Opgezocht: Jozef Ryelandt

Bladerend in het Modern Woordenboek – Taalkundig Encyclopedisch Geïllustreerd, in 1937 uitgegeven door de N.V. Brepols in Turnhout, kom ik Jozef Ryelandt tegen. Een componist van wie ik nog nimmer had gehoord. Wat is encyclopedisch lezen toch een genot nu ook internet er is. Zou er iets van Ryelandt (die directeur van het conservatorium in zijn geboortestad Brugge was, en de gezegende leeftijd van 95 jaar bereikte) op YouTube te beluisteren zijn? Jawel hoor, zijn Flos Carmeli bijvoorbeeld. Een aangename ontdekking:

https://www.youtube.com/watch?v=ZfzOfZFmhmk

Bespottelijke naam

In mijn geboortestad Bergen op Zoom gaan, zo meldt BN/DeStem, op de hoek van Boerenverdriet en Halsterseweg 74 zorgappartementen gebouwd worden door CareLess Projectontwikkeling. Wat een bespottelijke naam, echt weer een gevolg van het feit dat veel Nederlanders dénken dat ze Engels kennen. Ik begrijp wel wat het reclamebureau dat de naam bedacht bedoelde: Minder Zorg of Zorg Minder maar het heeft er niet bij stil gestaan dat in het Engels careless een woord met een louter negatieve connotatie is. Het betekent achteloos, gedachteloos, luchthartig, nalatig, nonchalant, onattent, onoplettend, onverschillig, onvoorzichtig, onzorgvuldig, slordig. Geen enkele betekenis associeer je toch met zorgeloos wonen? Zorgeloos is in het Engels niet careless maar carefree.

Bourlaschouwburg wordt opgeknapt

Al meer dan driehonderd jaar wordt er theater gespeeld en gemaakt in het hart van Antwerpen, op de Komedieplaats. En ook in de toekomst – als de coronapandemie achter de rug is – moet de Bourlaschouwburg een plek blijven voor hedendaagse podiumkunsten. Het wordt de derde grote transformatie die de Bourla in zijn bestaansgeschiedenis zal ondergaan. Een klein voorbeeld: Het toneel van de schouwburg is momenteel hellend, zoals dat vroeger de gewoonte was. Er zit een verschil van één meter op de voor- en achterzijde van de scene. Die zullen vlak gemaakt worden voor hedendaags theater. De totale projectkosten bedragen 67 miljoen euro. Daarvan draagt Vlaanderen 40 miljoen bij. Voor de overige 27 miljoen staat de stad Antwerpen garant.

Stedenlijstjes

Mijn vriend Albert Hagenaars meldde me dat Nederland op basis van het inwonertal als het een van de staten van Noord-Amerika was het de vijfde staat zou zijn wat inwoners betreft. Een leuk weetje. Dat zette mij ertoe eens na te zoeken waar Antwerpen,  met 526.000 inwoners de grootste stad van Vlaanderen en België, zou staan in de Top 10 van steden met de meeste inwoners in andere landen. In de USA zou Antwerpen tussen Portland en Tucson op de 32^ste plaats staan. In Rusland, tussen Kemerovo en Rjazan, op de 31^ste. In Duitsland tussen Hannover en Neurenberg op de 14^de. In Nederland zou Antwerpen de vierde stad zijn na Amsterdam, Rotterdam en Den Haag maar voor Utrecht, Eindhoven, Tilburg, Groningen, Almere en Breda.

In zowel Denemarken, Finland als Noorwegen zou Antwerpen na de hoofdstad de grootste zijn. In Zweden zou de stad na Stockholm en Göteborg op de derde plaats staan. Dat zou ook het geval zijn in Frankrijk. Na Parijs en Marseille maar voor Lyon, Toulouse, Nice, Nantes, Straatsburg, Montpellier en Bordeaux. Van het Verenigd Koninkrijk zou Antwerpen (na Londen, Birmingham, Glasgow en Sheffield) de vijfde stad zijn (voor Manchester, Edinburgh, Liverpool, Leeds en Bristol). Ook in Italië en Polen zou Antwerpen in de Top 10 staan. In Italië: Rome, Milaan, Napels, Turijn, Palermo, Genua, Antwerpen, Bologna, Florence en Catania. En in Polen: Warschau, Kraków, Łódz, Wrocław, Poznań, Antwerpen, Gdańsk, Szcecin, Bydgoszcz en Lublin. Op 7 en 6 dus. Van IJsland zouden alle inwoners met gemak in de Scheldestad passen. Tot zover dit Gemengd Bericht.

