Cinema Trivia: Titelvertalingen IV

Het gebeurt niet dikwijls dat de Engelsen en Fransen op een zelfde lijn zitten, maar bij het vertalen van Der Himmel über Berlin was dat wel het geval: in Londen en Parijs bedachten ze daarvoor Wings of Desire en Les ailes de désir. De Italianen volgden Wim Wenders: Il cielo sopra Berlino.

Dringend tijd

“Het is onacceptabel dat Hamas willekeurig raketten op de burgerbevolking afvuurt. Nederland steunt het recht van Israël op zelfverdediging, binnen de grenzen van het internationaal recht en proportionaliteit.” Een tweet van Mark Rutte, die nota bene historicus is. Ramsey Nasr noemt hem op basis van die tweet wat mij betreft terecht een schoft. Rutte zegt niét dat het onacceptabel is dat Netanyahu zijn zwaarbewapende horden gericht op Gaza laat vuren. Dringend tijd voor een herplaatsing van een oud Gemengd Bericht, dat helaas net zo goed vandaag geschreven had kunnen zijn:

http://gemengdeberichten.blogspot.com/2010/03/het-is-maar-hoe-je-het-bekijkt.html

Smaken verschillen

Ai, wat kom je soms toch een lelijkheid tegen. Ik weet het, de gustibus non est disputandum, maar deze omkadering van lichtknopjes is gewoon té erg….

Oude bedrijven

Een leuke site vind ik General Knowledge. Die zet graag zaken op een rijtje. Zoals de Top 10 van oudste bedrijven ter wereld. Die wordt aangevoerd door het bouwbedrijf Kongō Gumi in Osaka, dat opgericht werd in…. 578! Nummer twee is het Sankt Peter Stifts Kulinarium in Salzburg dat dateert uit 803 en nummer drie het Staffelter Hof in Kröv dat terug tot 862 gaat. Er staat ook een Belgisch bedrijf in, op de achtste plaats: in 1074 begonnen ze in Affligem te brouwen.

https://www.youtube.com/watch?v=p5vY7c3cDS4

In het Afrikaans

Fijne verrassing bij de post: de bundel Nootvat. Kwashaal. Stapel. van Bernard Odendaal uit Kaapstad, met daarin een vertaling van mijn gedicht Weg. Leerde hem kennen tijdens een door Carina van der Walt van de Potchefstroomse Universiteit georganiseerde poëziemiddag in Het Wevershuisje in Tilburg waar Zuid-Afrikaanse en Nederlandse dichters elkaar ontmoetten en voorlazen uit eigen werk. Op de foto luisteren Desmond Painter en Bernard (rechts) naar me.

Weg

Na Bert Bevers se gelyknamige gedig.
In memoriam Wilfried Adams (1947-2008)

En dan is dit tyd, glip jy die hoek van vroeër dóér
se pyn en droefnis om. Is die poort daar waaronder
jy bestem was om te staan en terugkyk: ‘Só was dan
dié lyfwees.’ Ek hoop dat jy die hiernamaals as
’n dralende vriend herken; dat dit is
soos jy verwag het. Hoe vonk die dink nie
heen nie, ongesiens soos soentjies blaas uit
nagtreine. Dat doodwees mooi is, bid ek.
Dat jy rusvind liefkry. Dat dit goed mag gaan
gunter in die ruim ou agterkamer van geduld.

© vertaling Bernard Odendaal

Weg

In memoriam Wilfried Adams (1947-2008)

En dan is het tijd, sla je de ooit zo verre hoek van
pijn om en verdriet. Is er die poort waaronder
je zonder toeval hoort en ziet: ‘Dat was dan
dit lichaam’. Ik hoop dat je het naleven als
een langzame vriend herkent, dat het is
wat je ervan verwachtte. Hoe gedachten
vervonken, ongezien zoals kushandjes uit
nachttreinen. Dat je mooi dood bent bid ik.
Dat je rust mag hebben. Dat het je goed gaat
ginder in dat diepe, diepe klooster van het geduld.

https://www.nb.co.za/en/view-book/?id=9780624092278

Tien jaar geleden

Zomaar weer eens eventjes een kijkje gaan nemen in de krochten van deze blog om te zien wat ik vandaag tien jaar geleden postte:

https://meergemengdeberichten.blogspot.com/2011/05/oise-koppig.html

Uppstigningardagur

Bladerend in mijn agenda valt het me op dat Hemelvaartsdag in vanouds toch quasi 100% katholieke Zuid-Europese landen als Italië, Portugal en Spanje géén officiële feestdag is en in toch eerder niet-katholieke landen als de Scandinavische en Finland wél. Kristi Himmelfartsdag en Krist Himmelfärdsdag herken ik natuurlijk. Voor het Fins en IJslands moet je al wat meer moeite doen: in die talen heet Hemelvaartsdag respectievelijk Helatorstai en Uppstigningardagur….

