Baas boven baas

Natuurlijk heeft Antwerpen wel bruggen, maar niet over de Schelde. Ik dacht altijd dat Parijs veel bruggen over de Seine had (Het zijn er 37, die ik voor www.stroomafwaarts.blogspot.be allemaal bewandelde), maar tot mijn verbazing zijn dat er weinig (Al heeft Parijs natuurlijk ook bruggen die niet over de Seine spannen) in vergelijking met andere steden. Nu heten in het Duits ook spoorbruggen en viaducten Brücke maar toch ben ik onder de indruk van het aantal bruggen in baas boven baas Hamburg: meer dan 2500 (Ze weten het zelfs niet exact), waarvan in elk geval 564 over water. Eens verder gezocht: Amsterdam zou er 1500 hebben, Berlijn 969, Venetië 400, Sint-Petersburg 340, Gent 125, Wroclaw 112, Brugge en Utrecht elk 90, Groningen 70 en Moskou en Stockholm ieder 60.

Vaak afgebeeld

Als je door Zat het snor? – Een geschiedenis van kat en mens in de Lage Landen van Erik Aerts bladert wordt het duidelijk dat de kat in de loop der eeuwen welhaast een der vaakst afgebeelde dieren in de kunst is. Door de aandacht die Aerts erop vestigt valt het dier ook in schilderijen die je goed dacht te kennen nu pas voor het eerst echt op, zoals in werken van Jheronimus Bosch, Nicolaas Maes en Jan Steen.

Maakte dankzij Aerts’ werk voor het eerst kennis met de fraaie pastel De zwarte kat van ene Louise De Hem, te zien in het Yper Museum in Ieper. Katjesspel van Henriëtte Ronner-Knip uit het Rijksmuseum toont ook een ‘echte’ kat. Cornelis Hermansz. Saftleven, die in 1645 een Zittende jongen met poes op schoot vereeuwigde, was daarentegen niet vertrouwd met de poes. Zoveel is duidelijk want op de tekening lijkt het dier op de schoot van het manneke eerder een reuzenmarmot of een capibara dan een kat. Op Lys, op een anoniem tegeltableau Diese kat hiet Lys afgebeeld, word je evenmin verliefd. Wat een gedrochtje!

Par exemple

Een voorbeeld uit een oude strip, Jean Ardent L’aventureux: geen enkele Germaan zal in crisissituaties als die op de plaatjes 6 en 7 toch zo zitten te ouwehoeren? Er moeten zelfs nog volzinnen uit vlak voor het neerstorten….Overigens (maar dit heeft niets met het Frans te maken) lijkt het me onlogisch dat een vliegtuig, als op het plaatje hieronder, zo vlak aan het strand volledig onder water kan verdwijnen.

Paroles, paroles, paroles

De Grand Robert, het meest betrouwbare Franse woordenboek, bevat 100.000 woorden. De Dikke Van Dale ruim 285.000. Waarschijnlijk ter compensatie gebruiken Franstaligen ze vaker. De gemiddelde Franstalige gebruikt in vergelijking met Germanen 5 x meer woorden. Het is dus niet zomaar een idéé dat ze doorlopend oren van koppen lullen….

Een mooie uitvinding....

De jonge generatie kent het inbelgeluid niet meer, zo snel is de ontwikkeling van deze fantastische communicatiemogelijkheid gegaan. Vond een ‘instructiefilmpje’ uit de jaren tachtig. Ik weet nog dat ik niet veel later op een persconferentie was waarbij een jong bedrijf e-mail demonstreerde. Twee medewerkers ervan zaten tegenover elkaar aan een tafel met elk een computer voor zich. “Hallo Jan” tikte de een waarna we naar de andere kant moesten gaan om te zien hoe daar die boodschap op het scherm verscheen. “Dag Peter” was het antwoord, en uiteraard verscheen dat weer aan de andere kant. Ik was niet mee, en zag de reusachtige mogelijkheden niet onmiddellijk. Ik vroeg me eigenlijk het nut af als je elkaar aan een en dezelfde tafel ook gewoon aan kon spreken. Maar goed, ik ben dan ook niet zo technisch. Ondertussen vraag ik me af hoe ik decennia lang zónder e-mail heb gekund….

https://www.youtube.com/watch?v=szdbKz5CyhA

Leuke taal toch

“Hoe vond je haar haar, zo kort?” “Best leuk, maar had ze het niet al lang kort?” Wat een leuke taal hebben we eigenlijk hè, dat die twee tegengestelde woorden samen tóch betekenisvol zijn: al lang kort....

