Evenmin

Evenmin van de gewoonte van Nederlanders om op straat een vette rookworst (of een halve) van de HEMA te eten. Toen de HEMA hier in Antwerpen de deuren opende dacht het bedrijf de in Nederland zo succesvolle formule simpelweg in Vlaanderen te kunnen kopiëren. Daar had het niet voldoende onderzoek voor verricht. Weliswaar was de introductie van de stroopwafel onmiddellijk een enorm succes, maar met de verkoop van rookworsten werd al na amper een half jaar gestopt omdat ze die aan de straatstenen niet kwijt konden…. 

Culinair onbegrip

Hoewel Nederlanders en Vlamingen, zij het met wat valse vrienden, eenzelfde taal delen zijn er behalve linguïstische en sociologische toch ook heel wat culinaire verschillen. Om er maar één te noemen: Vlamingen, en bij uitbreiding Belgen, begrijpen ab-so-luut niets van de noordelijke gewoonte om ‘uit de muur’ te eten….

Gevleugelde onomatopeeën

Dat de kieviet, koekoek en de oehoe als vliegende onomatopeeën door het leven gaan had ik al opgeslagen, maar ik vergat de tjiftjaf. Het aardige is dat die vogels ook in nabije talen soms een onomatopee zijn. Zo heet de kievit in het Duits Kiebitz, de koekoek in respectievelijk Duits, Engels en Frans coucou, cuckoo en Kuckuck en de oehoe bij onze oosterburen Uhu. Ook de tjiftjaf wordt in andere talen naar zijn geluid vernoemd: Engelstaligen noemen hem chiffchaff, Duitstaligen Zilpzalp.

Een derde druk

Patrick Cornillie stelde met De 100 mooiste wielergedichten uit de Vlaamse en de Nederlandse literatuur niet alleen een geslaagde bloemlezing samen, maar ook een succesvolle: Uitgeverij Les Iles bracht er een derde druk van op de  markt. Een derde! Hoe mooi voor een poëzie-uitgave. Jan Van meenen maakte bij de presentatie van dat boek een groepsfoto van aanwezige dichters. Staand van links naar rechts Pieter Bakker, Philip Hoorne, Karel Declercq, Dirk Nachtergaele, Bert Bevers, Martin Carrette†, Herman Laitem en Miel Vanstreels. Zittend van links naar rechts Albert Megens, Achilles Surinx, Jeroen Wielaert, Paul Rigolle, Guy van Hoof en Patrick Cornillie in het Nationaal Wielermuseum in Roeselare.

https://www.nieuwsblad.be/cnt/blele_01339587

Trotse jongens

Leve het land van de onbegrensde mogelijkheden. Waar jongetjes al vroeg vertrouwd worden gemaakt met de stalen schoonheid van vuurwapenen….

Torens in beweging

Hier ziet u mij voor le Due Torri in Bologna, een van de weinige steden waar wij wel zouden willen wonen als we Antwerpen uit zouden moeten. Bij het  begrip ‘scheve toren’ denkt iedereen aan Pisa, maar in de Povlakte heeft elk dorp er wel een. Deze twee zijn te vinden in Bologna, dateren van 1120, en gaan steeds schuiner staan. De grote, de Asinelli, is 97 meter hoog. De Garisenda is 48 meter en staat 4.0 graden uit het lood. Dat is meer dan de toren van Pisa. Momenteel wordt er hard gewerkt om ze toch nog een paar eeuwen overeind te houden….

https://www.youtube.com/watch?v=SQIEOE5PBWY

Het noorden niet kwijt....

Voor wie ooit in een bos het noorden kwijt raakt en niet meer weet waarheen deze tip: in onze gewesten valt de meeste regen met westen- of zuidwestenwind waardoor het mos aan de wéstkant van bomen groeit. Met die wetenschap zou je je moeten kunnen oriënteren.

