De meeste

Uit Verhalen over taal – 150 jaar Van Dale pik ik ook op dat de klinker met de meeste trefwoorden in de laatste editie van het woordenboek de a is met 13.089 stuks, en de medeklinker met de meeste de s met 25.557.

Zware taal

Onze taal is steeds zwaarder aan het worden. De eerste driedelige versie van de Dikke Van Dale, de 11^de editie, woog 5.323 gram, de 12^de 5.743 gram, de 13^de 5.898 en de 14^de (de huidige) 6.163 gram. Dat blijkt uit cijfers in Verhalen over taal – 150 jaar Van Dale. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Mooie lettertypes (92)

Momentopname

Wat heb ik momenteel in de onmiddellijke nabijheid aan kijk-, lees- en luistervoer? Het lied van de oude zeeman – Met 42 houtgravures van Gustave Doré van Samuel Taylor Coleridge, Lost in Translation van Sofia Coppola, De leer van Etymon & Hoe meervoudig dit lieve lichaam van Philippe Cailliau en Tilt van Scott Walker.

Bijstand en victorie

In de Sint-Andrieskerk gaat Onze Lieve Vrouw van Bijstand en Victorie vestimentair gezien met de tijd mee. Het ‘verenkleed’ van de madonna werd ontworpen door niemand minder dan Ann Demeulemeester.

Vertraging

Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen wordt verbouwd. Oorspronkelijk zou het in 2018 heropenen maar daar zit vertraging op. Na 2019 opent het KMSKA opnieuw de deuren, meldt de website. Dat kan 2020 zijn, maar ook 2021. Of 2022. De laatste tentoonstelling die je er kon bezoeken was de door Jan Vanriet samengestelde Closing Time. En die was de moeite waard: http://verbaasdemaskers.blogspot.be/

Vlaamse meesters

Zit te werken bij de klanken van een wonderschoon album: The Tallis Scholars Sing Flemish Masters. The Tallis Scholars zijn fenomenaal, en brengen de Missa De Apostolis van Heinrich Isaac, Missa Au Travail Suis van Johannes Ockeghem, Missa Osculetur Me van Orlandus Lassus, Missa Praeter Rerum Seriem van Cipriano De Rore en Missa Et Ecce Terrae Motus van Antoine Brumel. Dit dubbelalbum, verschenen op het label Gimell met op en in het hoesje portretten van Tommaso Portinari en zijn gade door Hans Memling, is een aanrader! Luister maar:

https://www.youtube.com/watch?v=v5OhIKZ4Wbo

Weldoorvoed

De slechtvalken zijn terug in de schouw op het Agfa-Gevaertcomplex langs de Antwerpsestraat in Mortsel! U kunt hun voorjaar weer volgen via de webcam. Toen ik daarstraks zat te kijken vielen me diverse gekleurde stukjes plastic op. Een nadere blik leerde dat het de ringen om de poten van hun prooidieren betreft. De poten zitten er dikwijls zelfs nog in. Rechts nog net in beeld een weldoorvoede slechtvalkenbuik.

http://www.agfa.be/slechtvalken/webcam/

Zorgvuldig

Vrijwel dagelijks valt me nog op hoe zorgvuldig Vlamingen met het Nederlands omgaan. Véél liefdevoller dan de Nederlanders alleszins. Hier zeggen mensen nog dat ze schrijven, niet dat ze srijven. Hier klinkt (en niet klingt) kastje nog zoals het er staat en niet als kasje….

Onderweg met de tram: Liberec

Minstens zo leuk om voor je beeldscherm mee op reis te gaan als de Führerstandsmitfahrte zijn de Straßenbahnfahrte. Overal ter wereld heb je wel liefhebbers die het traject van bepaalde tramlijnen online zetten. Deze keer reed ik mee door Liberec in de Bohemen, het vroegere Reichenberg:

https://www.youtube.com/watch?v=ai8BL3HlUok

Frappant

Het blijft frappant welk een blijvende invloed het christelijk Latijn gehad heeft op verschillende Germaanse talen. Zo is bijvoorbeeld altaar in respectievelijk het Deens, Duits, Engels, Noors en Zweeds alter, Altar, altar, alter en altare. En engel is daarin engel, Engel, angel, engel en ängel.