Bijna aaibaar (12)

Namen

Er was ‘bij ons’ nog geen sprake van Boaz, Jesse, Milan, Mustafa of Yusuf. Of van Britney, Fatima, Meyrem of Sharona. In onze buurt kregen kinderen gewonere namen. Even nadenken: Kees, Gidi, nog een Kees, Esther, Willy, Rini, Leo, Herman, Teddy, Hans, Rina, Sjaak, Corrie, Adje, Bertie, Peter, Nelleke, Lies, nog een Adje, John, nog een Peter, Rita, Jan, nog een Bertie, Henk, nog een Nelleke, Frank, Frans, Mart, Kees, Arie, Jackie, Freek, Hans, Walter, Coby (m), Cees, Johan, Piet, nog een Walter, Pierre, Kees, Helga, nog een Peter, nog een Henk, Ton, Gerrie (v), Willem, Marian, Bas, Fred, Gerrie (m), Jannie, Stan….Allemaal haast ouderwetsche namen. De enige ‘exotische’ waren eigenlijk John en Jackie.

Blootgelegd verleden

Mijn kameraad Albert Hagenaars zag dat er bij de Ham in onze geboorteplaats Bergen op Zoom archeologisch onderzoek gaande is, en dat er weer fundamenten van het vroegere Havenfront zichtbaar zijn. Dat omvatte vroeger meerdere poorten. Aan de Ham komt nieuwbouw. De foto’s van het blootgelegde stuk stadsverleden zijn van Albert.

Helden!

Als je ze boven de Moerdijk mag geloven heeft daar tussen 10 mei 1940 en 5 mei 1945 quasi iederéén in ‘het verzet’ gezeten. Ik heb dat nooit geloofd.  Nu lees ik in een verzameling van zijn Trijfels dat de betreurde Nico Scheepmaker zich herinnerde dat men destijds Worteltje boven! tegen elkaar zei als Oranje boven! werd bedoeld (Dapper!). En dat op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis het wasgoed in de volgorde rood hemdje, wit broekje, blauwe handdoek buiten te drogen werd gehangen. Ja, als me zulke heldendaden worden geschetst wil ik wel geloven dat velen na de bevrijding durfden te beweren dat ze in ‘het verzet’ waren….

Duidelijk afgeleid

Interessant etymologisch gegeven: in het Duits is ziehen (weg)trekken, en Gauner oplichter en/of boef. Het Nederlandse woord zigeuner komt van Ziehgauner.

Verdwijnende landschappen

Bij het afsteken van behang dat we beu waren onvermoede landschappen blootgelegd. Heb die met genoegen staan bestuderen alvorens ze te verwijderen.

Gelijkenis

Nooit eerder viel het me op welk een treffende overeenkomsten er eigenlijk zijn tussen de vorm van pistachenoten en die van mosselen….

Verkeerde naam

Zoals De Morgen het clubkrantje van de Vlaamse groenen en socialisten is, zo fungeert Le Soir als roeptoeter voor hun politieke verwanten aan de andere kant van de taalgrens. Alleen qua naamgeving al vind ik De Morgen een iets geloofwaardiger dagblad omdat het des morgens verschijnt. Le Soir is in volledige tegenstelling tot de titel echter óók een ochtendkrant!

Uitgestorven geluid

Van de soundtrack van mijn jeugd maakt beslist het geluid van vliegtuigen die door de geluidsbarrière gaan deel uit. Volgens mij heeft de jongere generatie geen idee hoe dat klinkt, want het is uitgestorven in de twintigste eeuw. Ik herinner me goed hoe ik van zo’n knal altijd schrok….