Verdwijnende accessoire

Een vestimentaire accessoire die als ik mij  niet vergis de laatste tijd aan vanzelfsprekendheid aan het inboeten is, is de stropdas.  “Bevrijd uzelf en waag de reis naar ’t paradijs van de open kraag,” zei wijlen Prins Claus terwijl hij zijn das af deed reeds in 1998. Pas nu echter lijkt zijn oproep effect te hebben. Let er maar eens op: steeds meer mannen hebben de kraag open, af en toe zelfs nieuwspresentatoren. Maar er blijven ook nog leuke stropdassen op de markt hoor.

-ster

Regelmatig steek ik boeiende weetjes op uit Nicoline van  der Sijs’ Leenwoordenboek. Zoals nu een eigenaardig geslachtelijk verschil tussen het Engels en het Nederlands: het -ster achter vrouwelijke persoonsnamen komt uit het Latijn: -istria ligt ten grondslag aan herbergierster, naaister en werkster. Het is ook in het Engels geleend maar daar duidt het merkwaardigerwijze niet meer specifiek op vrouwelijke personen: zie trickster (bedrieger) en youngster (jongeling).

Leuke woorden

Achtel, blimbing, chamade, deutel, fom, heugel, julep, kwacha, lindert, momber, nulweger, ossaart, redbad, zwilk.

Eigenaardige vaststelling

Welk een hoogst eigenaardige vaststelling: Orkanen met een vrouwennaam eisen meer levens dan orkanen met een mannennaam.

Bijna aaibaar (30)

 

27 maar

Vertrouwd als ik als geboren Nederlander was aan het leven in een vanuit de Binnenhofstolp bestuurde unitaire staat bleek het even wennen aan de politieke structuren in een federale staat als België. Daaraan ben ik inmiddels gewoon. Behalve België zijn in Europa ook Bosnië en Herzegovina, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland federale staten. Wereldwijd zijn er 166 unitaire, en 27 federale staten. Op deze kaart zijn de unitaire blauw, de federale geel. Omdat Argentinië, Australië, Brazilië, Rusland en de Verenigde Staten van Noord-Amerika zo groot zijn lijken er qua kleurstelling op het eerste gezicht meer federale staten te zijn dan in werkelijkheid het geval is.

De oudste

De vlag van Denemarken is de oudste nationale vlag ter wereld die nog steeds in gebruik is. De Dannebrog, rood met een wit Scandinavisch kruis, werd reeds in de veertiende eeuw officieel beschreven.

Onderweg met de tram: Lijn 1 in Antwerpen

Met Lijn 1 voert De Lijn je in Antwerpen van de terminus bij Luchtbal in het noorden van de stad naar die iets voorbij het nieuwe Justitiepaleis in het zuiden. Rond 14:50 kun je onze straat inkijken. Je ziet me net niet zwaaien:

https://www.youtube.com/watch?v=AtRr9m6y1FM

De moeite waard

Hoewel ik absoluut geen monarchist ben, gingen we toen dat van de corona nog mocht wel een kijkje nemen toen de Koninklijke Serres in Laken toegankelijk waren. Wonderschoon. Ik fotografeerde er bijvoorbeeld deze vroege bloesem bij het Japanse paviljoen, en het pantoffelplantje. De serres zijn gedurende drie weken wederom geopend vanaf 13 mei. De moeite werkelijk waard!

Korte namen

Er zijn negen landen waarvan de naam in het Nederlands slechts vier letters telt: Cuba, Fiji, Irak, Iran, Laos, Mali, Oman, Peru en Togo. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Fandango

Al meer dan een halve eeuw maken de broers Ron en Russell Mael als Sparks intelligente relevante popmuziek. Dankzij Hans Mellendijk maak ik kennis met Your Fandango, een nummer dat het eigenaardige duo onlangs opnam met de eveneens zeer getalenteerde Todd Rundgren. De videoclip erbij is bijzonder aardig:

https://smelsslems.blogspot.com/2021/05/mels-music-mosaic.html

Ondernemende mensen

Bij het bestuderen van Mainz im Dritten Reich, een kleine reeks amateuropnamen,  viel het me op dat er in de dertiger jaren in die stad in wat toen nog Hessen-Nassau was heel wat ondernemende mensen waren die Becker heetten: kijk maar op 4:35, 5:40 en 8:56. Geen idee of het familieleden waren die die winkels uitbaatten.

