Joekel

Een flinke telescoop die ze daar in Parijs op hadden gesteld in 1900….Wat een enorme joekel was me dat zeg. Begrijpelijk dat die veel belangstelling trok.

Verschillende bekken

Boeiend toch, hoe bepaalde woorden in verschillende talen verwant zijn en toch merkwaardig verschillen. Zo zag ik, in een woordenboek op zoek naar iets anders, dat een leeuwenbek (Antirrhinum) in het Frans gueule-de-loup heet. Niet met een bek als van een leeuw, maar als van een wolf dus. In het Engels zien ze er met snapdragon iets drakerigs in. Maar voorts valt vooral de verwantschap op: in het Duits heet de leeuwenbek Löwenmaul, in het Zweeds lejongap en in het Italiaans bocca di leone. Zelfs het Pools doet mee met lwia paszcza (lwia is leeuw, paszcza bek, muil). Tot zover dit Gemengd Bericht.

35 mm projectoren, handbediening

Kwam een doosje koolspitsen tegen. Ik ben ab-so-luut niét technisch, maar deze dingen kon ik als klein manneke al duiden. Ik zie ze nog stralen in de cabine van de Roxy waar pa de films op het scherm bracht met 35 mm projectoren, handbediening. Het projectielicht was afkomstig van koolspitsen.

Geen nationale omroep

Om nog maar eens te illustreren welk een complex land België toch is: het land heeft, ik kan zo gauw geen ander land in Europa bedenken waar zulks het geval is, géén nationale omroep. Geen BBC, geen NOS, geen France 1, geen ARD of ZDF. Gewoon: géén. Denk nu niet dat het komt omdat België drie officiële talen heeft want zelfs Zwitserland, dat viér officiële talen kent, heeft een nationale omroep. In SRG/SSR zijn de Schweizerische Radio- und Fernsehgesellschaft, Société suisse de radiodiffusion et télévision, de Società svizzera di radiotelevisioneen de Societad svizra da radio e televisiun verenigd. 

Cinema Navelpluis: Heen en weer

 

Allen of velen?

Ik begrijp dat de Vaticaanse Congregatie voor de Eredienst zich stoorde aan een ernstige vertaalfout die in sommige landen in de liturgie is geslopen. Het gaat om de meest centrale liturgische tekst die de katholieke kerk kent: “…dit is mijn Bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden.” In de Latijnse grondtekst van de transsubstantiatie, gebaseerd op de evangelies, wordt echter de term pro multis gebruikt, hetgeen ‘voor velen’ betekent (pro omnibus komt nergens voor). Zowel de Willibrord- als de Nieuwe Bijbelvertaling gebruiken bij Jezus’ instellingswoorden ook die term, ‘voor velen’. Het is vanuit theologisch oogpunt natuurlijk ook niet zómaar een vertaalfoutje: ‘voor allen’ impliceert dat alle mensen, ongeacht hun relatie met Christus en de kerk gered zouden zijn. De vertaling ‘voor velen’ maakt duidelijk dat Christus’ verlossing weliswaar aan alle mensen wordt aangeboden, maar dat dit niet betekent dat uiteindelijk allen in de hemel komen. Boeiende kwestie. Deed me er de bijbel weer eens bij pakken. Matteüs en Marcus bezigen allebei ‘voor velen’, Lucas houdt het op ‘voor u’ en Johannes heeft het er helemaal niet over….

De trap op naar Sisyphus

Meestal is hij niet toegankelijk, maar in het kader van de fraaie kunstwandelroute Finis Terrae wél: de tuin van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Het wonderlijke is dat die een pak hóger ligt dan de basis van de kathedraal zelf: je moet er via een trap heen. De moeite waard is er alleszins Sisyphus (part VIII) van Marius Ritiu, dit jaar gemaakt. Hij wil er de vergankelijkheid en broosheid van ons bestaan mee accentueren want ‘wanneer er een meteoriet van dit formaat zou inslaan op Antwerpen verdwijnt de stad tot as.’

In Brabant

Jean-Paul Rosenberg nam in het boek Brabant – Poëzie van landschap en maatschappij ook mijn gedichten Ode aan de stedenbouwkundige en Bergen op Zoom op. Er staat verder in het boek ook werk van onder meer Christine D’haen, Maarten van den Elzen, Ida Gerhardt, A.F.Th. van der Heijden, Frans Hoppenbrouwers, Jasper Mikkers, Yvonne Né en Marieke Lucas Rijneveld.