Een jaartje ouder

Vroeger wist niemand wat non-binair of genderfluïde betekende, laat staan waar ooit een afkorting als LGBTQIA2S+ voor zou gaan staan. Woke moest ook nog worden verzonnen. Een paar jongens in de buurt bewogen wel wat meisjesachtig, maar daar zochten we verder niets achter. Over het algemeen genomen was het overzichtelijk, en waren jongens jongens en meisjes meisjes. Al dacht ons zusje ooit wel ons te foppen door zich als jongetje te vermommen. Het is vandaag zijn haar verjaardag. Van harte!

1943

De winnaar schrijft de geschiedenis. Zo is het altijd geweest. En die verdonkeremaant dus wat hem slecht uitkomt. Zo is jarenlang het bombardement op Mortsel van 5 april 1943 waar mogelijk verzwegen. Nooit vielen daar zo veel onschuldige slachtoffers. 936. Ne-gen-hon-derd-zés-en-der-tig. Door Amerikáánse bommen! Clem Schouwenaars is het nooit vergeten, getuige 1943:

Het Amerikaans bombardement van 5 april
’s middags rond half vier
duurde nauwelijks acht minuten.

Mijn vader was veertig jaar oud,
ik tien jaar, drie maanden en een week.

Twee uren wroetten wij samen
in het puin van de gemeenteschool
waar Greta in de zevende klas zat.

Toen wij haar vonden
lag zij met één hand voor haar ogen,
ongeschonden slechts drie blauwe vlekjes
door de vingertoppen in haar voorhoofd gedrukt.

Daarom was het zo moeilijk te geloven
dat zij net zo dood was
als al de meisjes die wij vóór haar vonden.

Mijn vader was veertig jaar oud,
ik even oud als hij.

4 hoofdsteden

Dat begint daar in Donaueschingen (geboortestad overigens van Anselm Kiefer) bescheiden als een fris stroompje, maar gaandeweg wordt het wel mooi de énige rivier ter wereld waaraan niet minder dan 4 hoofdsteden liggen: de Donau stroomt door Wenen, Bratislava, Boedapest en Belgrado.

Pech

Dat de maand juli genoemd is naar Julius Caesar (mensis Iulius) wist ik, maar niét dat de naamgever dat geweten heeft maar 'zijn' maand nimmer beleefde....In 45 voor Christus kwam Gaius Julius Caesar triomferend uit Gallië terug naar Rome. In het begin van het jaar 44 voor Christus besloot men te zijner ere de maand die tot dan toe Quintilis heette - Caesars geboortemaand - naar hem te vernoemen. Op de Idus van maart (dat jaar de 15de - de volle maan viel ook wel op de 13de) 44 voor Christus echter viel Caesar onder moordenaarshanden. Toen de allereerste juli aanbrak was hij er dus al niet meer....

Uit de kast (CXLII): Roger Rennenberg

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Kapmantels van tijd van Roger Rennenberg (Uitgeverij C. de Vries-Brouwers, Antwerpen-Rotterdam, 1993), waaruit ik op bladzijde 41 Het detail opensloeg:

zoals de blauwe halfopen
schoenen met kurken hiel
me vertrouwd zijn
herken ik meer nog je naakte benen
en verzorgde rode teennagels
om over je huid
door de gaatjes in je tricot deux-pièces
nog maar te zwijgen.

Zalig Pasen

 

Omgekeerde denkrichting

Über den Wolken muss die Freiheit wohl grenzenlos sein. Wanneer ik Über den Wolken van Reinhard Mey hoorde dacht ik altijd ‘omhoog’, naar de vogels die blij en vrij over de Berlijnse Muur heen en weer konden vliegen, maar nu ik heb gelezen dat Mey behalve zanger ook gebrevetteerd piloot is denk ik bij het refrein eerder ‘omlaag’, vanuit de cockpit over de wolken heen.

