Afstuderen op wielerpoëzie

Hé, er wordt (zo meldde Miel Vanstreels, die dit soort zaken goed in de gaten houdt) nog afgestudeerd op poëzie. Aan de Faculteit Letteren & Wijsbegeerte vakgroep Nederlandse Letterkunde van de Universiteit Gent werd de masterproef Een poëtische Trofeo Baracchi – Wielrennen als thema in de Nederlandse poëzie voorgelegd tot het behalen van de graad van master in de Taal- en Letterkunde door Robin Porrez, met als promotor professor doctor Yves T’Sjoen. Mocht het u interesseren:

https://drive.google.com/file/d/0BwXMIDztT6ixZndsSkt5OE80LTg/view

Een van mijn gedichten staat op bladzijde 24.

Een leger van gelijksoortigen

Uit Reis naar het verleden (1963) van Alfred Kossmann: “Als men niets beters te doen had, kon men zich afvragen waarom Duitsers er zo anders uitzien dan Fransen. Zij dragen allen een karakterkop en verschijnen in de wereld als een unieke creatie van God, als een onvervangbare persoonlijkheid. De Fransen echter lijken stuk voor stuk het specimen van een genus, vertegenwoordiger van een leger van gelijksoortigen, geen persoonlijkheden maar types. Een Duitser draagt zijn rare neus als een victorie van het individu, een Fransman alsof iederéén zo’n neus heeft.” Zo'n tekst doet me breed grijnzen.

Robuust smakelijk

Een dergelijk robuust stuk zeep heb ik altijd wonderschoon gevonden. Ik vind het ook zo smákelijk ogen….

Bervoets in Zwijndrecht

Regelmatig kom je in Antwerpen beeldend kunstenaar Fred Bervoets, een van de huisartiesten van Galerie De Zwarte Panter, tegen. Je zou bijna vergeten dat hij aan de andere kant van de Schelde werd geboren, in het kleine rivierdorp Burcht. Momenteel eert de gemeente Zwijndrecht, waartoe Burcht behoort, hem met een zeer fraaie tentoonstelling in het Administratief Centrum aan het Binnenplein 1. Over drie verdiepingen zijn kleine en grote etsen te zien die hij maakte vanaf zijn studententijd tot en met het einde van de jaren zeventig. 

Vooraleer hij zijn geheel eigen neo-expressionistische stijl vond werkte Bervoets vrij klassiek. Dat blijkt uit de vele portretten die hij vervaardigde (van modellen, van medestudenten, maar ook van Marcel Van Maele) en de etsen die hij maakte met zijn geboortedorp als onderwerp (zoals het charmante Zicht op Burcht uit 1958 hierboven). Gaandeweg zie je die typische Bervoetswereld ontstaan. De expositie omvat ook een gipsen model van het beeld dat Frans Heirbaut maakte van de karakteristieke kunstenaar (hieronder).

Fred Bervoets – Etsen 1958-1981 is tijdens de openingsuren van het Zwijndrechtse gemeentehuis te bekijken tot 20 november.

Mooie lettertypes (32)

Momentopname

De nabije cultuurdragers zijn vanochtend de inmiddels reeds tien jaar oude nepdocumentaire van de RTBF Bye, Bye, Belgium?, Het bed van Procrustres – Schetsen en verkenningen van Henri-Floris Jespers pp, De rouwvlinder van Jos Daelman en Fratres van Arvo Pärt in de versie van het Hongaars Staatsopera Orkest onder leiding van Tamás Benedek.

De M van Moeder

Toen Christina Guirlande me vertelde dat het woord voor moeder naar het schijnt in alle talen met de letter M begint, was ik natuurlijk onmiddellijk benieuwd of dat klopt. Inderdaad begint het woord voor moeder in vrijwel alle talen met de letter M, maar toch niet in allemaal: zo wist ik al te achterhalen dat het in het Arabisch al’umm of oem luidt, in het Fins äiti en in het Turks anne.

Een landje met historie

San Marino, gesticht in 301, is de oudste nog bestaande republiek ter wereld. Er zijn nog wat aardige wetenswaardigheden over deze ministaat. Zo is de grondwet, vastgelegd in 1600, ’s werelds oudste grondwet die nog steeds van kracht is. En in San Marino werd in 1848, als eerste land ter wereld, de gratis gezondheidszorg ingevoerd.