https://www.youtube.com/watch?v=ShAnx5dnKTk

Nieuwbouw lokt gemor uit

Het is zeker niet zo dat de Antwerpenaar op voorhand wars is van architecturale noviteiten. We hebben hier deze eeuw bijvoorbeeld het nieuwe Justitiepaleis (getekend door Richard Rogers samen met VK Studio en Ove Arup & Partners)  en Havenhuis (door Zaha Hadid nota bene ontworpen óp een bestaande brandweerkazerne) gerealiseerd zien worden, en de Antwerpenaars hebben die met open armen verwelkomd. Nu is het doek gevallen van de bouwwerf bij het Steen, het oudste gebouw van de stad. Daar bouwen ze een terminal voor cruiseschepen aan vast. En dié lokt heel wat protest uit. Er mag daar best iets komen, als het stilistisch maar is aangepast. De treffendste reactie hoorde ik deze week op ATV van een passant: “ Het lijkt wel een Oekraïens ziekenhuis.” Het is hoe dan ook opvallend druk bij het Steen, en zelden hoorde je wandelaars zo uitgesproken meningen ten gehore brengen over architectuur….

Zie ook:

https://mainzerbeobachter.com/2021/04/30/we-moeten-antwerpen-helpen-acht/

Uit de kast (CVIII): Frans Deschoemaeker

Toen ik met de ogen toe voor de kast met dichtbundels ging staan om daar een exemplaar uit te pakken en daar eveneens met gesloten ogen een bladzijde uit op te slaan kwam deze keer A la recherche tevoorschijn, op pagina 31 van Beginselen van archeologie van Frans Deschoemaeker (Manteau, Antwerpen/Amsterdam, 1990):

Tijd is wat langzaam zoek raakt
in plooien; ouder behang dat opduikt
in een scheur in oud behang.

Tijd is wat lijdzaam wegreuzelt
in herbaria, in Griekse grammatica,
in kisten op lang niet meer betreden

jongenskamers. Tijd is wat staat als
een stolp op de polder. De ingedijkte,
ingepende polder van een zomerdag.

Soms is tijd een zomerdag die eirond,
als een dooier, wegzinkt, In de tijde-
loosheid van een ansicht, een gedicht.

Klinker te weinig

Ik lees ergens dat sequoia het kortste woord is dat alle klinkers bevat, maar dat is niet juist natuurlijk: er zit geen i-grec in, en die is tot nader order (in bijvoorbeeld lyrisch en psyche) immers óók een vocaal!

Smakelijk

Zelfs wanneer ik net gegeten heb dan móet ik in dergelijke wunderschöne Brezeln bijten als ik ze voor me krijg. Zien ze er weer niet ongelooflijk smakelijk uit?

Griezels

Ze zijn ongetwijfeld bedoeld als vriendelijke jongetjespoppen maar op de een of andere manier vertrouw ik ze voor geen cent. Ik vind het maar een stelletje griezels.

Flinke vloot

Als je me gevraagd zou hebben met hoeveel trams De Lijn hier de verbindingen onderhield zou ik er geen flauw idee van hebben gehad. Lees net dat De Lijn in Antwerpen beschikt over een vloot van 265 trams. Leuk om te weten.

Cinema Trivia: Titelvertalingen III

Soms zijn de vertalingen van de titel van een succesfilm behoorlijk tot volledig letterlijk. Zo werd C’era una volta il west van Sergio Leone in het Engels Once upon a time in the west en in het Frans Il était une fois dans l’ouest. De Duitstaligen leerden de klassieker echter kennen onder de titel Spiel mir das Lied vom Tod.

Kruidtuingedichten

Op de bloemlezingblog Poesia Botanica verzamel ik gedichten over allerhande bloemen, bomen en planten. Dit geïnspireerd door de Antwerpse Kruidtuin, in de volksmond Den Botaniek genoemd, hier bij ons om de hoek. Daar ga ik graag een luchtje scheppen. Op Poesia Botanica kun je met de zoekfunctie nagaan over welke gewassen er zoal gedichten werden geschreven door welke dichters.

www.poesiabotanica.blogspot.be

&

https://www.antwerpen.be/info/52d5052239d8a6ec798b4943/den-botaniek

 

Hondennamen

Je hebt mensen die onderzoek doen naar de vreemdste zaken. Dat levert resultaten op waarvan je je afvraagt (Die onderzoekers dikwijls zelf ook overigens) wat je er in he-mels-naam mee moet, maar fascinerend zíjn ze. Zo meldt Die Zeit Magazin over een studie naar namen die Duitse honden in 2020 kregen, waarvan een resultaat is dat zeer veel hondennamen ook jongens- en meisjesnamen bleken. Wat dat te betekenen heeft weet men niet. Feit is dat inderdaad opvallend veel namen die aan trouwe viervoeters worden gegeven ook gedragen worden door kinderen. In het blad staat een Top 40 van namen voor teefjes, en een Top 40 van namen voor reuen. De namen in kleur kwamen in 2020 óók voor in de Top 500 van jongens- en meisjesnamen. 31 van de 40 teefjesnamen werden ook aan meisjes gegeven, 23 van de 40 reutjesnamen ook aan jongens….