Een interessant flaptekstje

Beknopt maar interessant flaptekstje op Het taaldier mens van Jan Pekelder: ‘Het Nederlands behoort tot de belangrijkste talen ter wereld: qua aantal sprekers bezet het de veertigste plaats (op zevenduizend!), het is de derde Germaanse taal (op tien), de eerste taal van de Benelux met zijn 85 procent Nederlandstaligen, officiële taal in Nederland, de deelstaten Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Suriname en de Nederlandse Antillen en het is streektaal in delen van Frans-Vlaanderen.’

Hardnekkig onzinnig

Soms verbaast het me werkelijk hoe wij als Homines sapientes hardnekkig door kunnen gaan met onzinnige bezigheden. Een béétje krantenbezorger, postbode of reclameverspreider moet toch zién dat hier niemand de brievenbus nog leegt….

Haiku in installatie

Voor de Kunstwandelroute 2024 in Hummelo schreef ik een aantal haiku. Een daarvan werd, samen met bijdragen van andere dichters van De Omsmeders, op het Landgoed Enghuizen reeds verwerkt in een installatie van kunstenaar Rob Chevallier. Hans Mellendijk maakte de foto’s.

https://smelsslems.blogspot.com/2024/03/ondertussen-op-landgoed-enghuizen_23.html

Neologisme uit de tribune

Soms hoor en zie je zomaar spontaan een neologisme ontstaan: onder de trouwe supporters van de Rode Duivels bevindt zich een man die zich trots uitdost met een enorm hoofddeksel met daarop talloze frietjes. Hij was duidelijk in beeld tijdens de uitzending van de laatste interland. En ja hoor: de friethoed bestaat. Voor mijn lezers boven de grote rivieren: jullie zouden patathoed zeggen.

Drijfkuiken

Wat een dapper kuikentje! Het waterhoen (Gallinula chloropus), dat géén zwemvliespoten heeft, leeft in oevervegetatie. Dit kleine exemplaar weegt nog maar zo weinig dat hij het aandurft over bladeren van waterplanten te kuieren. Er kómt een moment dat hij kopje onder gaat....

Canto met Antwerps accent

Vermoedelijk is dat ooit al ergens eerder iemand opgevallen, maar ik zie nu – ’s mans Canto’s lezend – pas dat Ezra Pound (1885-1972) in Canto LXXVI een Vlaams en zelfs Antwerps accent legt: niet alleen maestro Hans Memling maar ook de Antwerpse dichter Max Elskamp lichten daarin op. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Neen, deze keer niet

€ 11,29 voor tweehonderd gram Noordzeegarnalen / crevettes grises / Nordseekrabben? Neen, hoe lekker ik die ook vind, dat vind ik toch echt veel te duur.

De mooiste

Aan ieder station van de Antwerpse stadsfiets, het veloke, hangt deze boodschap. Alsof iémand zou vergeten (volgens Geertje zou dat tot de mogelijkheden behoren omdat het kan dat niet iedereen om wielrennen geeft) dat volgende week zondag de mooiste koers van het jaar, de Ronde van Vlaanderen, hier van start gaat….

Uitbundige bloesem

En kijk toch eens hoe mooi de bloesem in de dierentuin uitkomt tegen het decor van dat formidabele station dat al een poos (de hogesnelheidstreinen naar Parijs en Londen gaan er onderdoor, er gaat er ook een naar Amsterdam maar dat is niet echt een hogesnelheidstrein vermits die in Nederland nooit de topsnelheid kan halen) geen kopstation meer is.

Nooit begrip

Nooit wil ik begrip opbrengen voor lieden die de huismus een ordinair vogeltje vinden. De passer domesticus is van een adembenemende schoonheid die veel te vaak genegeerd wordt, áls ze al in beeld komt want je ziet haar – zeker in de stad – minder en minder. Waar je haar zeker wél zult zien is in de Zoo, daar voelen musjes zich op hun gemak. Kijk deze twee eens lekker in het zonneke zitten. 

