Leuke woorden

Leuke woorden: aveluinig, draaihartigheid, maljenier, oorlamsmokje, pluimstruisriet, slamelange, vadderik.

Niet blind

“Ach, wat zielig,” dacht ik de eerste keer dat ik I Can’t See Nobody van The BeeGees hoorde. En “Aha!” toen ik hoorde dat ze vervolgden met My Eyes Can Only Look At You. Ik was twaalf, en wist nog niet dat verliefdheid een ziekte van de ogen is.

Honderd jaar geleden

Meestal worden terugblikken op ingrijpende periodes vastgeklonken aan de jaartallen die we uit de geschiedenisboekjes kennen. 1940-1945 bijvoorbeeld, terwijl 1939-1945 exacter zou zijn (zeker wat Polen aangaat). 1914-1918 klopt beter, maar ook weer niet: twee jaar geleden werd met veel bombarie herdacht dat de Groote Oorlog toen een eeuw geleden begon, en over twee jaar zal ongetwijfeld stil worden gestaan bij de Wapenstilstand. Laten we niet vergeten dat die gruwelijke krijg honderd jaar geleden nog in volle gang was. Ter illustratie het overlijdensbericht van de een eeuw geleden aan de Marne gesneefde wachtmeester Jean de Brécourt, die zijn familie trots schreef dat het hem eervoller was op het veld van eer te sterven dan in zijn bed.

Omtrent de tegenstander

Interessant om te zien hoe Satan, letterlijk de tegenstander, via het Griekse diabolos in vrijwel alle talen op ons continent een linguïstisch vergelijkbare naam kreeg: diavolo, diable, diabel, diablo, djaevel, duivel, devil, Teufel….Als verpersoonlijking van het boze komt Satan overigens verrassend weinig voor in het Oude Testament (in de pro- en epiloog van het boek Job bijvoorbeeld). Tot zover dit Gemengd Bericht.

Snorgepieker

Mijn kameraad Leo stuurde me een omslag van een oude Jommeke omdat die hem snorsgewijs aan mij deed denken. Zit nu wel te piekeren wie van die mannen hem mij in gedachten bracht….

Abracadabra

Vanmorgen zaten mijn collega-archivarissen Bernard en Jos en ik, toen we deze tekst van 2 maart 1881 van provinciegouverneur Pycke onder ogen kregen, ons af te vragen wat die in ’s hemelsnaam toch wilde duidelijk maken. Het oogt als Nederlands, maar is toch vooral abracadabra….

Een echte visboer

Overigens kwamen de schaaldiertjes van een échte visboer: de vishandel Gebr. van Diermen is in Spakenburg gevestigd aan de….Palingweg 7!

Smakelijke handeling

Garnalen behoren tot mijn culinaire favorieten. Geertje trakteerde me op een maaltje, verse. Nóg lekkerder! Ik vind het heerlijk om ze te pellen, en ik kan dat – al klinkt dat wat onbescheiden – ook goed. Vanzelfsprekend kan ik bij die handeling rekenen op extra aandacht van Stef. Gelukkig is hij niet gulzig. Hij wil er twee, of drie. En dan gaat hij weer naar zijn plekje op de bank.

Taalschoonheid in de berm

Wat een prachtige woorden tref ik aan in het Handboek botanisch bermbeheer. Zomaar een kleine greep: Grote engelwortel (Angelica archangelica), Groot moerasscherm (Apium nodiflorum), Hokjespeul (Astragalus glycyphyllus), Vergeten smaragdsteeltje (Barbula hornschuchiana), Beklierde basterdwederik (Epilobium ciliatum), Grof korreltjesknikmos (Bryum bicolor) en Zilverschildzaad  (Lobularia maritima). Großartig.

De Rijke Buit

Deze donderdag, 28 januari, opent Marte Röling in de Groninger Forum Bibliotheek de tentoonstelling Dubbeltalent De Rijke Buit. Er valt werk te aanschouwen van de auteurs annex beeldend kunstenaars René Alberts, Liesbeth Annokkee, Mowaffk Al-Sawad, Maria Barnas, Bert Bevers, Frans Budé,  Jan Cremer, Koos Dalstra, Tom van Deel, Remco Ekkers, Lies Van Gasse, Annemieke Gerrist, Kees van der Hoef, Wim Hofman, Kamagurka, Freda Kamphuis, Jan Ketelaar, Bas Kwakman, Joke van Leeuwen, Peter M. van der Linden, Renée Luth, George Moormann, Yvon Né, Arjen Nolles,  Joost Oomen, Maria van Oorsouw, Martijn den Ouden, Heleen van Royen, K. Schippers & Kees Hin, Jürgen Smit, Rense Sinkgraven, Maartje Smits, Frank Starik, Aafke Steenhuis, Vrouwkje Tuinman, Andrea Voigt, Hans Wap, Helen White en Titi Zaadnoordijk. De expositie is tijdens de reguliere openingstijden van de bibliotheek gratis te bekijken tot en met vrijdag 18 maart in het Groninger Forum aan de Oude Boteringestraat in Groningen.