Raar

Tijdens het bekijken van een altijd wel ergens herhaalde aflevering van Friends was ik het met Chandler Bing eens dat het uiterst raar is dat Donald Duck, die altijd een jasje draagt maar verder in zijn bloot gat rondwandelt, wanneer hij een stortbad genomen heeft een handdoek om het onderlijf wikkelt….

Cinema Trivia: Opgepast

Aardig citaat uit de film Skyline (waarin de aarde bedreigd wordt door een buitenaardse beschaving): “Stephen Hawking says that if extraterrestrials visit us the outcome might be similar to when Columbus landed in America. In other words: it wouldn’t turn out too well for native Americans.”

Vertrouwd bevreemdend

Flarden van zijn dromen en herinneringen weergegeven in aquarellen, foto’s, litho’s en tekeningen: Man in the Rain is al de tweede solotentoonstelling van multitalent David Lynch in de Keteleer Gallery bij ons om de hoek. Qua sfeer net zo vertrouwd bevreemdend als ’s mans films (Eraserhead, The Elephant Man, Blue Velvet, Twin Peaks). Zelf zegt hij over zijn oeuvre: It’s the same showing a film or a lithograph or a painting. You build a thing to be seen and experienced mainly for yourself. Goed dat we dankzij de Keteleer Gallery mee mogen kijken.

https://keteleer.com/exhibitions/current/david-lynch-man-in-the-rain/

Prachtvogel

Kwam deze foto weer eens tegen die Geertje in de Zoo van me maakte met een woestijnbuizerd (Parabuteo unicinctus), een wijfje. De vogel heet ook wel Harris hawk. Wat een prachtbeest!

Laat maar, Theresa....

Morgen komt Theresa May nog eens naar Brussel om te kijken of ze iets binnen kan rijven dat in Londen als succes kan worden gepresenteerd. Dat ze net zo goed thuis kan blijven heeft Matt, de briljante tekenaar van The Daily Telegraph, vanmorgen al haarscherp in de mot….

Leuke woorden

Aanslaander, beugbak, kabberdoes, lesgieter, malvezij, oerzon, sargie, taleke, wafelenbak.

Chauvinisme

Via Google Earth al inzoomend op onze contreien trof het me dat op zeker moment de Noord-Brabantse stedenrij Bergen op Zoom – Breda – Tilburg – Den Bosch mooi in beeld komt. Als geboren en getogen Bergenaar deed het me stiekem een welhaast kinderlijk genoegen dat boerenbuurgemeente Roosendaal daarbij niét in beeld komt….

Uit de kast (LXXXI): Jo Gisekin

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Een spiegel op uitkijk – Gedichten bij werk van Roger Raveel van Jo Gisekin (Uitgeverij Poëziecentrum, Gent, 2017), waaruit ik op bladzijde 37 Kapel te Machelen aan de Leie VI opensloeg:

Straks gaan wij het leven vieren

Heer, kijk neer op ons

hoe weerloos staan wij hier

de lange halzen uitgerekt

waar zijn de witte waden

en de molensteen?

De balsem voor het hoofd

ontbreekt. Het bitterzoet ontkleurd

bedorven. Geen kraaien op de balk

over paarse heuvels schuren

vledermuizen.

De hemel barst in tweeën.

Onverwachte inval

Dankzij de weerspiegeling via een openstaand venster van de achterburen viel er ineens zonlicht binnen in onze daar normaliter van verstoken studeerkamer. Een onverwachte inval….

Winnende Boudewijn

Koning Boudewijn was in 1958 lid van de nationale golfploeg die toen in het drielandentoernooi Nederland-België-Frankrijk van Nederland won. Onder de schuilnaam Baudouin de Réthy veroverde hij tegen Nederland zelfs het beslissende punt toen hij opponent en Nederlands captain Charles van Landschot met 4&2 versloeg.