Bijna aaibaar (52)

 

Onbekend beleg

Op de boodschappenlijstjes die ik verzamel kom ik regelmatig het woord snijwaar tegen. Goed Nederlands voor charcuterie, dacht ik. Tot mijn stomme verbazing blijkt mijn Van Dale (ik gebruik nog de twaalfde druk) snijwaar niet te kennen. Snijwaren evenmin. Mijn eerste vakantiebaantje, bij De Gruyter, was nota bene op de afdeling snijwaar. Het is geen typisch Bergs woord, want Geertje zegt dat ze het in Tilburg ook gebruiken, en hier in Antwerpen wordt het dus ook gebezigd. Vreemd dat het woordenboek het niet kent. Miskenning van het Brabants?

https://nl.wikipedia.org/wiki/Brabants

Uit de kast (CXXVI): Frans Hoppenbrouwers

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Calendarium poeticum – Een galerij van dagen van Frans Hoppenbrouwers (SUN, Nijmegen, 1998), waaruit ik op bladzijde CCXXXII Perpetuitatis hora – Uur van bestendiging, 19 augustus opensloeg:

Dit vleugje wind dat halm en blad beweegt,
beweegt niet zelf, beweegt alleen de lucht,
bezielt, bevrucht het ochtendlijk gerucht,
dat alle smetten uit mijn doolhof veegt.

Ik hoor mijn lief die ingehouden kucht
en wakend slaapt, de bijgeluiden weegt,
terwijl haar hart zich van behagen leegt,
omdat geluk nooit meer is dan een zucht.

Ik denk aan haar en schouw mijn kleine tuin,
die op dit uur een bron van vreugde is,
al neigt het groen al onverdekt naar bruin.

De halm, de tuin, mijn lief en mijn gemis
bestendigen mijn onberoerd fortuin:
dit uur is mij, de vogel en de vis.

Nou en óf!

Nou en óf dat de koolmeesjes blij zijn met de vetballen die we op ons terras hangen. Hen maakt het echt niet uit of die op de verpakking nu mezenbollen, Meisenknödel, Talgbollar, canederli per cince, meisekugler, boules de graisse pour oiseaux of Suet Balls worden genoemd.

Cinema Navelpluis: Geduld

Wij zijn er alert op omdat Geertje al lang geleden, ergens in de twintigste eeuw tijdens een grote expositie van ’s mans werk in de Kruidtuin in Brussel, ontdekte dat je heel geduldig moet zijn bij het aanschouwen van het oeuvre van Pol Bury (1922-2005). Jammer genoeg weten veel toeschouwers dat niet en zijn ze bij diens 700 Points blancs uit 1970 al weer weg vooraleer ze gezien hebben waar het bij het werk van Bury om gaat, en dat er haast ongemerkt iets in beweegt. Het is dus een kwestie van rustig blijven staan en geduld hebben….

Budget op

We bezochten het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen weer eens. Dat kon na lange tijd opnieuw. De renovatie ervan kostte 11 jaar en dik 100 miljoen euro maar het is netjes geworden. Het was goed (onder veel meer) Freya’s Garten van Anselm Kiefer nog eens te aanschouwen. Wat ons wel opviel was dat ondanks die dik 100 miljoen euro het budget blijkbaar toch echt op was want op meerdere plaatsen was de belettering reeds versleten waardoor er eiligheid voor alles en ewaar afstand stond in plaats van Veiligheid voor alles en Bewaar afstand….

Een onbedoeld effect

Wat grappig toch dat het opschrift Made in Germany al decennia als kwaliteitslabel geldt maar eigenlijk een wáárschuwing was. In de negentiende eeuw produceerden Duitsers veel gereedschappen naar Engels model. Dat waren ze in Engeland, waar het Duitse materiaal werd ingevoerd, beu en op 23 april 1887 werd de Merchandise Marks Act van kracht. De Britse industrie hoopte daardoor een grotere greep op de markt te krijgen. Ze onderschatte echter hoe góed de Duitse producten waren. De consumenten negeerden Made in Germany als waarschuwing, en ervoeren die juist als zekerheid voor een solide aankoop. Dáár hadden de Britse industriëlen niet op gerekend….

