Vijf, geen vier

Mocht er een herdruk komen van het Bergs Monumentenboek – Monumentale architectuur in Bergen op Zoom (Mijn geboortestad telt niet minder dan 304 Rijks- en 440 lokale monumenten) dan moet er op bladzijde 113 iets worden gecorrigeerd: ‘Op de rand van het dak van het kerkgebouw (de Heilig Hartkerk waar ik vele jaren misdienaar en acoliet was) bevindt zich een omlopende balustrade. Elk van de acht zijden van de koepel heeft drie vensters met daarboven vier blinde nissen,’ staat er in de omschrijving. Op de foto ernaast is pertang duidelijk te zien dat het víjf blinde nissen zijn….

Stamboomvondstje

In het huidige bestaan is Geertje de belangrijkste vrouw in mijn leven. Ik was haast vergeten dat ik dankzij speurwerk van mijn broer, die de familiestamboom helder probeert te krijgen, leerde dat een eerdere Lambertus Bevers ook al een Geertje nabij heeft gehad, zij het niet als lief maar als moeder: die Lambertus werd gedoopt als zoon van ene Laurens Wilm Bevers en diens gade Geertje (Dirk is nog wel, de achternaam niet leesbaar).

Gelijk

Ik kan het alleen maar hartgrondig eens zijn met Jan Rodts’ aantekeningen bij de Troglodytes troglodytes: ‘De winterkoning verraadt zijn aanwezigheid vaak door zijn luide, explosieve en melodieuze zang met knetterende trillers, rollers en hoge noten. Het is verbazingwekkend dat zo’n klein vogeltje (Bij ons is alleen de goudhaan kleiner) wel 90 decibel kan produceren waardoor het op een afstand van 500 meter nog gehoord kan worden.’

https://www.youtube.com/watch?v=eg9_c_0in5I

Het nut van melken

Fascinerend is ook hoe Vaclav Smil uitlegt hoe alle nieuwgeborenen lactase aanmaken, het enzym dat nodig is voor de vertering van lactose, de suiker in moedermelk. Na de kindertijd verandert het vermogen om melk te verteren echter. Het vermogen om lactose te verteren blijft intact bij traditioneel veehoudende volken, maar verzwakt of verdwijnt in samenlevingen waar geen melkdieren worden gehouden waardoor lactose-intolerante populaties worden omringd door melkdrinkers zoals de paardenmelk drinkende Mongoliërs en de jakmelk drinkende Tibetanen ten noorden en westen van de Chinezen, die helemaal geen melk drinken.

Minder wijn

Goh, ik leer van Smil ook dat in Frankrijk, toch het traditionele wijnland bij uitstek, steeds minder wijn wordt gedronken. In 1850 dronk een gemiddelde Fransman nog 121 liter per jaar, nu nog amper 40. En dat terwijl ik me de Fransen toch nog steeds voorstel als lieden met een fles wijn binnen handbereik, zoals de raboteurs van Gustave Caillebotte die zelfs bij het schaven van parket een slok in de buurt willen.

Cijfers liegen niet

In zijn boek Cijfers liegen niet – 71 dingen die je over de wereld moet weten tekent Vaclav Smil, professor aan de Universiteit van Manitoba, uit dat Japan onherroepelijk in de problemen gaat komen omdat het huidige inwonertal zonder immigratie (waar Japanners tegen zijn) in 2050 nog slechts uit 97 miljoen mensen bestaat, tegen nu nog 127 miljoen. Smil vraagt zich af wie over drie decennia in het land van de Rijzende Zon de uitgebreide en efficiënte transportinfrastructuur gaat onderhouden, of de miljoenen ouderen gaat verzorgen: In 2050 zullen er meer mensen van boven de 80 zijn dan kinderen. Benieuwd hoe Nippon dat op gaat lossen.

 

Sterk

Goh, dat is sterk: pakte in de werkkamer willekeurig wat cd’s van de plank klassieke religieuze muziek en laten die nu alle drie van een Póólse componist zijn. Requiem for a friend van Zbigniew Preisner, Te Deum van Krzysztof Penderecki en Beatus vir van Henryk Górecki. Ik moest denken aan de keer dat ik het boodschappenlijstje raadpleegde waarop zonder opzet opeenvolgend drié woorden die met sp begonnen waren genoteerd: spinazie, spaghetti en spruitjes.

Onderweg met de tram: Lijn 10 in Ludwigshafen

In Ludwigshafen rijdt, volledig aan de linkerkant van de Rijn, Lijn 10 heen en weer tussen de stadsdelen Friesenheim en Luitpoldhafen.

https://www.youtube.com/watch?v=MHJbAMQdge4

Lang m/v

De langste mannen leven in Nederland, België, Estland, Letland en Denemarken. Wat ik nu zo vreemd vind is dat de Top 5 van ‘leveranciers’ van de langste vrouwen niet, hetgeen ik verwacht had, dezelfde is. Neen, de langste vrouwen komen uit Letland, Nederland, Estland, Tsjechië en Servië.

Kijk, kijk....

