Uit de kast (LXVIII): Marcel Obiak

Deze keer pakte ik, terwijl ik met gesloten ogen voor de bundelkast stond, Landschap met klankbodem van Marcel Obiak (Poëziecentrum, Gent, 1990) van een plank. Daaruit bladerde ik met nog steeds de ogen toe bladzijde 19 tevoorschijn, met daarop Celliste:

De vrouw, die nopens ’t al terzij gelaten,

nimmer door geschiedenis getekend werd,

staat somwijlen hymnisch nog verhelderd.

De vrouw, nopens ’t al terzij gelaten,

duizelt heen en sterft, de strijkstok

aan een langgerekt akkoord ontheven.

Geen gedachte dooft, als zij ten hemel

opsplijt in myriaden monaden, de gloor,

haar sterrenstroming in de hoge nacht.

Zij wordt een andere, die het gevoelig

hout der cello in de juiste omhelzing

vlijt, als een minnaar in haar schoot.

Oude school uit de oude doos

Dertig jaar geleden alweer zond de BRTO mijn Oude school, waarvoor Frank Witte de muziek maakte, uit. Gerard ’s-Gravendijk was art director. De kwaliteit is, vanwege van een videoband gekopieerd, niet meer echt hedendaags te noemen maar dankzij de inspanningen van mijn webmeester Mark de Cock is het filmpje voortaan online toch nog redelijk te bekijken:

https://www.youtube.com/watch?v=K3pvYdA5QKw

Mauerdauer

Het nieuws en de beelden in zwartwit over het begin van de bouw van de Berlijnse Muur kan ik me nog haarscherp herinneren. Het nieuws en de beelden in kleur over de val ervan ook. Hij is nu al langer weg dan dat hij er heeft gestaan. In het licht van de historie eigenlijk eine kurze Mauerdauer.

Toeval bestaat niet

Heus, toeval bestaat niet: had werkelijk al járen niet meer gedacht aan de periode in Londen waarin me voor het eerst grijze eekhoorns opvielen. En wát vind ik bij het opruimen van een archiefdoos? Mijn London Transport-pasje van toen. Hoe groot is die kans? Ik was er niet naar op zoek. Wat was mijn snor toen trouwens nog mooi ros….

Van rood naar grijs

Ik weet nog goed, ik was een weekje in de hoofdstad van het Verenigd Koninkrijk, hoe ik ergens begin van de tachtiger jaren op een bankje in St. James’s Park zat en een eekhoorn kwam kijken of er bij mij niets te halen viel. Ik gaf hem wat kruimels van mijn broodje toen hij plots werd aangevallen door een andere eekhoorn, een grijze. Ineens bespeurde ik er daar meer van. Ik had nog nooit grijze gezien. Ondertussen heeft de grey squirrel in Engeland het oorspronkelijke rode eekhoornbestand nagenoeg uitgeroeid. Ooit waren er zo’n 3,5 miljoen van, nu zijn er amper 140.000. Het diertje wordt waar mogelijk beschermd, en de exoot (oorspronkelijk komt de grijze uit de Nieuwe Wereld) zwaar bejaagd.

Knappe koppen

Weer genoten van de nieuwsbrief van de Vogelbescherming. Zo stak ik op dat kraaien, ‘gevederde primaten’, een apart geluid hebben om elkaar te waarschuwen voor een havik, een mens en een poes. In totaal kennen ze wel 250 verschillende ‘kraaienwoorden’. Wie twijfelt aan hun intelligentie moet in onderstaande link het filmpje Meest complexe test ooit maar eens bekijken:

https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/?bericht=2332&utm_source=VDdec17&utm_medium=e-mail&utm_campaign=VDdec17

De plank mis

Soms kunnen mensen de plank flink mis slaan. In 1977 schreef Cees Nooteboom in De nadagen van Brittannia: “Wat is het toch eigenlijk een ouderwets werelddeel waarin wij leven. En wat zal het nog allemaal lang duren. Zou ik ooit nog met een Europees paspoort op reis mogen? Zonder geld te hoeven wisselen? Ja opa, in een rolstoel.” Cees mag al jaren met een Europees paspoort op reis, kan in grote delen van de Oude Wereld met de € betalen en zit nog steeds niet in een rolstoel.

Doordenker

Wat kun je spelend met taal toch tot een bijzonder grappige dingen komen. Zoals wanneer een woord dubbele betekenissen (in komend voorbeeld respectievelijk als werkwoord en als zelfstandig naamwoord, en als werkwoord en voegwoord) heeft: Groucho Marx poneerde ooit de doordenker Time flies like an arrow. Fruit flies like a banana.