 

De Gekooide Roos

Zwervend over het wereldwijde web kom ik De Gekooide Roos weer eens tegen, een digitaal literair tijdschrift dat ooit gedichten van me publiceerde. Het bestaat niet meer, maar de archivaris van de redactie heeft online wel mooi bewaard wat er zoal van wie in het blad verscheen. Ik bevind me in mooi gezelschap van onder meer Armando†, Tsead Bruinja, Remco Campert, Job Degenaar, Bies van Ede, Remco Ekkers, Adriaan Jaeggi†, Oek de Jong,  Marlise Joubert, Rutger Kopland†, Johanna Kruit, Lennart Nijgh†, Alfred Schaffer, Hans van de Waarsenburg†, L.H. Wiener en Nachoem Wijnberg. Ik schrik er van om te zien hoeveel van deze Gekooide Roos-medewerkers er inmiddels niet meer zijn.

http://www.degekooideroos.nl/

Overbodig

Ik zag op ATV een item over een slakwekerij, een woord dat niet in mijn Van Dale staat en dat ik aanvankelijk las als slak-wekerij. Waarbij ik dacht: “Overbodig, want een slak ís toch al een weekdier?”

Oercomputer

In 1968 begon het voor het eerst een beetje gemeengoed te worden dat zoiets als een computer best wel eens iets zou kunnen worden dat behalve voor defensie ook nuttig zou kunnen zijn voor de burger. Herinner me een spotprent uit De Blikopener, een tijdschrift dat we op school lazen, die een computer voorstelde als een bijna huizenhoog apparaat. In 1968 verscheen eveneens het stripalbum Nero tegen de F.F.F., waarin Adhemar zijn vader de computer toont die hij in elkaar knutselde. Ook die was wat groter dan die waaraan we later gewend zijn geraakt….

aa of oo?

Is het nu speculaas of speculoos? Zijn het twee woorden voor hetzelfde koekje, of zijn het verschillende koekjes? Miet Ooms verrichtte er onderzoek naar. Ik vind het hartverwarmend als mensen zoiets uit gaan zoeken:

https://taalverhalen.be/minionderzoekje/speculoos-of-speculaas/

Niet vergeten

Op het elfde uur van de elfde dag van de elfde maand van het jaar 1918, heden 102 jaar geleden, zwegen de wapenen waarmee een einde kwam aan de Groote Oorlog.

Bijna aaibaar (21)

 

Buitenom

Het beeldige dorpje Stolberg im Südharz heeft een erg mooi Rathaus. En een heel eigenaardig: binnenin bevindt zich niet één trap. Wie op een andere verdieping wil zijn moet daar via de trap naast het gebouw, langs buiten dus, heen.

Leuke woorden

Afzaat, biltong, flots, grobbejanus, hohouwer, martavaan, nefelien, oekeloen, rammelappel, soempitan, tarboesj.

Baas boven baas

In België hebben we drie officiële talen, in Zwitserland zijn het er zelfs vier. Stuitte al surfend op zoek naar iets gans anders op het aantal talen in Zimbabwe. Let wel, want er zijn er meer, officiële talen. Een daarvan is de Zimbabwaanse gebarentaal, maar daarnaast zijn er nog vijftien geschreven en gesproken talen: Chibarwe, Engels, Kalanga, Khoisan, Nambya, Ndau, Noord-Ndebele, Nyanja, Shangani, Shona, Tonga, Tswana, Venda, Xhosa en Zuid-Sotho.

Calvarieberg wordt gerestaureerd

De Calvarieberg aan de Lombardenvest, midden in het winkelgebied Wilde Zee hier in hartje Antwerpen, krijgt een grondige restauratie. De beeldengroep is er slecht aan toe. De Calvarie werd in 1710 door een godsvruchtig buurtgenootschap opgericht op de voormalige Wilde Zeebrug over de later overwelfde waterloop Lombardenvest. Tijdens de Franse bezetting werd de beeldengroep verwijderd, nadien in 1814 werd ze teruggeplaatst. Vlaams minister voor Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele (N-VA) zette zo’n 85.000 euro opzij voor de klus.

Tevreden

Zeventien minuten voor elf, het is te zeggen: 43 minuten over tien, en ik kan mijn stappenteller met tevredenheid raadplegen. Vandaag reeds 9701 stappen gezet. 7000 is al mooi. Dat haal ik meestal wel.