En óf de vogeltjes die op en rond onze cour wonen weten dat we een nestkastje op ons balkon hebben gehangen. Vanmorgen kwam er een winterkoninkje poolshoogte nemen, en nu zit er een koolmeesje op….

Handig voor dankbare mensen

Een handig kaartje voor dankbare mensen: het toont hoe je in de verschillende talen op ons continent Dank je moet zeggen….

De losprijs van de wederkeer

In Tilburg werd aan de immer lezenswaardig Fleurs du mal mijn gedicht De losprijs van de wederkeer toegevoegd.

https://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-de-losprijs-van-de-wederkeer

Witte

Er zijn in het verre buitenland meer premiers met een Nederlandse naam geweest. Zo was graaf Sergius Witte van 6 november 1905 tot 5 mei 1906 premier van het immense Rusland.

Premiernaam

Verspreid over drie decennia leidde in de vorige eeuw Dirk Jan de Geer twee Nederlandse regeringen. De Geer lijkt een echte premiernaam: van 20 maart 1876 tot 19 april 1880 was ook ene Louis de Geer sr. (bovenste foto) premier. Niet van Nederland, maar van …. Zweden.

Ruime bierkeuze in Rusland

Dat Heineken wereldwijd bekend is weet ik, maar het verbaasde me om – ik deed mee boodschappen met een vlogster – te zien dat in Russische supermarkten ook Hoegaarden en Kriek en het onvolprezen Grolsch te koop zijn. En dat er gewoon Hoegaarden en Kriek in Latijns schrift op het etiket staat, niet in Cyrillisch. Een Hoegaarden kost er 67,99 roebel (0,81 euro), een Kriek 86,99 roebel en een Grolsch 179 roebel. Het goedkoopste Russische pintje kost 29,99 roebel voor een halve liter.

https://www.youtube.com/watch?v=WyaTQ0w0ZHI

Honkvast

Belgen hebben een spreekwoordelijke baksteen in de maag, en vinden het erg belangrijk om dicht bij het ouderlijk huis te wonen. De ‘woonladder’ in België: eerst wordt een appartement gehuurd, dan een starterswoning gekocht en dan een groter permanent huis. Eenmaal daar verhuist de gemiddelde Belg enkel als het moet. Als hij scheidt bijvoorbeeld, zijn job verliest of naar een rusthuis gaat. In weinig landen wordt zo weinig verhuisd als in België.

Het aantal keren dat een mens verhuist verschilt per land opmerkelijk. Zo verhuist een Duitser in zijn leven gemiddeld 6 keer, een Nederlander volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek 7 keer en een inwoner van het Verenigd Koninkrijk 8 keer. In de Verenigde Staten van Noord-Amerika is dat zelfs 11,7 keer. Nadat we ons eerste huis, dat met de zeven ramen op het eerste verdiep rechts op de foto, verlieten verhuisden wij 4 keer. Wat dat aangaat zijn we dus eerder Belgen.

Aardappelliefhebbers

Het Duits heeft dikwijls één woord waar wij er meer nodig hebben. Regen die lang aanhoudt bijvoorbeeld is Dauerregen, en extra sneeuw Neuschnee. Ze hebben zelfs een woord van 37 letters als ze van je willen weten hoe jij je aardappelen het liefst bereidt: ‘Was ist deine Lieblingskartoffelzubereitungsmethode?’

Links of rechts?

Nou heb ik de avonturen van Kuifje toch al bijna mijn hele leven in de kast, maar voor het eerst vraag ik me af of hij links of rechts is. In Het gebroken oor heeft hij zijn pistool namelijk eerst in de rechter-, en verderop in het album in de linkerhand. Dat viel me nu pas voor het eerst op.  

Wat verder bladerwerk legt nog meer onduidelijkheid bloot. Zo heeft hij in De scepter van Ottokar de telefoon in zijn rechterhand, maar in Het zwarte goud in zijn linker. Om hem met zijn réchter weg te leggen. Ook in Het geheim van de Eenhoorn heeft hij (zie hieronder) de hoorn eerst links vast, en dan rechts. Merkwaardig.

 

Leuke woorden

Bufteen, deutel, eikpoes, faribool, guimpe, kribbebijter, mots, opdooi, pampoesje, starets, toddik, weerder, zundgat.

Universeel woord

Sommige woorden zijn, toch zeker wat klank aangaat, echt universeel. Neem poef. Op de een of andere manier vond ik dat altijd een typisch Nederlands woord, maar neen. Het zitkussen heet in het Engels, Frans, Italiaans en Tsjechisch pouf, in het Deens, Pools, Russisch en Turks een puf en in het Duits, Noors en Zweeds een puff.  De uitspraak is overal dezelfde!