http://rensesinkgraven.blogspot.be/2016/01/marte-roling-opent-de-rijke-buit.html
http://smelsslems.blogspot.be/2016/01/er-gaat-niets-boven-groningen.html

Een belangwekkende kwestie

Eigenlijk ongelooflijk waar ernstige mensen zich zoal mee bezig hebben gehouden. Na de ontdekking van de Nieuwe Wereld hebben theologen zich serieus gebogen over de vraag of er….lama’s aan boord van de Ark van Noach zijn geweest!

Smakelijke etalages

De aanblik van deze broodwinkel doet me ineens denken aan een van de voor smulpapen meest aantrekkelijke steden, het door ons gekoesterde Bologna. Wanneer je daar door bijvoorbeeld de Via de Toschi kuiert word je doorlopend verleid door de uiterst smakelijk ingerichte etalages van de voedingswinkels….

Smakelijke etalage

Het is hier in de Korte Gasthuisstraat maar een kleine bakkerij, maar wel een fijne. Er staan (uiteraard tijdens de openingsuren) áltijd rijen of rijtjes geduldige klanten voor de zaak. Kijk die etalage eens: het water loopt je toch uit de mond als je dat brood alleen maar ziét?

Afwezige echo

Het kwaken van een eend brengt geen echo voort, en er is geen mens die weet waarom. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Een visionair

Josip Juraj Štrosmajer, in het Duits Joseph Georg Stroßmayer, werd op 4 februari 1815 geboren in Osijek, en stierf op 8 mei 1905 in Ðakovo. Naar de huidige maatstaven was hij dus een Kroaat. De door hem voorspelde val van álle tronen is nog niet voor  morgen, maar een eind op schot is het toentertijd toch wel gekomen met het verdwijnen van Wilhelm II, Karl I, Nicolaas II en Peter I. De krijg zou inderdaad verschrikkelijk zijn en Rusland is inderdaad een republiek geworden en volgens velen zelfs geruime tijd een voorspoedige staat. En de kaart van Europa zóu gansch hervormd worden. Stroßmayer was een visionair wiens klok niet helemaal juist was afgesteld. Toen hij overleed was zijn voorspelling elf jaar over datum, maar negen jaar later helemaal juist. Hoe werkt dat bij een ziener? Zou hij op zijn sterfbed opgelucht geweest zijn of juist gefrustreerd?

Nog eens: griezelig

Kom het facsimile van het 1ste nummer van de 1ste jaargang van Gazet van Antwerpen, de dato dinsdag 3 november 1891, weer eens tegen en wordt opnieuw getroffen door een wel zeer opmerkelijk bericht: de Hongaarse bisschop Strossmayer voorspelt de Groote Oorlog met haast griezelige nauwkeurigheid. Hij laat die weliswaar twintig jaar te vroeg beginnen, maar toch....

Zeldzaam knap

Wat de associatie was ben ik kwijt, maar ineens moest ik denken aan de 1. FC Kaiserslautern. Razend knap hoe die ploeg in 1998 als kersvers promovendus maar meteen de landstitel veroverde in Duitsland. Zeldzaam. Bij mijn weten is het nog maar één andere ploeg ook gelukt om direct na promotie naar de hoogste afdeling kampioen te worden: in 1964 het DWS van Rinus Israel, Jan Jongbloed en Henk Wery.

Het valt ook niet mee....

Het valt voor anderstaligen ook niet mee om onze taal onder de knie te krijgen. Vaak zullen die zich afvragen wat de logica is? Een willekeurig voorbeeld: waarom spreken wij, Nederlandstaligen, belegeren uit als belégeren en delegeren als delegéren?

Vastenavend

Het Neuzebal zit er weer op, dus maakt mijn geboortestad Bergen op Zoom zich al op voor een nieuwe Vastenavend. Voor de gelegenheid is mijn gedicht Vastenavend weer aangebracht op Het Markiezenhof, het laatgotische stadspaleis in hartje stad.

https://www.markiezenhof.nl/

De oorsprong van een naam

Sommige misverstanden blijven voortleven, zeker in taal. Toen de eerste Engelsen in Australië kangoeroes zagen probeerden ze met handen en voeten aan Aboriginals te vragen wat voor dieren dat waren. Ze maakten van het antwoord, Kan Ghu Ru, vervolgens kangooroo. Kan Ghu Ru betekent in de taal van de Aboriginals echter “Wij begrijpen u niet.”