Aardige invalshoek

Karel van het Reve bekeek de zaken vaak vanuit een aardige invalshoek: ‘Alle menselijke arbeid is een mengsel van eentonigheid en afwisseling. Wij zien in een trambestuurder een arme loonslaaf die dag in dag uit zijn tram over dezelfde rails laat rijden. En een piloot op de lijn Amsterdam-Moskou-Tokio zien we als een avonturier, een soort zeeheld, een ontdekkingsreiziger. Maar waarschijnlijk lijken de vluchten van de piloot meer op elkaar dan de ritten van de trambestuurder.’

Overzichtelijk

Moet ineens denken aan Bath, het piepkleine Zeeuwse dorp aan de Bocht van Bath waar wij ooit een huisje hadden. Bath heeft een eigenlijk ontroerend overzichtelijk stratenplan: je komt het gehucht binnen door de Walstraat. Je hebt verder de Arsenaal-, Kazerne- en Lillostraat en je kunt de wijde wereld alleen terug in via weer de Walstraat.

Brave mensen

Officiële woordvoerders creëren dikwijls een jargon dat na verloop van tijd dan weliswaar herkenbaar wordt, maar de facto verdoezelend taalgebruik blijft. Bij de politie heet het dan dat een verdachte in verzekerde bewaring is gesteld, waar gewoon bedoeld wordt dat iemand in de bak gegooid is. Bij de brandweer klinkt het dat het belendend perceel evenmin behouden kon blijven hetgeen in dagdagelijkse taal wil zeggen dat het huis ernaast ook af is gefikt. Woordvoerders? De meesten hunner rijden ook geen auto maar een voertuig….

Het kwam er niet van....

Na de Groote Oorlog werden her en der grenscorrecties uitgevoerd. België heeft toen geprobeerd Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Limburg (die natuurlijk veel beter bij België dan bij Nederland passen) binnen te rijven. Het is er niet van gekomen. De landen zouden er iets anders uit hebben gezien.

In deze dagen

Sommige mensen, laten we zeggen bepaalde inwoners van een niet nader te noemen land aan de oostkant van de Middellandse Zee, eisen van anderen verdraagzaamheid, die men zelf in eigen land niet bereid is te betonen. Zij denken dat ze dat niet hoeven omdat ze een Oud Boek hebben.

Sehnsucht

België, Nederland en Engeland zijn nog steeds koninkrijken maar hebben geen vergelijkbaar woord. Duitsland is al lang een republiek maar heeft in de taal nog steeds wat heimwee naar de keizertijd: mooi weer heet in het Duits Kaiserwetter.

Bijna aaibaar (11)

Vernoemd naar een prins

Volgens mijn editie van de Van Dale dankt de sansevieria zijn naam aan de geleerde Napolitaanse prins Sanseviero (1710-1771). Het internet houdt het er op dat natuuronderzoeker Carl Peter Thunberg de plant in 1794 vernoemde naar de Italiaanse prins Raimondo di Sangro die uit San Severo of Sansevero kwam. Het lijkt me dat de redactie Van Dale hier wat slordig is geweest.

Oortjes

Sommige zinnen zijn modérn. In Knecht, alleen schrijft Gerbrand Bakker ‘Ik luisterde naar niets. Ik had zelfs mijn oortjes niet mee.’ Het is echt nog niet zo lang geleden dat ik niet begrepen zou hebben wat ik me daar nu weer bij voor moest stellen….

Leuke woorden

Bennet, deutel, joksel, kaugek, luimkeet, molos, neuzenvet, opdril, pieguiter, rostuiser, spaat, trub, volbank, weller, zedrak.