Meer Meir

“Er is nóg een Meir!” merkt Danny Braem op zijn blog op bij het zien van een adres in Ravels. Dat maakte me natuurlijk benieuwd of er dan maar twee zijn. Enig speurwerk leerde me al dat er minstens nóg vier zijn: er is ook een Meir in Buggenhout, in Londerzeel, in Ranst en in Sint-Amands!

Oud

In het Museum aan de Stroom (dat als het MAS ondertussen echt wel naam heeft gemaakt) vertoef ik altijd met genoegen op de Egyptische afdeling. Wat een fascinerende beeldjes maakten de oude Egyptenaren destijds ginder toch….

Een wijs man

“Proza vertelt nieuws, niets veroudert sneller dan dat. Poëzie memoreert wat we in de grond van ons hart allemaal al lang wisten, en dat blijft uiteraard gloednieuw.” Eric van der Steen (1907-1985) was een wijs man. Zijn Alfabêtises, vol scherpzinnigheden als “Calvinisten zijn mensen, die van de deugd een nood weten te maken”, weer eens uit de kast gehaald. Ook sterk: “Eén der bezwaren van intelligentie is, dat zij zich een groot aantal graden van domheid niet voor kan stellen: wat domheid betreft is intelligentie dom.” Van der Steen had dingen ook snel in de gaten: “De computer een bedreiging? Ja, we zullen op zijn tellen moeten passen.” En, nog immer hóógst actueel: “De dreiging, die van de cultuur der Amerikanen uitgaat, ligt vooral hierin, dat zij alles weten van Homeruns en niets van Homerus.” De Alfabêtises verschenen in 1955!

Leuke woorden

Bonkaarde, hartsvanger, nareiziger, panoramaradar, stormkat, tarwestijfsel, veulenbrood, vloggervolger.

Geslaagde buurt

Ik kan me nog herinneren dat ik in Elsene uit het station Brussel-Luxemburg stapte en dat daarachter aan de Vautierstraat een groot terrein braak lag. Nu staat daar het Europees Parlement. En daaromheen de Europese Wijk, want alle EU-instellingen liggen daar dicht bij elkaar. Ik vind het wel een geslaagde buurt. Rechts het Justitiepaleis waarvan niemand zich meer kan herinneren hoe het er zónder steigers uitziet.

Mooie lettertypes (31)

Vruchtbare bodem

De Nederlandse Poëzie Encyclopedie viel het op dat zowel Antwerpen als Rotterdam klaarblijkelijk vruchtbare bodem bieden voor poëzie en dat er websites bestaan met een overzicht van de dichters die in de stad in kwestie werkzaam zijn:

http://nederlandsepoezie.eu/?p=3181

Kriebel

Nog even terugkomend op Peter Franssen: hij is niet alleen een begenadigd graficus, maar hij zet zich tevens in voor de Vastenavend in ons beider geboorteplaats Bergen op Zoom. Elementen daarvan tekende hij ook voor zijn kinderboek Kriebel. Vooral Bergse lezers van deze blog zullen begrijpen hoezeer je in verwarring kunt raken van bovenstaand plaatje uit genoemd boek: je herkent daarop weliswaar alle elementen (Markiezenhof, Stadhuis, Maagd, Markt, Gevangenpoort, Schelde) maar door de merkwaardige herschikking daarvan raak ik bij het beschouwen ervan toch de weg in mijn éigen geboortestad kwijt. Hetgeen een bizar gevoel van vervreemding oplevert….

Peter Franssen in Atelier Jacques Gorus

Vanmiddag opende ik in Atelier Jacques Gorus hier in Antwerpen de tweede tentoonstelling daar van graficus Peter Franssen. Hij maakt beeldschone etsen, die ik van harte aanbeveel. Die zijn tot en met 30 oktober elke zaterdag en zondag van twee tot vijf te bekijken aan de Venusstraat 52.

Zie ook www.jacquesgorus.be

Een zondagsche notitie

Het is natuurlijk niet zómaar een ‘vertaalfoutje’, want het gaat om de meest centrale liturgische tekst die de katholieke kerk kent: ….dit is mijn Bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden. In de Latijnse grondtekst, gebaseerd op de evangelies, wordt echter de term pro multis gebruikt, hetgeen voor velen betekent (pro omnibus komt nergens voor). In de Nederlandse vertaling van de Bijbel bezigen Matteüs en Marcus allebei voor velen, Lucas houdt het op voor u en Johannes heeft het er tout court niet over. De Romeinse Latijnse ritus heeft bij de Consecratie van de Kelk altijd pro multis gezegd en nooit pro omnibus.