Mooi donker

Een erg mooie reeks vonden we Running in the dark, uit 2009, van de Henegouwer Michaël Matthys. Deze serie tekeningen in houtskool op papier is momenteel te zien bij Maurice Verbaet Antwerpen aan de Mechelsesteenweg 68. Deze galerie die de omvang van een museum heeft is sowieso een bezoek meer dan waard.

http://verbaet.com/nl/mvac/KunstenaarsDetail/personaliteiten/MatthysMichael/

Ach....

Als ik belgicisten hoor fulmineren tegen nationalisme (of dat nu Baskisch, Catalaans, Schots of Vlaams is doet niet ter zake) treft me altijd hun verbijsterend slechte historisch geheugen. Het is immers nog geen twee eeuwen (in het licht van de eeuwigheid amper een alinea in de geschiedenis) geleden dat België zélf zich afscheidde….

Sneue Kirchstraße

Meestal valt er op Kerkstraten (net als op Stations- en Dorpsstraten) niet veel aan te merken omdat ze ergens in het centrum liggen en dus een visitekaartjesfunctie hebben. Nu trof ik echter een waarlijk sneue Kirchstraße. Het naambordje alleen al is roestig….

Mooi schuim

Soms denk ik met afschuw terug aan die calvinistische stapelglaasjes waarin vroeger in Nederland bier werd geschonken. Eén slok en ze waren leeg. België heeft vanouds gelukkig wel een heuse biercultuur. Kijk eens hoe mooi het schuim in deze pint blijft staan. Zo hoort het!

Doorkijkjes

Je kunt momenteel door de Antwerp Tower, waarin appartementen gerealiseerd zullen gaan worden, héén kijken. Overigens kun je er vanaf de Teniersplaats ook zo’n beetje onderdóór kijken.

Afko's

Navefri. Wie weet niet wat het betekent? Het Nationaal Verbond van Frituristen natuurlijk. In dit eigenaardige land wordt de naam ook wel in het Frans afgekort: dan heet het verbond Unafri (Union Nationale des Frituristes). In Duitstalig België blijft de afkorting Germaans Navefri (Nationale Vereinigung der Fritürenbetreiber). Tot zover dit Gemengd Bericht.

Klein genot

Ik kan erg genieten van kleine dingen als het voor het eerst gebruiken van een nieuwe puntenslijper: wat is mijn potlood weer mooi scherpgepunt!

Nabije hoofdsteden

Nu ik ontdekte dat je er per trein slechts 11 minuten over doet om van de hoofdstad van Rheinland-Pfalz naar die van Hessen (respectievelijk Mainz en Wiesbaden) te geraken was ik natuurlijk benieuwd welke binnenlandse hoofdsteden in België en Nederland het dichtst bijeen liggen. Welnu: de NS brengen je van ’-Hertogenbosch (voor mijn Belgische lezers: dat is de hoofdstad van Noord-Brabant) naar Arnhem (die van Gelderland) in gemiddeld 12 minuten. De NMBS vervoert je dan weer van Brugge (voor mijn Nederlandse lezers: de hoofdstad van West-Vlaanderen) naar Gent (die van Oost-Vlaanderen) in ongeveer 24 minuten. 

Mooie lettertypes (71)

Volkomen vergeten

Vond bij het opkuisen van mijn archief een oud A4-tje met daarop, aan mijn handschrift te zien in grote haast als om de gedachte niet kwijt te raken, gekriebeld Intelligentie is het vermogen om, wanneer het onmogelijk is op basis van de gegeven feiten de logische ’n beslissing te nemen naar de logica-wetten, de juiste gedragslijn te kiezen. Ik heb de volledige zin ingevoerd op Google maar krijg geen match. Zou ik dat destijds zelf verzonnen hebben? Was dat dan alleszins volkomen vergeten.

Zigzaggend naar rechts

Ben je daar lekker op je gemakje rechtdoor aan het rijden en dan verplicht zo’n bord je ineens zigzaggend naar rechts te manoeuvreren….

Vanuit een luchtschip gezien

Vond in nummer 2 van de Illustrierter Kriegs Kurier deze foto Antwerpen vanuit een luchtschip gezien. Deze prent van dik een eeuw geleden moet een van de eerste luchtopnames van de stad zijn geweest.

Lettervorm

Toen ik het bakje met zoute krakelingetjes al half leeg had ontdekte ik pas dat die in lettervorm gebakken waren….

Jaag zacht

Op Fleurs du mal is vanaf heden mijn gedicht Jaag zacht (geschreven voor de eervorige editie van de Enghuizer Dialogen) te lezen: http://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-jaag-zacht

Aan de andere kant

Toen ik dit overzicht van de overblijfselen van de acht waterlinies in Nederland bestudeerde zag ik hoe die linies bijna te blauwdrukken waren en zijn op de frontlijn die aan het einde van de Tachtigjarige Oorlog bestond, en begreep ik vooral ook waarom Noord-Brabanders, Limburgers en andere Nederlanders van erbuiten weinig met Holland op hebben: die moesten het bij een eventuele invasie maar uitzoeken aan de andere kant….