Uitbundige bloesem

Het begint echt al een beetje op aangenaam voorjaar te lijken. De bomen aan Nieuwstad bij het Theaterplein dragen uitbundig bloesem.

Verdwijnend blond

Onlangs las ik dat over een paar generaties blond haar quasi verdwenen zal zijn. Daaraan moest ik denken toen ik dit kleuterklasje in de straat zag. Op dertig kindjes hebben er hoop en al drie blond haar.

Bijna aaibaar (29)

 

Struiken boven stenen

Opnieuw is uit de resultaten van het huismussentelweekeinde van Vogelbescherming Vlaanderen gebleken dat er steeds minder exemplaren van de passer domesticus zijn. Omdat er steeds minder terrains vagues zijn en mensen steeds vaker hun tuin betonneren zijn er vooral nog kleine groepjes van een tot vijf huismussen, terwijl een normale kolonie uit minstens tien broedparen moet bestaan. Verwelkom dit prachtige vogeltje in uw tuin, en prefereer struiken boven stenen!

Afleiding

Soms vergeet je bij meteoroloog Benjamin Stöwe wat hij nu eigenlijk aan mogelijke regen en temperaturen heeft voorspeld vermits zijn kleding zo afleidt van het weerbericht. Vanmorgen had hij een, ik wist niet dat het bestond, T-shirt met Caspar David Friedrich-motief aan….

https://meergemengdeberichten.blogspot.com/2019/12/nog-meer-kleuren.html

Briljant

Wanneer ik een bepaald nummer hoor denk ik daar, zeker wanneer ik het zelf gehad heb, dikwijls het hoesje bij. Ik sta er niet vaak bij stil dat anderen bij hetzelfde nummer een gans ander voor ogen krijgen. Neem nu Paperback Writer/Rain van The Beatles, de briljante single die de popmuziek een andere kant op stuurde. Ik wist niet dat er zó veel verschillende hoesjes om die nummers hebben gezeten. In Bergen op Zoom was het alleszins het meest rechtse van het bovenste rijtje. Daaraan denk ík wanneer ik de nummers hoor….

Ouderwetsch formaat

Bij het lezen van Die Zeit heb ik altijd het gevoel de krant te lezen in de vorige eeuw. Alle Nederlandse en Vlaamse titels zijn ondertussen overgeschakeld op klein krantenformaat, maar bij Die Zeit moet je echt nog de armen strekken.

Professorale namen

Hergé doopte de professor in de avonturen van Kuifje Tryphon Tournesol. De Italiaanse en Spaanse vertalers bleven die trouw met respectievelijk Trifone Girasole en Silvestre Tornasol. Ook Trifonius Zonnebloem is natuurlijk een letterlijke vertaling. In andere talen draagt de slechthorende geleerde origineler namen: in het Duits heet hij Balduin Bienlein, in het Engels Cuthbert Calculus, in het Russisch Trjufon Lakmus en in het Zweeds Karl Kalkyl. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Hoed af!

Hoed af voor het stadsbestuur van Utrecht dat in 1999 toekomstige bewoners van een laan in een nieuwbouwwijk gelijk gaf. In die buurt zouden straten naar beroemde professoren worden genoemd. De bewoners in spe wilden aan de Professor Zonnebloemlaan wonen. Vermits Trifonius Zonnebloem een stripfiguur is oordeelde de Utrechter straatnamencommisie dat de naam Professor Zonnebloemlaan niet voldeed aan de vastgestelde criteria, maar burgemeester en wethouders (voor mijn Vlaamse lezers: schepenen) lapten dat ambtelijke oordeel aan hun laarzen. Waarvoor hulde!

Turkse schoonheid

In de Kruidtuin staat her en der al het nodige in bloei. Kijk toch eens hoe de Turkse lelie, de Lilium Martagon, zich in alle schoonheid voorzichtig maar zelfzeker op aan het richten is….

Momentopname

De nabije cultuurdragers hic et nunc: Delicatessen van Jean-Pierre Jeunet, Oefentocht in het luchtledige van Maurice Gilliams, Lumen van Hans Mellendijk en Aerial van Kate Bush.

Cinema Trivia: Dikke pech

Bestudeerde Emil und die Detektive van Gerhard Lamprecht uit 1931, naar het boek van Erich Kästner die zelf meewerkte aan het script dat werd gesuperviseerd door niemand minder dan Billy Wilder. Onder de jongens die de Detektive speelden waren Rolf Wenkhaus (als Emil Tischbein), Hans Joachim Schaufuࣙß en Hans Albrecht Löw. Ik vroeg me ineens af wat er van hen geworden was in de oorlog waarvoor ze de ‘juiste’ leeftijd hadden. Dikke pech voor alle drie: ze sneuvelden op respectievelijk 24-, 23- en 21-jarige leeftijd….