Een echte handtekening

Een schilderij van David Hockey kan ik me vooralsnog niet veroorloven maar al snuisterend in de boekenkast herontdekte ik dat ik wél een heuse handtekening van Hockney heb, mét opdracht zelfs: in Secret Knowledge – Rediscovering the lost techniques of the Old Masters prijkt for Bert Bevers David Hockney….

Sch

Merkwaardig toch hoe een taalgroep bepaalde klanken kan beheersen die een andere vreemd zijn. Om in oorlogsomstandigheden te achterhalen of je te maken had met Franstaligen of Duitsers die verdacht Nederlands spraken volstond het hen te vragen ‘Schilde ende vriend’ en ‘Scheveningen’ te zeggen. Dat sjibbolet sch krijgen ze écht niet op onze wijze uit hun strot….

Allochtonen in Brabant

Bezig in Blits!, een leuk boekje van Wim Daniëls vol aardige weetjes. Een voorbeeld. In 1959, ik was 5, verscheen het rapport De allochtonen in Brabant. Ondertussen wil men af van het gebruik van dat woord, maar in 1959 werden met allochtonen geen Marokkanen bedoeld maar….alle Nederlanders die geen Brabander waren en in Noord-Brabant als ‘import’ werden ervaren!

https://twitter.com/wimdaniels/status/793517276351885312

Onzekere navel

De Britten denken nog steeds dat ze de navel van de wereld vormen. Terwijl Harvey Kubernik in 1967 – A Complete Rock Music History of the Summer of Love al schreef: ‘By the time of Something Else, chief songwriter Ray Davies has developed the character-driven narrative song into a high-modernist genre of its own, delivering a baker’s dozen portraits of an England very unsure of what was looking back in its national soul’s mirror.’ We zijn ondertussen 52 jaar verder en Sir Ray had toen voor The Kinks nog niet eens Arthur – Or the Decline and Fall of the British Empire gecomponeerd maar die onzekerheid over het eigen spiegelbeeld is er in die vermolmde klassenmaatschappij aan de andere kant van de Noordzee in deze Brexit-tijden zeker niet kleiner op geworden. Die liedjes van Ray Davies blijven natuurlijk parels.

De boom was er eerst

Het scheelt een plaats om wat pintjes weg te zetten en dus een beetje omzet maar ook in de horeca bestaat voeling met de natuur: de boom was er éérst dus daar pas je je terras aan aan!

Niet gans zwart

Op het perron van Bergen op Zoom viel me nu pas, en ik heb daar toch ontelbare malen naar opgezien, op dat de streepjes op de wijzerplaat bláuw zijn en niet – zoals de wijzers – zwart. Zou dat een nieuw ontwerp zijn waarvan de introductie me ontgaan is of heb ik al die jaren gewoon niet goed gekeken?

Oude vogels

Flamingo’s, en dat is niet zo bekend, kunnen erg oud worden. Zestig jaar is geen uitzondering. Ze vormen overigens een oude groep: er zijn fossielen gevonden die teruggaan tot het Mioceen (ongeveer 10 miljoen jaar geleden). Tot zover dit Gemengd Bericht.

Betekenisverlies

Sommige woorden raken volledig betekenisloos omdat ze te pas en te onpas worden gebruikt. Wanneer politici hun medeleven met iets willen betuigen zeggen ze dat ze geschokt zijn. Niemand die die term nog ernstig neemt. Hetzelfde geldt modieuze linksige termen als verbinden en inclusief (besturen). Of de uitdrukking ranzig als men het niet eens is met de teneur van een tekst. Verlies of een nederlaag is tegenwoordig zuur. En ze papegaaien elkaar allemaal na. Zucht….

Even wennen

Het stilleven van dennenappels en tak dat Geertje op de lavabo in de hal creëerde heeft in het rappe voorbijgaan wel iets weg van een enorm insect….