Leuke woorden

Grondverzet, heksensnot, kopvalling, nokschijf, opdril, radau, stiek, taffia, vlokbies, zuigsnuit.

759

Aan de overkant van Het Kanaal slepen de sensatiekranten er alle trucen van de foor bij om de inboorlingen te laten geloven dat het allemaal wel mee zal vallen met de gevolgen van de Brexit, maar The Financial Times berekende dat de Britten ten minste 759 internationale mini-overeenkomsten moeten vinden om het verlies van de Europese markt te compenseren….

Onvertaalbaar?

Zag op de Duitse televisie de film Heimat ist kein Ort passeren. Wat een mooie titel! Heimat is een prachtig, maar exclusief Duits woord. Thuis is geen plaats lijkt een afdoende vertaling, maar die kan ook pejoratief begrepen worden: dat er geen plaats is. Onvertaalbaar?

Dit geheel terzijde

Vandaag de dag is zowat iedereen vertrouwd met het Engels. Voor eerdere generaties gold dat niet. Mijn oma bijvoorbeeld noemde (daar moest ik aan denken toen ik deze oude advertentie zag) Blue Band altijd Bleu Band (hoor: bánd). Ze hield ook van 7Up, maar zei daar altijd ZevenUp tegen….

Naar Berchtesgaden

De treinrit in Beieren van Freilassing naar Berchtesgaden behoort beslist tot de mooiere in Europa. Kijk maar: https://www.youtube.com/watch?v=-Sci_eEvfy8

Rudy's voorkeur

In zijn boek De onmogelijke liefde heeft Rudy Kousbroek zaliger het over muziek die op uitvaarten te horen is: “Voor die eenmalige gelegenheid heb ik ook wensen. Ik zou dan Abide with me willen horen, in de uitvoering die ik op een oude 78-toerenplaat heb, gezongen door de dunne stemmen van twee Britse dametjes, Dame Olive Kline en Miss Elsie Baker, ‘English Duet with Orchestra’, H.M.V. B522. Bij de eerste woorden lopen de rillingen mij al over de rug: ‘…Fast falls the eventide. The darkness deepens, Lord with me abide’ – en dan komen de onvergetelijke regels: ‘Swift to its close ebbs out life’s little day; Earth’s joys grow dim, its glories passed away; Change and decay in all around I see; Oh Thou who changest not, abide with me.’ Waar ligt de verborgen bron van ontroering?” Natuurlijk kende ik Abide with me, maar de uitvoering waarover Kousbroek het heeft niet. Zou het wereldwijde web haar reeds op voorraad hebben? Jawel hoor. Ze is uit 1914:

https://www.youtube.com/watch?v=BupkTmkuIiM

Contrast

Welk een fascinerend contrast toch tussen die blootgelegde oude stadswal en de moderne gebouwen langs de Italiëlei. De werkzaamheden in het kader van De Knip vorderen gestaag.

Shama

In het reptielenhuis in de Zoo wonen tussen de schildpadden en hagedissen ook vogels. Ik werd er prachtig toegezongen door de Shamalijster (Shama à croupion blanc voor de Franstaligen, Shamadrossel voor de Duitstaligen, White-rumped shama voor de Engelstaligen en Copsychus malabaricus voor iedereen). Welk een beeldschoon vogeltje.

Mooie lettertypes (70)

Verzamelobjecten, ook

Wapens waren in de Groote Oorlog niet alleen instrumenten om tegenstanders te elimineren, maar ook heuse verzamelobjecten: zie in nummer 47 van de Illustrierter Kriegs Kurier hoe de Duitsers gave exemplaren van machinegeweren van Belgische, Engelse, Franse en Russische makelij tentoonstelden in het Berliner Zeughaus.

Zingende ijscoman

Het NOS Journaal lijkt steeds meer op een jeugdjournaal voor volwassenen. Ongelooflijk hoe je wordt toegesproken alsof je een halve imbeciel bent. Het viel mensen reeds eerder op dat het programma niet overloopt van kwaliteit. Al meer dan veertig jaar geleden meende Gerrit Komrij: “Het NOS Journaal wordt gemaakt door met zichzelf tevreden leden van een gezelligheidsvereniging. Het is het meest zwakzinnige journaal ter wereld. Ze zijn er als de kippen bij als het om dorpsnieuws gaat. Onderweg nemen ze natuurlijk nog een flinke file mee, een portie zomerweer en een zingende ijscoman.”

Momentopname

De nabije cultuurdragers zijn momenteel Polumetis – Verzen 1934-1968 van Saint-Rémy, Amator van Krzystof Kieslowski, de Lamentations of Jeremiah the Prophet van Giovanni Pierluigi Palestrina door Pro Cantione Antiqua onder leiding van Bruno Turner en Ici nous sommes van Richard Foqué.