Met vijf

Bekeek een filmpje over kinderspelletjes als hinkelen, hoepelen, knikkeren en kaatseballen. Hetgeen me aan een bijzondere herinnering van mijn lief deed denken. “Ze kon met vijf ballen ballen!” Geertje kon zich niet veel meer van Truus, die het kindermeisje van haar en tweelingzusje Tineke was, herinneren maar dát wel. Ze kon met vijf ballen ballen! Wat een grappige zin….

Goede tweede

Onze paardenkastanjes hebben er, ook na een grondige knot- en snoeibeurt, weer zin in om ons terras van een groen decor te gaan voorzien. Ik denk dat de eik mijn favoriete boom is, maar de paardenkastanje is een goede tweede.

Boom waargenomen

Het fijne literaire magazine De Schaal van Digther heeft vandaag in aflevering 10 in de rubriek Aangetroffen gedichten in het straatbeeld (en elders in de wereld) mijn Dikke boom waargenomen:

https://digther.blogspot.com/2024/03/dikke-boom-aangetroffen-gedicht-van.html

Vergeten trucje

Toen de muziek nog niet digitaal tot ons kwam was een van de dragers van de analoge klanken de musicassette. Herinner me ineens hoe het bandje daar wel eens uit schoot, en hoe dat met een ouderwetsch hulpmiddel als het potlood weer terug in fatsoen gebracht kon worden….

Met een X

Ondertussen zijn Xesar, Xabi en Xira, de jonge Afrikaanse leeuwen die in 2022 het licht zagen in de Zoo, forse adolescenten. Je zou vergeten hoe schattig ze als welpje waren. Toen ze voor het eerst naar buiten mochten waren we er natuurlijk bij. Ik weet niet exact welke van de drie me hier zo nieuwsgierig aankijkt, maar wel dat zijn naam met een X begint.

Plastové

Een van de aardige effecten van de Europese eenwording is dat je op veel producten de benaming in verschillende talen af ziet gedrukt. Nu heb ik even zitten bestuderen wat men her en der zoal tegen de wasknijper zegt. Daarbij viel me de aanvankelijke overeenkomst tussen het Tsjechisch en het Slowaaks op, maar in eerstgenoemde taal volgt er na plastové kolíčky na prádlo en in de tweede štipce na bielizeň. Waarvan akte.

Bijna aaibaar (69)

 

Cinema Trivia: Verkeerde tijdsinvulling

Interessante invalshoek, in een vraaggesprek met Charlie Rose, van de briljante cineast David Lynch: “People who make a film that’s set in the fifties now, go and find fifties furniture, put it in the house and make the film while in reality when you walked into somebody’s house in the fifties you’d see furniture from the twenties, thirties, forties. Hardly anyone had the fifties stuff.”

Paradoxale functie

Een sterke definitie van de hand van Paul De Wispelaere, wiens Het verkoolde alfabet ik weer eens aan het lezen ben, blijft: “De herinnering is het domein waar het voorbije als voorbij, het verlorene als verloren en het onbereikbare als onbereikbaar moeten worden bewaard. Dat is haar paradoxale functie.”

Amper twee

Hoewel de nationale ploeg ervan Europees en Wereldkampioen wist te worden heb ik Frankrijk altijd een zeer  vreemd voetballand gevonden. Hoe is het toch mogelijk dat slechts twee Franse clubs ooit een Europa Cup wisten te winnen: Olympique Marseille (1993) en Paris Saint Germain (1996)? Ha, als trouw supporter lach ik dan even stiekem: Feyenoord alleen al veroverde er drié….

In dromen en illusies

Het merkwaardig mooie, door haar zelf schromelijk onderschatte, oeuvre dat straatfotografe Vivian Maier naliet inspireerde me tot In dromen en illusies:

Achteloos, alsof Vivian Maier met haar camera
gereed staat, speelt het leven van alledag zich

af in dromen en illusies in steden die van haat
minder lijken te weten dan ommelanden. Alles

reflecteert. Niets is zonder spiegel. Kijk maar
naar die zwenkende vlerken van spijt en tijd.