Onbestemde schoonheid

Het heeft enerzijds iets uitermate treurigs, maar toch ook iets van een onbestemde schoonheid: een woningcomplex dat vermoedelijk gebouwd is omtrent de tijd dat ik mijn eerste stappen zette, en nu geduldig op de sloper wacht….

Wonderschone rokjes

Het oudst bekende voedsel ter wereld. Dat is de ajuin. En: die blijft niet alleen een van de smakelijkste dingen om te eten, maar ook een van de mooiste. Iedere keer als ik er een snijd raak ik weer verrukt van die wonderschone rokjes....

Oud woord

Een van de oudste woorden is volgens mij toren. Het is ook opvallend hoeveel gelijkenis er in verschillende talen is: Turm (Duits), tour (Frans), tower (Engels), torre (Italiaans en Spaans), tårn (Deens en Noors), torony (Hongaars), torn (Zweeds), turn (IJslands en Roemeens), torni (Fins)….In het Latijn was het al turris.

Eindelijk herfst

De krachtigste

In het begin van de vorige eeuw was hier op de Leopoldplaats, op nummer 10 meer bepaald, een benzinepomp. Zoiets mocht toen nog in de binnenstad. En daar kon je niet zomaar benzine tanken, maar Roemeense. Dat was de krachtigste, volgens DECO S.A. Op deze plaats staat nu een fraai woonhuis.

Mooie lettertypes (30)

Dodo

Iedere dag steken we wel weer iets op. Zo dacht ik altijd dat de naam Dodo uit Dappere Dodo, de poppenserie van Bert Brugman (1896-1992) die de KRO van 1955 tot 1964 uitzond, een hersenspinsel van de maker was maar het blijkt een heel oude te zijn: in het Oude Testament komen maar liefst drié Dodo’s voor en wel in Rechters 10:1, 1 Kronieken 11:12 en 1 Kronieken 11:26.

https://www.youtube.com/watch?v=2kIJk17EIWs

Lefgozer

Wat een lefgozer, deze ardea cinerea. De reiger staat daar op zijn gemakske te vissen in de gracht die in de Zoo de leeuwen van hun beschouwers scheidt. Je moet het maar durven.

Beeldig

Ach, welk een beeldig vogeltje is de Kilimanjarobrilvogel. Heb de zosterops poliogastrus euricricotus in de Zoo op mijn gemakje staan bestuderen….

Uit de kast (LII): Conrad

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek voor de poëziekast staan om daar met de ogen toe op goed geluk een bundel uit te plukken en daaruit een willekeurige bladzijde op te slaan. Ditmaal pakte ik De Cadillac van Mallarmé van Patrick Conrad (Uitgeverij Vrijdag, Antwerpen, 2016). Daaruit bladerde ik ‘blind’ bladzijde 31 op, met het titelloze:

Vandaag is ze jarig,

De vergeten dichteres zonder leeftijd.

Daarom verbergt ze, op deze roze zomeravond,

gelijk aan alle avonden sinds de uitvinding van de nacht,

het geheim van haar eenzaamheid

in de gouden nevels van haar verleden.

Terwijl beneden op aarde,

in de donkerte van Boheemse wouden,

de nagalm van de feesten weerklinkt waarop zij,

krolse knechten en prinsen ontwijkend,

in een vorige eeuw met haar schuilnaam praalde.

Vergeten

Eens in de maand ga ik met gesloten ogen voor de poëziekast staan om daar op goed geluk een bundel uit te plukken, en daaruit weer een willekeurig gedicht op te slaan. Danny vond op de rommelmarkt deze foto, die hij daar toepasselijk bij achtte. De achterkant is vreemd: ooit stond daar in drie regels informatie (Naam van de gefotografeerde? Plaats? Datum?), maar iemand heeft grondig de moeite genomen die onleesbaar te maken. Iemand die vergeten wilde worden? Iemand die iemand anders vergeten wilde laten worden? Merkwaardig….

Een eigen boom

En dan staat er in de Achterhoek in de buurt van Lochem, zo stelde Louis Radstaak met zijn camera vast, nog een boom die ook ‘van mij’ is….

Jawel hoor....