Opperhoofd

Bij het woord opperhoofd denk ik aan leiders van indianenstammen als Apachen, Comanches en Sioux. Niet aan een bisschop….

Uit de kast (LXVII): Werner Spillemaeckers

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer Fuga magister van Werner Spillemaeckers  (Yang Poëziereeks, Gent, 1970), waaruit ik op bladzijde 22 het Mara-meisje opensloeg:

meisje met je gelaagde glimlach

streep-streep ijdel

het jeukt in je okselkrater

en je haar is prachtig

en waterachtig

wanneer de katers in je

zoete liezen bijten

vergeet het dan niet

vergeet niet te lispelen

en pareltjes te pissen van

verrukking want wij varen allen

er dan wel bij

Oude wijsheid

Ochtendrood, water in de sloot. Het klopte weer. Ik dacht lang dat het een volkswijsheid was, maar Jezus had het er (cf. Matteüs 16:2-3) al over. Daarin zegt hij ook nog: “De verschijnselen van de hemel weet u te beoordelen, maar met de tekenen der tijden kunt u dat niet.” Tot zover dit Gemengd Bericht.

Gelukkig nieuwjaar

Het beste systeem

Kwam in mijn archief Hollands Diep weer eens tegen. Wat een geweldig tijdschrift was dat toch. Het is de facto ten onder gegaan aan zijn eigen succes vermits de landelijke dagbladen het idee pikten en overgingen tot weekend- en culturele bijlagen. Toen het blad over de kop ging heb ik alles laten inbinden. In het eerste nummer staat een dubbelinterview met Gerard Reve en Simon Carmiggelt. Reve weet me regelmatig een schaterlach te ontlokken. Bedenk dat dit verscheen onder het regime van Joop den Uyl. Op de vraag wat het beste politieke systeem voor een schrijver is antwoordde hij: “Ik dacht dat het beste een min of meer liberaal-kapitalistisch systeem is, waarin die mensen die de medemens gelukkig willen maken, zo min mogelijk kansen krijgen.”

Ergens langer

Ter gelegenheid van de jaarwisseling 2017/2018 maakten Ron Scherpenisse en ik voor Bob Bakker Makelaardij in Bergen op Zoom het boekje Ergens langer. Ron zorgde voor de tekeningen, het ontwerp en de productie (de bundels zijn handgemaakt), ik voor titel en gedicht. Uiteraard signeerden we onze exemplaren. Ergens langer is onze zoveelste coproductie in wat ondertussen een heuse traditie mag heten: http://beversenscherpenisse.blogspot.be/

Op dezelfde dag dat ik Ergens langer in handen kreeg bereikten me de eerste exemplaren van OverBuren – Poëzie tussen de grenspalen 269 en 369. Het overkwam me nog nooit dat ik op één en dezelfde dag van twee nieuwe uitgaven de eerste exemplaren binnen kreeg. Voor de bloemlezing OverBuren verzamelde ik gedichten over alle dorpen, gehuchtjes, nederzettingen en stadjes op de grens tussen West-, Oost- en Zeeuws-Vlaanderen.

Zuinig

Het Nederlandse gruttersbedrijf De Gruyter (waar ik overigens mijn eerste vakantiebaantje had) heette eigenlijk De Gruijter. In de jaren dertig van de vorige eeuw voerde de directie in volle crisis de i-grec in omdat dat een transformator scheelde bij de neonbelettering op winkelpuien….

Leuke woorden

Boelin, hoofdafsluiter, klokspijs, musking, omboeren, stafhouder, tingelgal, voorboezem, zeng.

Piempaljoentje

Ach, wat een schattig woord: piempaljoentje. West-Vlamingen noemen een lieveheersbeestje e piempaljoentje. Eerder viel het me op dat lieveheersbeestjes niet overal naar Onze Lieve Heer verwijzen. Duits- en Engelstaligen denken bij het diertje eerder aan Onze Lieve Vrouw, getuige Marienkäfer en ladybird. En de Spaanstaligen denken aan Onze Lieve Heer noch aan Onze Lieve Vrouw, maar aan de Heilige Antonius: zij noemen het diertje maraquita de San Anton.

Schildering

Ik zag hem eigenlijk aan boord al beslopen worden door de muzen. Ons tochtje over de Schelde naar Hemiksem inspireerde Hans Mellendijk, zoveel moge duidelijk zijn:

https://smelsslems.blogspot.be/2017/12/antwerpen-herbezocht.html7

Black is black

De meeste autobezitters schijnen het liefst in een donkergrijze of zwarte wagen te rijden. Ik wil het geloven als ik zomaar een willekeurige hoek van de parkeergarage onder de Groenplaats aanschouw….