Bloei in verdiepingen

In de Kruidtuin hier om de hoek staat momenteel de Cornus contraversa variagata in bloei, de reuzencornoelje. Die is herkenbaar aan de merkwaardige manier van groeien: het gebladerte komt er in verdiepingen aan.

Momentopname

De nabije cultuurdragers hic et nunc: Moergrobben van Theun de Vries, The Drop van Brian Eno, Inland Empire van David Lynch en Instrumentarium voor een winter van Hugues C. Pernath (naar wie hier op Linkeroever voortaan een straat heet).

Uit Ulft

“Hé, jullie hebben een Atag!” attendeerde kameraad Hans Mellendijk me, toen hij hier weer eens logeerde, op onze oven. Ik was me daar nooit wezenlijk van bewust geweest, hij was al ingebouwd toen we deze woning kochten. Wat of daar zo bijzonder aan was? “Wel, die komt van bij ons in de Achterhoek,” verduidelijkte hij. Daar moest ik aan denken toen ik een advertentie van Atag zag in 70’s – Het levensgevoel van de jaren zeventig in advertenties van Roelof Bouwman en Minke de Vogel (Uitgeverij Nieuw Amsterdam): Laat Atag het werk doen in uw nieuwe keuken. Je kon geheel vrijblijvend een brochure aanvragen via antwoordnummer 16 te Ulft. Postcodes waren er nog niet. Atag – Wel even wat anders. Prima oven, overigens. Doet het nog steeds.

Het boek is één feest van herkenning. Wat een originele insteek om een decennium terug in de herinnering te roepen aan de hand van louter advertenties. Dat we destijds die bruine en oranje interieurs écht mooi hebben gevonden. Of die olifantspijpen. Dat er nog vrolijk gerookt mocht worden. En dat Hans van Mierlo werkelijk ernstig werd genomen. De SRV-man, zou die er nog zijn? Sommige advertenties zie ik soms nog als ik door ingebonden jaargangen tijdschriften uit die tijd blader. Zo pak ik Hollands Diep uit 1976 wel eens uit de kast, of De Tijd uit 1978. Maar dankzij Roelof Bouwman en Minke de Vogel blijven er nu veel meer bewaard. Een ver-ruk-ke-lijk kijkboek.

 

Onderweg met de tram: Lijn S4 in Karlsruhe

Een kijkje in Karlsruhe vanuit de cabine van de S4, de Stadtbahn die door de binnenstad van de derde stad van Baden-Württemberg naar Weinberg voert:

https://www.youtube.com/watch?v=ZIzqGHbZArU

Cinema Navelpluis: Corvus monedula

 

Optimisme

Zag op de hoek bij ons een bemondmaskerd meisje bezig met straattekenen. Toen ze klaar was nam ze tevreden een foto van de boodschap die ze had gekrijt: Alles komt goed!

Uitnodigend

Door de sloop van het woon- en winkelcomplex in de wijk waar ik opgroeide is mijn lagere school weer zichtbaar vanaf de noordkant. Ziet ze er niet uitnodigend uit met die ochtendlijke verlichting? Mijn zusje (Ook zij en mijn broertje ‘deden’ de Pius X) maakte de foto zo vroeg dat ze met het ontsteken van de lampen op de eerste verdieping nog niet gereed waren. Wat kuierde ik daar als jongetje toch graag heen, zes dagen per week (Jaja kinders, destijds gingen we ook op zaterdagmorgen naar school!) benieuwd naar wat er nou weer te leren zou zijn.

https://meergemengdeberichten.blogspot.com/2020/09/overleefde-nieuwbouw.html

Hoge gast

Je verwacht die eigenlijk laag bij de grond, maar tot mijn verbazing bespeur ik in de klimop naast ons achterterras een naaktslak. Wij wonen op de twééde verdieping. Hoe zo’n beestje zo hoog komt is me een raadsel. Na enig speurwerk denk ik dat het hier een gevlekte akkerslak (Deroceros reticulatum) betreft.

Uit de kast (CII): Eldert Willems

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat In middeleeuws gevecht van Eldert Willems (De Bezige Bij, Amsterdam, 1965), waaruit ik op bladzijde 46 dit titelloos vers opensloeg:

De wegen zijn gestorven
in het duister reikt van oog tot oog
geen schijnsel meer geen brug
van wie gereden zijn op zware paarden
het struikgewas der adem fluistert
rietstengels die gerezen zijn
in het woud der mannen

CDP

Ten Huize Bevers zijn we van de zogeheten Clean Desk Policy (CDP), zoveel moge toch wel duidelijk zijn….