Straling

‘De meeste mensen beschouwen de krokus als een voorjaarsbloem…als ze ooit een krokus zagen vóór maart, zouden ze dat heel gek vinden en iets mompelen over zonnevlekken en beweren, dat je ook  van alles kon verwachten als de atmosfeer zo verstoord werd door al die radio’s,’ lees ik in Langs het tuinpad, de vertaling van Beverley Nichols innemende Down the garden path uit 1936. Ook 84 jaar geleden maakten mensen zich zorgen over onzichtbaarheden. Nu piekert men over 5G. Is dat nodig? Anna Gimbrere zag ik het op Hans Mellendijks onvolprezen sMelssleMs haarfijn uitleggen:

https://smelsslems.blogspot.com/2020/06/ondertussen-in-de-ether.html

Onderweg met de tram: Lijn 4 in Erfurt

In Erfurt onderhoudt Lijn 4 de verbinding tussen Wiesenhügel en Bindersleben:

https://www.youtube.com/watch?v=87_Ggfeqy7k

Verkeerd onthouden!

Verkeerd onthouden. We moesten natuurlijk niet aan Kees van Kooten denken, maar aan de onvergelijkbare Bert Vanderslagmulders van Kamagurka. Chel van Giels stuurde ten bewijze daarvan het bewuste stripje mee. Waarvoor hartelijke dank, Chel!

Hier met die schaar!

Ik begreep Geertjes ergernis volledig bij het aanschouwen van deze gebruiksaanwijzing die niet werkt. Een scháár! Alleen daarmee was die/dat lastpak open te krijgen. We moesten aan Kees van Kooten denken die iedere keer door irritatie werd overvallen als hij een kaasje van La vache qui rit weer eens niet volledig uit de folie kreeg. Hij schreef de producent aan over de onhebbelijkheden van het rode ‘lintje’ bij de verpakking en besloot met: “Uw koe kan daar misschien om lachen, maar ík niet!”

Dichtbij

De twee Europese hoofdsteden die het dichtst bij elkaar liggen zijn Wenen en Bratislava. Hen scheidt slechts 55 kilometer. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Mmmm....

Vandaag de dag zie je die nergens meer dus vermoedelijk is hij uit productie genomen, maar er waren tijden dat er reclame werd gemaakt voor tandpasta met….whiskeysmaak!

Weinig

De kennis in de Angelsaksische wereld omtrent de wereld voorbij de eigen grenzen schreit ten hemel, dat wisten we al. Wij zouden soms vergeten hoe ruim onze blik op de, toch op zijn minst westerse, wereld is. Gerbrand Bakker ergert zich in zijn jongste boek Knecht, alleen tijdens een literair symposium in Norwich aan de hardnekkigheid waarmee Amerikaanse, Engelse en Gemenebestschrijvers Dickens, Keats en Shakespeare als literaire referentiepunten blijven gebruiken. Hij vraagt zich er af of ze in Engeland wel doorhebben dat er elders op de wereld óók boeken worden geschreven. En stelt dat je ook Thomas Mann kan aanhalen als voorbeeld van het eenofander, of Fernando Pessoa of Arto Paasilinna. Enig idee hoe groot het aandeel vertaalde boeken in het complete (lees: com-ple-te) Britse en Amerikaanse boekenaanbod is? Niet schrikken: 3%! Drié procent….

De tijd gaat dringen

Het is al bijna een decennium geleden dat Nick Clegg, toentertijd vicepremier en ondertussen in het volk verdwenen, waarschuwde: There's nothing bulldog about Britain hovering somewhere in the mid-Atlantic, not standing tall in Europe, not being taken seriously in Washington. Nu de onderhandelingen over de Brexit weer zijn opgestart weten ze in het Verenigd Koninkrijk eigenlijk nog steeds niet van welk hout pijlen te maken. Bert Bevers voor Gemengde Berichten in Londen....

Record

Of ze in Amsterdam voldoende souplesse d’esprit op kunnen brengen om deze bijzondere prestaties te waarderen weet ik niet maar Feyenoord en PSV verloren nimmer een Europese finale. Feyenoord heeft zelfs, al 48 jaar, een Europees record in handen. De ploeg uit de Kuip heeft nog steeds de hoogste totaalscore op haar naam staan: in de Europa Cup 3 werd in 1972 het Luxemburgse Rumelange teruggewezen met respectievelijk 9-0 en 0-12. Maakt 21-0. Nog in geen enkele Europese competitie overtroffen. Wat ze daar in Amsterdam over zeggen is quatsch, zever in pakskes. Een record is een record.