Vandaar

Een beschuit wordt tweemaal gebakken, bis cuit. Eerst als bol, die vervolgens versneden wordt in schijven. De oven van dé beschuitenbakkerij Bolletje was een meter breed, er pasten exact dertien schijven op een rij in en daar werd de inpakmachine op afgestemd. Andere fabrikanten schaften zich dezelfde inpakmachines aan. Al meer dan een halve eeuw zitten er daarom in iedere rol dértien beschuiten.

Leuke woorden

Zomaar wat woorden die me recentelijk troffen: ezelinnenurine, jazzzanger, kaketoekooi, poefs, rompontwerp, spatsmering, verbrijzelingskegel en zwilwrat. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Uit de kast (XLIII): Roger Nupie

Toen ik vanochtend met gesloten ogen voor de poëziekast stond trok ik Zo verander je van lichaam van Roger Nupie (Pablo Nerudafonds, Brugge, 1993) uit de bundelverzameling. Toen ik mijn ogen opende keek ik naar de willekeurig opgeslagen bladzijde 28, naar het tweede gedicht uit de cyclus De jonkvrouw met het penseel – Bij plastisch werk van Lucienne Stassaert:

Oefen je geduld

ik speel patience
en doem slechts even op
als een verlengd spiegelbeeld

Wend je niet af

het is niet de tijd
het is de kamer
blauw op blauw

Winterkost

Tja, écht winter wil het maar niet worden dus er dient een handje geholpen te worden: ik kookte een mooie pan erwtensoep dus vandaag schaft de pot ouderwetsche snert….

Op droeve velden

Op zaterdag 23 januari vindt in Cultureel Centrum Gravenhof in Hoboken het poëzierecital Op droeve velden plaats. Organisator Frank De Vos inviteerde hiervoor de dichters Bert Bevers, Peter Holvoet-Hanssen, Erick Kila, Roger Nupie, Annmarie Sauer, Erwin Steyaert, Eric Vandenwyngaerden, Ann Van Dessel en Cecile Van Houtte. Ter gelegenheid van de voorstelling verschijnt het boekje Op droeve velden. Daarin is mijn cyclus Kreunende tijd opgenomen. Er zijn nog plaatsen vrij. Kaarten kosten in de voorverkoop € 7, aan de kassa € 9.

http://www.gravenhof.org/nl/event/23288/pozierecital-rond-wereldoorlog-

 

Ontbrekend bevestigingspunt

Ik snap de verbazing van Charlotte Mutsaers over het groene rokje van Adam en het groene rokje van Adams rib, over het absurde van het ontbrekende bevestigingspunt:  “Waar zijn die vijgebladen aan opgehangen, weet u het? Ik heb er tal van musea voor bezocht, alle mogelijke afbeeldingen op nageslagen, woordenboeken uitgeplozen, geleerde studies afgegraasd, maar nergens ben ik ook maar het geringste draadje, elastiekje, koordje, touwtje, lintje of riempje tegengekomen, nog niet de prullerigste veiligheidsspeld. Conclusie: het vijgeblad zit op het schaamdeel vastgebeiteld, vastgenaaid of vastgelijmd [….].” Heerlijke redenering. Fascinerend boek, Rachels rokje.

Verhuisd station

Het Station Dam, opgetrokken tussen 1895 en 1898, is er nog steeds. Maar het stond niet immer op dezelfde plaats, zo leert deze oude foto me. Onder leiding van de ingenieurs Morglia en Weis werd dit gebouw van 700 m² en circa 3.000 ton in het najaar van 1907 een 40-tal meter verschoven, 8 graden gedraaid en 2,20 meter hoger gebracht. De reden heb ik niet kunnen achterhalen, maar de immer alerte Leo Spiessens wel:

https://slachthuiswijk2060.wordpress.com/2013/09/12/den-dam-tamtam-a-la-recherche-du-dam-perdu/

 

Creatief vloeken

Wat blijft Duizend bommen en granaten – Beknopt scheldwoordenboek van Haddock, schelden als kunst van Albert Algoud toch een héérlijk boekje. Vergeet Hufter, Klootzak en Mafketel en laaf je aan Aamborstige, Invertebraat, Mameloek, Strotgrondel en Wortelpotige!

Over het water

Op Fleurs du mal is vanaf heden ook mijn gedicht Over het water te lezen. De hierbij naar mijn gevoel bijzonder fraai passende afbeelding is geschilderd door mijn bloedeigen broer Peter!

http://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-over-het-water

 

Smakelijke familie

Wat er tegenwoordig toch zoal mogelijk is: tijdens de traditionele nieuwjaarsbijeenkomst van de familie van Geertjes kant (deze keer in Amsterdam) prijkte het tableau de la troupe van vorig jaar eetbaar op de taart. Een fotoafdruk op….marsepein! Het was trouwens zeer plezierig elkaar allemaal weer eens te treffen….