Allerheiligen

In het landelijke Hermelgem vind je de parochie Allerheiligen. Het is de enige parochie in België met als patroonheilige álle heiligen.

Op rust

Van de alom gewaardeerde artistieke en literaire website Fleurs du mal maakt voortaan ook mijn gedicht Op rust deel uit:

https://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-op-rust

Sportief

Jan Linssen (1913-1995) speelde 22 (= twee-en-twin-tig) jaar onafgebroken in het eerste elftal van Feyenoord, toen de club nog Feijenoord heette. In die 22 jaar maakte de lange linksbuiten niet één overtreding!

Onbekend bord

Ik heb de indruk dat verkeersborden niet overal gestandaardiseerd zijn. Zo trof me, bij het per tram verkennen van Sint-Petersburg, dat bordje rechts onder de overstekende voetganger. Wat zou dat beduiden? Uitkijken voor passerende blinden? Zonnebril verplicht op het zebrapad?

Herkomst

Even bestudeerd waar de componisten over wie ik het hieronder had vandaan komen. Een uit Estland, een uit Nederland, een uit Oostenrijk, een uit Wallonië, twee uit Vlaanderen, twee uit Duitsland, twee uit Polen en drie uit Frankrijk. Allemaal uit de Oude Wereld dus. En allemaal van ons continent.

Klassieke favorieten

Ik zal eens een poging ondernemen om tot een overzichtje te komen van mijn favoriete klassieke componisten: Josquin Desprez (met name zijn Messe Ave Maris Stella), Jacob Obrecht (Missa Maria Zart), Johannes Prioris (Missa pro defunctis), Bach (te veel om op te noemen, maar onvermeld mogen beslist zijn cellosuites, zijn Magnificat en Erkenne mich, mein Hüter niet blijven), Peter Benoit (Requiem), Karol Szymanowski (Stabat Mater), Erik Satie (alleen al omwille van de Je te veux valse), Francis Poulenc (Messe en Sol majeur, Dialogues des Carmélites), Olivier Messiaen (O Sacrum Convivium), Richard Strauss (Metamorphosen), Arnold Schoenberg (Verklärte Nacht), Henryk Górecki (Sinfonie der Klagelieder, Miserere, Totus Tuus) en Arvo Pärt (De profundis, Fratres).

Bijna aaibaar (20)

 

Antwerpen geturfd

Pakte de door Philip Hoorne samengestelde en bij de Amsterdamse Uitgeverij 521 verschenen bloemlezing Antwerpen - De stad in gedichten uit de kast. Eens geturfd van wie er de meeste gedichten zijn opgenomen. Koplopers zijn (met vier verzen elk) Hugo Claus, Aleidis Dierick, Gaston Durnez, Paul van Ostaijen, Jos Vandeloo, Eddy van Vliet en Anton van Wilderode. Ik mag me tevreden voelen met een plekje in het groepje ‘achtervolgers’ met ieder drie gedichten: Benno Barnard, Bert Bevers, Nic Van Bruggen, Patrick Conrad, Gust Gils, Tom Lanoye en Leonard Nolens! In de bloemlezing staan van mij Havenbeeld, Tweedekkers over de Meir en Wachtend op lijn 3.

Sterke namen

Er zijn niet veel voetbalclubs in de hoogste divisies aan wier naam je niet kunt zien waar ze vandaan komen. Daarom vind ik het zo jammer dat Heracles en Sparta voortaan respectievelijk Almelo en Rotterdam aan hun naam plakken. Standard is een mooie naam, maar daar voegen ze dan weer Liège / Luik / Lüttich aan toe. Arsenal en Crystal Palace zijn in Engeland klinkende namen waaraan je niet kunt zien waar ze vandaan komen, Celtic is er in Schotland een. De meeste clubs met sterke namen die de afkomst niet verraden komen vanouds uit Nederland. Behalve Heracles en Sparta zijn dat Ajax, Vitesse en Willem II. In lagere afdelingen zijn er natuurlijk meer. Excelsior bijvoorbeeld, of Zwarte Leeuw. Erg mooi heb ik ook altijd Grenswachters gevonden.