Inhaalslag

Albanië, Andorra, Bulgarije, Hongarije, Italië, Liechtenstein, Luxemburg, Nederland, Roemenië, Spanje, Rusland, Wit-Rusland en Zweden. En o ja, Vaticaanstad. Ziehier de Europese landen die nog nooit een vrouwelijke president of regeringsleider hebben gehad. In Luxemburg is premier Xavier Bettel wel openlijk homoseksueel, hetgeen in België (dat later Sophie Wilmès als eerste vrouwelijke premier had) eerder Elio di Rupo was. Ik heb het nagekeken en alle andere staten op ons continent kenden al ooit een vrouwelijke president of regeringsleider. Ook Polen en Turkije, zelfs het zo machistische Frankrijk. Ook Georgië, Kosovo, Moldavië en zelfs Transnistrië. Het is maar om aan te geven dat 13 (van Vaticaanstad hoef je er geen te verwachten) Europese landen waaronder Nederland nog een zekere inhaalslag op het vlak van emancipatie hebben te maken.

Cinema Navelpluis: Lege roltrap

 

Een oude weerwijsheid

In januari mag het vriezen,

de stenen uit de grond.

De boer zal dan niet kniezen,

maar vindt dat heel gezond.

Bijna aaibaar (24)

 

Fraaie bloeiwijze

Welk een fraaie bloeiwijze heeft de Phalaenopsis amabilis, de maanorchidee, toch. En welk een treffende naam! Hij komt van het Griekse phalaina wat mot  betekent, en opsis wat gelijkend betekent. De benaming beschrijft de bloeiwijze van sommige soorten, die op een vliegende mot of vlinder lijkt.

Cinema Trivia: Populaire namen

In de provincie Antwerpen waren Luxor en Roxy de populairste namen voor bioscopen. Je had een Luxor in Berchem, Borgerhout, Ekeren, Mechelen, Ramsel en Willebroek en een Roxy in Antwerpen, Hoboken, Meerhout, Mol, Niel, Retie, Rumst en Turnhout. Dat het inderdaad geliefde namen waren weet ik ook uit Bergen op Zoom. In mijn jongensjaren waren daar slechts twee bioscopen. En jawel, quod erat demonstrandum, de een heette Luxor en de ander Roxy….

 

 

Verboden!

Blijkens de zelfklever is het verboden dit souterrain binnen te fietsen. Zou iemand dat ooit hebben willen proberen?

Verschil moet er zijn

Sommige woorden zijn in verschillende talen verwant en dus herkenbaar. Andere zijn écht anders. Neem het woord vroedvrouw. Dat is in het Deens jordemoder, in het Frans sage-femme, in het Engels midwife, in het Italiaans ostetrica, in het Russisch akusherka, in het  Spaans partera, in het Tsjechisch porodni en in het Turks ebe. Het merkwaardigst vind ik het echter in het normaliter zo verwante Duits klinken: Hebamme.  

Werkplek na gedane arbeid

 

Fijn traject

Een van onze lievelingstreinreizen is die langs de Azurenkust. Van Juan-les-Pins naar Monaco bijvoorbeeld (of nog even verder door de grens met Italië over naar Ventimiglia) en vice versa:

https://www.youtube.com/watch?v=vkUi6NOhQbY

 

Tja....

Wat doet een mens zoal in coronatijden? Even een pauze nemen voor het beeldscherm, zich uitrekken en kijken of er nog iets te knabbelen valt. Er blijken letterkrakelingetjes te zijn. En daarmee moet natuurlijk eerst even gespeeld vooraleer ze opgepeuzeld worden….

Goedgekeurd

Sommige zaken hebben een naam waardoor je ze, eigenlijk ongeacht de kwaliteit die ze leveren, niet werkelijk ernstig kunt nemen. Maar er zijn uitzonderingen. Hoe noem je je bedrijf als je in schoringswerken / etançonnements doet? Stabil. Goedgekeurd. IJzersterke naam: Stabil!

Uit de kast (CIV): Arnoud van Adrichem

Toen ik voor deze rubriek weer voor de collectie dichtbundels ging staan om er met afgewende blik willekeurig een exemplaar uit te pikken, viel mijn hand op Het failliet van Arnoud van Adrichem (Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2020), waaruit ik met de ogen toe bladzijde 80 opsloeg, met daarop dit titelloos gedicht:

Zand vertraagt het denken.
Zoals wind buitengaats ronddoolt: geen strand
om zich in te graven. De zee pareert spanen en
roeit eigenhandig ons gezichtsveld uit. Ernstig
als beton. Rigide als prikkeldraad in de duinen.
Jij wilt aangifte doen tegen het klimaat. Ik niet.
Laatst was er een meisje loos. Je denkt te snel.
Het moeten mannen met baarden zijn. Je staart
in een spiegelende helm. De portofoon kraakt.
Bol en rond oog ik lankmoedig. Adem als alibi
voor de jongen? Ja. Koude rillingen lopen over
de rug van de zee.

Gemeen

Wat heb ik gemeen met inwoners van Istanboel en Zürich? Dat we in de volkrijkste stad van ons land wonen die er niét de hoofdstad van is. Overal elders in Europa is de dichtstbevolkte stad tevens de hoofdstad en vice versa.

Stoer

Met het nieuwe jaar ook een nieuwe zeep in gebruik genomen: Aleppo’s Oerzeep van Herbelle. Van pure olijfolie en 40% laurierolie. Welk een stoer blok!

Gelukkig 2021!