXV): Cees Nooteboom

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Gesloten gedichten van Cees Nooteboom (Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 1964), waaruit ik op bladzijde 50 het gedicht Hij is tijd opensloeg:

Een mooie beweging

is nog niet het vangen van wild

en de vertraagde beweging

blijft leeg hangen

rond de open plek van de prooi.

Ik zie vier poppen

een heeft er borsten

geen heeft er ogen.

Fraaie verschijning

Naar het schijnt komt hij in het ganse continent voor maar ik heb er nog nooit ook maar één in het wild gezien: de Europese bijeneter / Bienenfresser / European Bee Eater / Guèpier d’Europe (de Mereops apiaster) is een fraaie verschijning!

Geen literatuur

Vaak moet ik grinniken om de wijze waarop W.F. Hermans kort door de bocht kon gaan. Zo stelde hij in Monoloog van een anglofoob dat Engeland geen literatuur bezit. Wel zijn er, in de loop van vele eeuwen, volgens hem enkele meesterwerken geschreven: “Dit zijn: Shakespeare’s Richard III, Swifts Modest Proposal, Raspe’s Munchausen, Lewis’ Monk en Carroll’s Alice in Wonderland. Hierbij valt te bedenken dat Swift een Ier was, Raspe een Duitser, Lewis zijn meesterwerk niet in Engeland heeft geschreven maar in Den Haag, Carroll geen schrijver was maar een amateurfotograaf en Shakespeare nooit bestaan heeft.” Nou u weer!

Overdreven

Je hebt mensen die allergisch zijn voor gluten, voor melk, voor pinda’s, voor noten tout court. Het is dan ook erg beleefd als fabrikanten van voedingsproducten op de verpakking een waarschuwing plaatsen als Allergie-informatie: bevat pinda. Gemaakt in een bedrijf waarin ook noten worden verwerkt. Maar om die nou te plaatsen op een potje píndakaas?

De goede kant op

Twee eeuwen geleden kon 12% van de wereldbevolking lezen en schrijven. Het gaat de goede kant op. Wát ze lezen weet ik natuurlijk niet, maar steeds méér mensen kúnnen het: in 1960 was het percentage analfabeten nog 58%, nu nog slechts 14%! De gegevens ontleen ik aan de fascinerende en voor zover ik weet onbevooroordeelde website Our World In Data:

https://ourworldindata.org/literacy

Te gast in De Vallei

In nummer 40 van De Vallei, het digitale literaire magazine van François Vermeulen, staan mijn Notities uit een lange droom. Die droeg ik bij op verzoek van samensteller Philippe Cailliau. Ik verkeer in goed gezelschap vermits hij ook Jana Arns, Alain Delmotte, René Hooyberghs, Frank Pollet, Paul Rigolle, Marc Van Tongele en Herlinda Vekemans inviteerde. De openingsillustratie is overigens  van de hand van de betreurde Ben Klein, de dichter en kunstenaar die eerder deze maand op 90-jarige leeftijd de laatste adem uitblies.

Zie: https://devallei.files.wordpress.com/2019/05/de-vallei-nr-40.pdf

Niet één

Geoff Hurst scoorde in de WK-finale van 1966, de eerste die ik bewust volgde, een hattrick. Nog immer ongeëvenaard in zo’n eindstrijd. Sindsdien werden ook de trefzekere aanvallers Pelé (1970), Gerd Müller (1974), Mario Kempes (1978), Paolo Rossi (1982), Jorge Valdano (1986), Jürgen Klinsmann (1990), Romario (1994), Zinedine Zidane (1998), Ronaldo (2002), Francesco Totti (2006), David Villa (2010) en Miroslav Klose (2014) wereldkampioen. Ik heb een beetje medelijden met Olivier Giroux. Die werd vorig jaar weliswaar wereldkampioen met Frankrijk, maar hij scoorde nota bene als aanvalsleider op het ganse toernooi in Rusland niet één doelpunt. Hij schoot zelfs geen enkele keer op doel….

Logische vraag

Wat of dat bordje wilde zeggen, wilde het meisje weten. Dat je niet op het gras mag lopen, antwoordde de mama. Even stilte. Dan een logische vraag. Hoe dat bordje daar dan wel terecht was gekomen….

Kabaal op komst

In de Zoo wordt de uit 1856 stammende volière met de oorspronkelijke verbindingen en volgens het traditionele ambacht heropgebouwd tegen de buitenmuur aan de kant van de Ommeganckstraat. Mensen die daar wonen zullen straks moeten wennen aan de nabije aanwezigheid van blauwkopara’s, Ecuadoramazones, hyacintara’s, Mexicaanse soldatenara’s en zwaluwparkieten want als er in de dierentuin iéts kabaal maakt zijn het deze vogels wel….