Moderne oude geluiden

Oude bewegende beelden zijn immer fascinerend, maar éxtra als ze dusdanig bewerkt zijn dat ze zich op ware snelheid vertonen. Hier en daar zijn er mensen die dergelijke opnamen ook nog eens voorzien van toepasselijk geluid. Dat lijkt me leuk werk. Hebben we nog een blaffende hond? Een rinkelende trambel? Een snuivend paard? Galmende kerkklokken?

https://www.youtube.com/watch?v=Q8-Y2hZVi5M

Cinema Navelpluis: Onzichtbare buren

 

Boordevol

Een bijzonder interessante blog die ik een poos uit het oog was verloren maar herontdekte is Popo Kabaka’s Tintin perdu, boordevol wetenswaardigheden over de bekendste stripfiguur ter wereld en zijn schepper Hergé. Bijvoorbeeld, dat helemaal vergeten werd op het omslagontwerp voor het iconische album Raket naar de maan een stuur in de jeep te tekenen….

http://tintinperdu.blogspot.com/

Onderweg met de tram: Lijn 1 in Debrecen

Mijn Hongaars is niet bijster goed maar we zijn onderweg in Debrecen, de tweede stad van het land, en vermoedelijk met Lijn 1-es naar Teljes Kör:

https://www.youtube.com/watch?v=OuL2jEugCBs

Slordig

Lees in een oude Humo een vraaggesprek met de Vlaamse politicologe Olivia Rutazibwa, die doctor in de politieke wetenschappen is en gespecialiseerd in internationale politiek, dekolonisatie en racisme. Ze stelt dat niet vergeten mag worden dat we kolonies leeggezogen hebben, en de bevolking uitgebuit. Tot daar aan toe. “Onze mooie pleinen en stations zijn gebouwd met het geld dat dankzij grondstoffen en mensen in Afrika is verdiend. Nu doen alsof zogenaamde vreemdelingen hier komen profiteren, is absurd en zelfs wraakroepend.” Ook tot daar aan toe. Maar dan: “Turken en Marokkanen hebben meegevochten tegen het nazisme en daarna voor een laag loon België en Europa mee heropgebouwd.” En daar beginnen de (de geïnterviewde weet niet beter, maar de redactie corrigeert haar ook niet) fouten. Primo: Turkije ligt (hetgeen gesuggereerd wordt in haar betoog) tot nader order niet in Afrika. Secundo: Marokko bestaat pas sinds 1956 en was dus geen partij in de Tweede Wereldoorlog. En tertio: Turkije, van oudsher nota bene een bondgenoot van Duitsland, was in diezelfde oorlog neutraal. Dat een gemiddelde beroepsvoetballer dit allemaal niet weet wil ik vergeven, maar een doctor in de politieke wetenschappen die gespecialiseerd is in internationale politiek, dekolonisatie en racisme….

Zwarte zaken

Waar de meeste goederen vandaan komen in Europa. Als ik Boris Johnson was zou ik niet vrolijk worden van dit kaartje: Duitsland doet goede zaken, in het zwart….

Zomaar

Zomaar nieuwsgierig naar de herkomst van wat we zoal op de eerste plank in de voorraadkast voor de pak hebben staan noteer ik: espresso uit Hamburg, noedels uit Częstochowy, ongepelde grijze garnalen uit Volendam, doperwtjes uit Kapelle, rode kidneybonen uit Vaulx, piccalilly uit Hamburg, tomatensaus uit Bunschoten, haringfilets in zachte mosterdsaus uit Cuxhaven, mayonaise uit Oelegem, knoflookpasta uit Sant’Agostino, pindakaas uit Merelbeke, tonijn uit Guayaquil, zilveruitjes uit Györ, schalullen uit Neuwied, beschuit uit Dordrecht, grissini uit Turijn, gist uit Diegem en kippenbouillonblokjes uit Lezo. Tonijn uit Zuid-Amerika, al de rest uit de EU. Opvallend: niets uit het Verenigd Koninkrijk.

Verpakkinglezen

Paneermeel is in het Frans chapelure. In het Duits Paniermehl, en in het Italiaans pane grattugiato. Ik lees graag informatie op verpakkingen. Heel leerzaam dikwijls. Of gewoon de nieuwsgierigheid opwekkend. Dit Paniermehl van Guthaus wordt gemaakt in Traunstein. Even gegoogeld waar dat ligt. Hé, ik ben daar wel eens langs getreind: Traunstein, hieronder de markt ginder, ligt tussen München en Salzburg. Paus Benedictus XVI is er ereburger. Tot zover dit Gemengd Bericht. 

 

Duidelijk

Plaatjes zijn vaak duidelijker dan ellenlange uiteenzettingen. Op het kaartje hierboven ziet u de grootste religies per land, op het kaartje hieronder de tweede grootste.