Mooie lettertypes (91)

Die Natur ist ohne Mitleid

Terwijl we bij opkomend water langs het strand kuierden spoelde er een kadaver van een bruinvis aan. Het was van een bizarre schoonheid, een modern kunstwerk welhaast….

Evangelieweer

Een van de oudste weerwijsheden, van Jezus Christus zelve nota bene, is al te lezen in het Evangelie volgens Matteüs (16:2-3). Daar moest ik aan denken toen ik van Hans Mellendijk dit fraaie avondrood in de Achterhoek te zien kreeg, en het ochtendgloren hier in de stad een eveneens rossige gloed had.

Dunum en afgeleiden

In Keltische tijden heette een stad gewoon stad, dunum. Toen er meer en betere communicatie ontstond, dat was al voor de komst van de Romeinen, en de mensen meer dan één dunum leerden kennen moesten ze gaan nuanceren. Zo werd in het geval van Lyon bijvoorbeeld de naam van de god Lug aan dunum toegevoegd. Het leuke is dat er nog steeds steden gewoon dunum heten, alsof er geen andere zijn: Dun in Noord-Frankrijk, Thuin (daar ben ik op de foto) in België en Thun in Zwitserland zijn daar voorbeelden van.

JACE van de Ven over Nederzettingen

Brabant Cultureel ruimt plaats in voor een mooie bespreking van mijn bundel Nederzettingen door JACE van den Ven:

https://www.brabantcultureel.nl/2019/01/19/column-grafheuvels/

Dinsdag sneeuwdag

Onschuldige rivier

Een van de manco’s van Antwerpen is en blijft vooralsnog toch het ontbreken van een brug over de Schelde. De rivier zelve kunnen we niets verwijten vermits ze wel onder bruggen door stroomt in Doornik, Oudenaarde en Gent. Daar moest ik even aan denken toen ik voor de Erasmusbrug in Rotterdam stond en daarachter al weer de Willemsbrug zag. Die des avonds (zie foto hieronder) overigens aardig aangelicht wordt.

Aan de boorden van de Maas

Iedere keer als we in Rotterdam zijn ziet de Maasstad er weer nét iets anders uit. Wat mij betreft blijft het qua nieuwbouw en ruimtelijke ordening de meest interessante stad van Nederland….

In ere te herstellen

Wanneer je op Google naar de betekenis van Sapperdeflap, een bekende uitspraak van Pipo de Clown, zoekt krijg je ook ‘tussenwerpsel uit een rode mond in een wit gezicht’. Grappig. Ik vind eigenlijk dat (om een tegenwicht te bieden aan shit, fuck of O My God) Sapperdeflap meer gebruikt moet gaan worden. De wereld zou er een stuk vriendelijker door worden….

Op het herfsthooi

Ook op het herfsthooi (hypericum androsaemum) blijven, zo bemerkte ik in de Kruidtuin, regendruppels heel lang heel mooi liggen.

Schrikken

Als buurtbewoners zijn we ondertussen aan het beeld gewend, maar nog steeds zijn er mensen wier hart even overslaat als ze denken dat op de bovenste verdieping van dit gebouw iemand op zijn handen balanceert….

Nederzettingen besproken

Peter J.R. Vermaat bespreekt in Meander Magazine mijn bundel Nederzettingen. Met name over de titelreeks is hij te spreken. Nadat hij het slotvers daarvan heeft geciteerd klinkt het: ‘Met wat dan begint, is het voorafgaande meteen afgelopen. We weten hoe het gegaan is, zou je kunnen zeggen. Tegelijkertijd schreeuwt zo’n abrupt einde om een vervolg, om een duiding in taal. De dichter laat de lezer achter met honger naar meer. Dat mag een prestatie heten qua compositie. [….] Ook de taal heeft een kwaliteit: die van klank. Veelvuldig terugkerende klinkers en medeklinkers maken de verzen krachtig in de mond.’

https://meandermagazine.nl/2019/01/bert-bevers-nederzettingen/