Zinvolle aankoop

Ook met een steeds korter wordend potlood kun je nog best lang doen. Ik kocht een keer een, ja hoe heet zo’n ding eigenlijk, eh potloodverlenger. En daar heb ik veel plezier van: stompjes die je los amper meer kunt hanteren blijven bruikbaar dankzij deze zinvolle uitvinding.

Momentopname

De nabije cultuurdragers: Masereel – 100 houtsneden bijeengebracht door Joris van Parys, Het Getijdenboek van Tavernier, In Remersdaal van Frans Budé en Tin Drum van Japan.

Een beetje vervlivd

Tot nu had ik geen beeld, laat staan gevoel, bij Lviv. En nu hoort het oude Lemberg zomaar bij het selecte clubje steden waar ik ons zou kunnen zien wonen.

https://www.youtube.com/watch?v=jpXU6fq7_zg

Onderweg met de tram: Lijn 3 in Lviv

Er zijn zo van die steden waaraan je niet dagelijks denkt. Lviv bijvoorbeeld. Daar wonen 732.818 mensen. En die kunnen hun stad doorkruisen per tram. Met Lijn 3 bijvoorbeeld:

https://www.youtube.com/watch?v=ZNXB6WX9zwk

Zebrasiësta

Het sympathieke van kleine dieren (en ook mensen, dus) is dat ze wanneer ze behoefte aan slaap hebben ook gaan slápen. Die behoefte is er veelal plotsklaps, zoals bij Ulani. Ik zag de jeugdige zebra zowat omvallen en onmiddellijk de ogen sluiten. Zijn moeder ging er dan ook maar even bij liggen….

Verplicht nummer

In België is het, anders dan in Nederland, verplícht om bij verkiezingen op te komen dagen. Wie dat vier keer verzuimt mág niet meer stemmen. Ik vind dat een goede zaak. Het houdt de verhoudingen zuiver, want het is duidelijk welke partij de grootste achterban heeft. In Nederland kan bij een lage opkomst veel onduidelijk blijven: een bepaald slag volk gaat immers niet naar het stembureau omdat het regent, of juist omdat het mooi weer is. Stemadvies: ga stemmen!

Geen meerderheid

Ik word gramstorig als ik lees hoeveel mensen menen dat de EU een zinkend schip is. Ik geloof er niets van. Wie verstandig is ziet dat ons continent in het licht van de toekomst geen schijn van kans heeft als het zich niet verenigt. Natuurlijk zijn er die het liefst landje blijven spelen. Met een eigen koningshuisje, een eigen legertje, een eigen Geert Wildersje en een eigen ministertje van buitenlandse zaken. Maar die gaan geen meerderheid halen.

Door de wierook

Met ‘de grootste Engelsman van de 20^ste eeuw’, onlangs nog door ene Boris Johnson bejubeld in een hagiografie, was echt wel veel mis hoor. We moeten uitkijken dat er niet al te veel wierook zijn kant op blijft gaan. Ik laat de vele fouten die Winston Churchill buiten de beide wereldoorlogen om beging hier buiten beschouwing, maar benadruk alleen een aantal al te vaak door lieden als Johnson veronachtzaamde blunders en/of oorlogsmisdaden die hij ín die oorlogen maakte en/of beging of liet begaan.

Op 3 oktober 1914 overlegt Winston Churchill, dan First Lord of the Admiralty, in Antwerpen met burgemeester Jan De Vos over de bescherming van de haven. Hij belooft troepen maar zegt niet hoeveel. De Naval Division wordt van Duinkerke naar Antwerpen verplaatst maar zodra de Duitsers naderen vertrekt Churchill reeds op 9 oktober en dan tijgen ook de ‘verdedigers’ met de staart tussen de benen naar het westen. Op 10 oktober geeft de Scheldestad zich over aan Von Beseler. In diezelfde Groote Oorlog begaat de First Lord of the Admiralty een gigantische strategische flater door Gallipoli vanuit zee aan te vallen. Ontelbare nutteloze doden zijn het gevolg.