Nu ik deze foto kreeg eens zitten googelen of er nóg Lambertusstraten zijn. En, jawel hoor (en dan tel ik de Sint-Lambertusstraten niet eens mee): er zijn er in Borgloon, Brunssum, Etten-Leur, Geffen, Hedikhuizen (nóóit van gehoord), Heusden, Neeritter, Rotterdam, Someren, Strijen, Swalmen, Swolgen (zie Hedikhuizen), Uden en Venlo.

Lambertus

Kijk nou, een Lambertusstraatje. De foto wordt me gestuurd door Anja de Crom: “Ligt in Cadzand. Om de hoek bij de wereldvredesvlam. Er zijn slechtere plekken!” Ik wist (zie onder) dat er in Düsseldorf een Gaße naar mijn naamgever is vernoemd, maar in Zeeuws-Vlaanderen? 

Bedachtzaam

Zit (gewoon via YouTube) een interview met Ernst Jünger te bekijken, een bedachtzaam spreker. Interessante uitspraak: “Die Sprache ändert sich nicht so schnell wie sich die Dingen ändern. Wir sind also mit unseren Worten hinter der Wirklichkeit zurück. Wenn ich ein Beispiel nehme: für uns geht die Sonne immer noch auf, aber seit Galilei stimmt das ja nicht mehr.”

Mooie lettertypes (29)

Schoenen van 900 jaar

In Oudenaarde wordt de markt heraangelegd. Dat betekent smullen voor archeologen. Tussen de Sint-Walburgakerk en het Centrum Ronde van Vlaanderen hebben ze oude fundamenten blootgelegd, en kuilen gevonden met daarin aardewerk, botten, gebruiksvoorwerpen en zelfs leren schoenen. Het centrum van Oudenaarde ontwikkelde zich in de 12de eeuw, en was omgeven door een stadsgracht met een wal. 

Aan de goede kant

Opnieuw vond ik in Wervik de Sint-Medarduskerk bijzonder aangenaam. Wat een mooi godshuis toch, die versmelting van Schelde- en Brabantse gotiek. Werd er getroffen door de piëta die zich met haar zachte kleuren wat mij betreft precies aan de goede kant van de grens tussen kitsch en kunst bevindt….

Ontroerend

Op het kerkhofje naast de Sint-Petruskerk in Loker is in een hoekje Loker Churchyard te vinden, met graven van Britse soldaten die in de Groote Oorlog sneefden. Bij een ervan, dat van Lieutenant W.J. Meredith van de Royal Munster Fuseliers die op 20 februari 1915 op 38-jarige leeftijd sneuvelde, plaatste een verre nabestaande een Iers vlaggetje. Ik vind zoiets ontroerend. Ierland werd pas in 1922 onafhankelijk. De Royal Munster Fuseliers, een uit Ieren samengesteld regiment, kreeg in de Groote Oorlog drie Victoria Crosses.

En hoppa!

Bert in België, Peter in Frankrijk. En hoppa: Peter in België, Bert in Frankrijk. Weer eens op pad geweest met mijn, enige, broer. We zijn altijd dol geweest op grenzen, en zodra er in de buurt zijn willen we daaróp. Zoals hier tussen de Douanestraat (Loker) en de Rue de Locre (Bailleul).

Geboortedaggenoten

Zomaar eens gegoogeld met wie ik mijn geboortedag zoal deel. Welnu, met onder meer Titus Flavius Vespasianus, Joost van den Vondel, August Ferdinand Möbius, Martin Scorsese, Rem Koolhaas en Jean Michel Saive. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Werelderfgoed

Het Museum Plantin-Moretus, het stadhuis en de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal stonden al op de Werelderfgoedlijst van de Unesco, maar sinds kort heeft Antwerpen er een vierde stukje werelderfgoed bij: Huize Guiette van Le Corbusier. Dat is het enige gebouw van Le Corbusier in België! Ik weet nog steeds niet wat ik van zijn invloedrijke werk moet vinden….

Breed genoeg

De eerste King Kong, een ouderwetsche avonturenfilm, steekt wat mij betreft nog immer met kop en schouders boven vroege vervolgen en latere remakes uit (hoewel Jessica Lange zeer charmant is in de versie van John Guillermin, en zeker ook de versie van Peter Jackson het bekijken meer dan waard is), en blijft een ware cinemaklassieker. Al mag best worden aangetekend dat filmcriticus James Agate reeds in 1933 toch ook wel gelijk had: Just amusing nonsense punctuated by such reflections as why, if the natives wanted to keep the monster on the other side of the wall, they should have built a door big enough to let him through….