Waterscheiding

Uiterst merkwaardig blijf ik het vinden dat de Sturnus vulgaris hier amper te zien is, maar dat hij onmiddellijk opduikt zodra je de Moerdijkbrug gepasseerd bent: stap er maar eens uit en reeds op het station kom je de spreeuw tegen.

Een tijdje de langste

We leren iedere dag wel iets: toen in 1872 de eerste, voor het treinverkeer bestemde, Moerdijkbrug (van waaraf deze foto is genomen) werd geopend was dat de langste brug van Europa. Nu is dat de Vasco da Gamabrug over de Taag bij Lissabon.

Mooie reconstructie

Mooie reconstructie van een tumulus, een begraafterp, op het Sint-Fredeganduskerkhof in Deurne. Op deze plek begroeven in oude tijden de Kelten al hun doden.

Rechtgelovig

Ook mooi in Rotterdam: de parochie van de Heilige Rechtgelovige Grootvorst Alexander Nevsky heeft er behalve een fraaie naam aan de Schiedamsesingel een waarlijk beeldschoon kerkje.

Boeiende ontwikkelingen

Was een poos geleden dat ik nog eens in Rotterdam was. Het gebied rond de Erasmusbrug is echt helemaal open aan het bloeien. Vermits de stad in 1940 vrij grondig van de kaart werd geveegd ontstond er een Luilekkerland voor architecten: al die ruimte bood talloze mogelijkheden. Wat een interessante torens daar langs de Maas. Ook zeer geslaagd vind ik het nieuwe Centraal Station. De thuishaven van Feyenoord is wat stedenbouw betreft zonder discussie de modernste stad van Nederland.

Gevleugelde rijkdom

In Noord-Brabant zeggen de meeste mensen bij mijn weten vlinder tegen een vlinder. In Vlaanderen is dat andere koek. Kreeg een overzicht van de verspreiding van dialectische benamingen voor ‘vlinder’ in Vlaanderen onder ogen. En daarin zitten wonderschone. Wat te denken van botervogel? Of van vliegelantier? Ook mooi: flinkflouter, panneplekker, pimpel, roevogel en snuffel. Wat een rijkdom!

Over determinatieven

Toen in een ver Mesopotamisch verleden het Soemerische spijkerschrift werd overgenomen door de Semitisch sprekende bevolkingsgroep, werd het aangepast aan de eigenaardigheden van hun taal. In eerste instantie namen zij de Soemerische tekens over maar spraken ze die in het Akkadisch uit. Het gebruik van klanktekens nam sterk toe om de uitspraak en de functie van een woord in de zin te kunnen bepalen. Voor of na het woord geschreven, maakten dergelijke determinatieven duidelijk dat het om bijvoorbeeld de naam van een houtsoort ging, om een persoons- of godennaam, een stads- of landennaam of een diersoort. Zij werden niet uitgesproken.

Nu kunt u denken dat dit een eigenaardigheid van reeds lang verdwenen lieden was, maar neen: dit verschijnsel deed zich ook in deze tijden in ons schrift nog voor. Nu zijn we weliswaar gewend aan de euro (€), maar in Nederland werd tot het begin van deze eeuw ƒ 100,- gelézen, maar úitgesproken als honderd gulden. Het besef dat het ƒ-teken is afgeleid van florijn, een woord uit een geheel andere taal, was meestal niet aanwezig.

Begerenswaardige bellen

Je krijgt het zo gek niet bedacht of je vindt het hier in de stad wel. Wat te denken van deze fietsbellen in de vorm van een pateeke? Ze kosten negentig euro. Best duur, zeker wanneer je bedenkt dat ze natuurlijk binnen de kortste keren van je fiets zullen worden gejat….

De stad is vol

De Solden zijn vandaag begonnen, en dat zal de stad geweten hebben: je kunt bijna letterlijk over de koppen lopen en hier aan het kruispunt staan motoragenten automobilisten die het centrum in willen tegen te houden omdat het vol is….

Dè wel dè

We kregen van Kees Wagtmans een bijzonder leuk geschenk: het Kuifje-avontuur De juwelen van Bianca Castafiore in een….Tilburgse versie: De sieraoj van Bianca Castafiore. Om elkaar hardop uit voor te lezen. Kostelijk. Het Tilburgs is niet bepaald een mooi dialect, maar ik ben ermee vertrouwd omdat Geertje uit Tilburg komt. Hans Hessels, Theo van Iersel, Esther Nagtegaal-van de Ven en Ed Schilders tekenden voor de smakelijke vertaling.

Avondklok

In Tilburg voegde Jef van Kempen mijn gedicht Avondklok (mét bijbehorend filmpje) toe aan zijn boeiende website Fleurs du mal:

http://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-avondklok

 

Zalig Nieuwjaar!