Het gedicht staat in mijn meest recente bundel Bedekte termen, die nog immer leverbaar is: https://www.amazon.nl/dp/B0C8QW1G9N

Leuke woorden

Akermannetje, boekel, catgut, dovejut, enklauw, frankolijn, goteling, heller, kof, laveier, mazier, nopper, plodde, scharluin, tampat, verdwijnbeugel, webbing. 

Tin, tin, tin....

Van het roodborstje (wie kan Roodborstje tikt tegen ’t raam tin tin tin / Laat mij erin, laat mij erin nou niét meezingen?) weten we dat het regelmatig op een vensterbank gaat zitten om de aandacht van de mensen daarachter op zich te vestigen, maar van een kíp?

Feestelijke Grondwet

Sedert wij ons in België vestigden (niet dat onze komst daarmee iets te maken heeft gehad hoor) zijn er reeds 23 meer of minder tot de verbeelding sprekende Grondwetswijzigingen doorgevoerd. De Belgische Grondwet / Constitution belge / Verfassung Belgiens wordt hier en daar feestelijk modern aangelicht.

Erbij!

In het charmante Nationaal Museum van Douane en Accijnzen zag ik deze foto. Van twee smokkelaars die zich onder een grenshaag op onwettige wijze met goederen verplaatsten en deswege staande werden gehouden door bewapende grenswachters. Welk een parmantige opname, zó overduidelijk geposeerd dat ze haast wel weer echt lijkt….

Vers groen

Ons Bourlastraatbalkon krijgt de ganse dag zon, maar ons terras achter blijft daar meestentijds van verstoken. Er groeit dan ook niet echt veel, reden waarom ik blij ben met de klimop die er wel welig tiert. Er zit weer volop vers groen in, hoor….

rw

Toen ik dat parmantige woordje murw weer onder ogen kreeg vroeg ik me af of er in onze taal meer woorden zijn waarin de r en de w elkaar opvolgen. Ja dus, want al rap schoten me achterwerk, bekerwedstrijd, linkerwijsvinger, overwinteren en verwachting te binnen. Volgens mij is murw in het Nederlands echter wel het enige woord dat op rw éindigt. Tot zover dit Gemengd Bericht.

4854

De collectie in het Poëziecentrum Nederland (PcN) is al enige tijd online toegankelijk. Elke maand wordt ze aangevuld met nieuwe titels. Eind 2023 waren er 4854 dichters uit Nederland, Friesland, Vlaanderen, de Caraïbische eilanden en Zuid-Afrika geteld. Ik weet niet of ik dat veel of weinig moet vinden. Dorpen als Krabbendijke of Linkebeek hebben ongeveer zoveel inwoners, maar dat zijn zeker niet allemaal dichters. Dat weet ik. Zo af en toe ontmoet aan aantal van die 4854 dichters elkaar, zoals op deze Oostender snapshot Bert Bevers, Paul Rigolle, Wim van Til en Philippe Cailliau. Veelal echter zitten ze liever aan hun schrijftafel….

Documentatie - Dichters | Poëziecentrum Nederland (poeziecentrumnederland.nl)

Uit de kast (CXLI): Tijs van Bragt

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat weier van Tijs van Bragt (Uitgeverij De Kaneelfabriek, Udenhout, 2022), waaruit ik veldnotities 4 opensloeg:

in een zaaddoos wacht een bos
een bos dat op dieren wacht

als een kleine, tikkende tamboerijn
luistert het in je hand:

je vingers, je stem

roezemoes van regen boven een akkerrand

Manshoog

Vroeger waren er nog geen televisie, radio en zeker geen internet om evenementen aan te kondigen. Meestal werd daarop de aandacht gevestigd middels aanplakbiljetten. Je staat er van te kijken hoe groot die waren. Ik weet de weg in een archief waarin zulke plakkaten bewaard worden. Meer dan manshoog zijn ze soms. Neem dit exemplaar uit 1885, voor een tiendaagse plechtigheid ter ere van Sint-Rochus. Dat drukkers dat in één stuk uit de pers kregen….