Een wereldoorlog later wordt op 3 juli 1940 bij Mers el Kebir op Churchills expliciete bevel de Franse vloot zonder waarschuwing door de Engelsen gekelderd. 1297 onschuldige Franse zeelieden vinden daarbij de dood. Laten dat jaar kraken de Engelsen de zogenaamde Enigma-code, maar dat mag de vijand niet weten. Op 14 november 1940 gaan de Duitsers Coventry bombarderen. Churchill weet dat dankzij de gebroken code maar laat het gebeuren. 568 doden. In de nacht van 13 op 14 februari 1945 mag luchtmaarschalk Arthur Bomber Harris van Churchill van de ketting om Dresden plat te bombarderen. Dat heeft geen enkele militair of strategisch nut. Deze oorlogsmisdaad kost minstens 25.000 burgers het leven. Later schrapt de in 1940 geboren John Winston Lennon de tweede geboortenaam die zijn moeder hem gegeven heeft.

Even wennen

Op Lijn 12 heeft De Lijn Gentse PCC-trams ingezet met twee stuurcabines. Die hoeven geen keerlus te nemen, maar kunnen gewoon ‘in hun achteruit’. Dat is nodig omdat er in verband met werkzaamheden bij het Sportpaleis voorlopig niet meer bij het keerpunt daar gedraaid kan worden. Het is even wennen want in de Gentse tram kun je aan twéé kanten uitstappen, en daar zijn Antwerpse tramgebruikers niet aan gewend.

Lekker onveranderd

De huizen waarin ik opgroeide zijn gesloopt, maar dat waarin ik het levenslicht zag is er nog! Het staat in de Prinses Marijkestraat. Die prinses veranderde op zeker ogenblik haar naam in Christina. In bijvoorbeeld Nieuwdorp en Tholen zijn de Prinses Marijkestraten wél gewijzigd in Prinses Christinastraten (Maar ja, die plaatsjes liggen in Zeeland en de Zeeuwen zijn traditiegetrouw wat volgzamer waar het Oranjegrillen betreft), maar in Bergen op Zoom is de Prinses Marijkestraat gewoon lekker Prinses Marijkestraat blijven heten.

Mooie lettertypes (98)

Raamvlinder

Ik blijf het prachtig vinden dat zich midden in de grootstad zomaar een vlinder tegen het raam vlijt. Vermoedelijk wordt die aangetrokken door de klaverzuring die ons balkontuintje siert.

Cinema Trivia: Fluiten

En wij allemaal altijd maar denken welk een lef de mannen van Monty Python’s Flying Circus aan de dag legden toen ze in Life of Brian gekruisigden lieten….flúiten. Gianfranco Parolini liet dat al eerder op het witte doek gebeuren toen hij in 1963 La distruzione di Ercolano met Brad Harris draaide. Tik die titel maar eens in op YouTube, en kijk even vanaf 1:36:45….

Leuke woorden

Barensteel, crampon, dekkel, endeling, foekepot, galftrekker, hangebast, ijfel, oerhout, sjamberloek, tjosk, weerhout, zuurzak.

Héérlijk....

Elco Brinkman weigerde destijds als minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur Hugo Brandt Corstius (die met zijn columns de geloofwaardigheid van de linkse pers dan misschien wel niet helemaal aantastte, maar toch zeker niet verhoogde) de P.C. Hooftprijs. Brinkman maakt daar in zijn onlangs verschenen memoires niet veel woorden aan vuil, maar citeert wel uit een brief die hij destijds van Gerard Reve kreeg: “Wat deed het mij goed toen u die vieze, vuile, stinkende karpatenkop de Nobelprijs voor Nederland en overzeese gebiedsdelen onthield.” Héérlijk!

Luchtfietserij

Terwijl in de Giro de renners zich in kletsnatte weersomstandigheden van Frascati naar Terracina spoeden, kunnen liefhebbers zich in Antwerpen onder een staalblauwe hemel met hun fiets de lucht in laten zwieren.

Een goede reden

In Der Spiegel een aardige bijdrage waarin de EU, de VS en China op allerlei gebieden statistisch worden vergeleken. Los van economische en politieke aspecten is er het sportieve. Nu worden die allemaal nog netjes door de afzonderlijke natiestaten gewonnen, maar tel je de EU-medailles die er binnen worden gerijfd bij de Olympische Zomer- en Winterspelen bij elkaar op dan laat de EU zowel de Amerikanen als de Chinezen ver achter zich: de Zomerspelen van 2016 leverden de EU 325, de VS 121 en China 70 plakken op, de Winterspelen van 2018 respectievelijk 134, 23 en 9. Een goede reden dus om te blijven streven naar een immer engere Verbindung/ever closer Union/union toujours plus étroite/unione sempre più stretta/coraz ściślejszy związek.