Bertje Bever

U zult begrijpen waarom ik een exemplaar van de avonturen van Bertje Bever wilde hebben. Ze zijn een creatie van schrijver Quirijn Teunissen en illustratrice Sofie van Trigt. René Daalmans fotografeerde in Hillegom Sofie en Quirijn tijdens de presentatie van hun boek over de ongetwijfeld (ik moet het nog lezen) slimme, sympathieke en vindingrijke Bertje Bever. Wat een mooie naam toch!

www.bertjebever.nl

Kasseien in Nederland

Er valt iedere dag wel iets te leren. Heden: ook Nederland heeft een kasseienhelling. En letterlijk één. Het is de Maasberg, in Elsloo. Wel met zicht op Vlaanderen. Dat steek ik op uit het filmpje waarin Miel Vanstreels een gedicht wijdt aan de Maasberg. Die hij uiteraard ook beklimt!

https://24bicycle.tv/watch/131

Momentopname

Wat heb ik momenteel zoal nabij aan kijk-, lees- en luistervoeder? Welnu: Patrick Conrad – Het plastisch werk 1963-2022, Soir, dit-elle van Trio Mediaeval, Warhoofds leerdichten 3 van Alain Delmotte en Fabian oder der Gang vor die Hunde van Dominik Graf.

Cinema Navelpluis: Telefoontje aan tramhalte

 

Mooi affiche

Ik ben nooit een liefhebber van concerten geweest (De muziek waarvan ik houd beluister ik het liefst thuis via de koptelefoon), maar in 1967 had ik best getuige willen zijn van dit bijzondere programma met Amen Corner, Jimi Hendrix Experience, Move, Nice én Pink Floyd. Dat zal me wat geweest zijn….

Kepers in afzelia

Soms tref je in verder eerder dorre en saaie teksten ineens iets prikkelends aan. Wat te denken, in een bouwkundig rapport, van Kepers in afzelia? Klinkt dat niet als een fantastische titel?

Verschillende afbakeningen

In Nederland is mijn generatie opgevoed met de herinnering aan ’40-’45. Van zodra ik geschiedenis kreeg vond ik dat al vreemd vermits de oorlog begon in 1939. Zou ’39-’45 dan beter zijn? Niet echt, want in onze contreien vielen troepen van onze oosterburen pas in 1940 binnen. Het hangt af van de nationale geschiedschrijving, zoveel is duidelijk. Want bijvoorbeeld Antwerpen (in september 1944) en Bergen op Zoom (oktober van dat jaar) zouden ’40-’44 kunnen hanteren omdat zij op 31 december 1944 effectief reeds vrij wáren. Ook dit soort afbakeningen is dus relatief, merkt u wel, want in Polen is 1939-1945 de norm, en in Rusland 1941-1945….

Wat een kanjer

De financiële dienst van de gemeente Norwich was er bijtijds bij met het verwerken van gegevens op een computer. Reeds in 1957 schafte de stad in Norfolk zich daartoe een Elliott electronic computer aan. Wat een kanjer was dat!

Tegen het lijf

Altijd aangenaam de door mij bijzonder gewaardeerde Hendrik Carette (dichter van bundels als Winter te Damme & andere minder beroemde gedichten van de jonge meester en Gestolen lucht) weer eens tegen het lijf te lopen. Deze keer troffen we elkaar in de Galerie Verbeeck-Van Dyck ter gelegenheid van de opening van de tentoonstellingen van en rond Patrick Conrad.

Dubbele aanrader

In Galerie Verbeeck-Van Dyck in de Antwerpse Wolstraat 34 en 39 openden vanmiddag twee zeer boeiende tentoonstellingen: Patrick Conrad – Het plastisch werk 1963-2022 (er is een fraaie gelijknamige catalogus bij verschenen) alsmede Pink Poets 50 jaar – Een overzicht. Conrad was samen met Nic van Bruggen† stichter van het illustere genootschap Pink Poets. Behalve dichter, thrillerauteur en cineast is Patrick Conrad (op de onderste foto) natuurlijk ook al jaren beeldend kunstenaar en Verbeeck-Van Dyck presenteert een mooie keuze uit ’s mans eigenzinnige en smaakvolle oeuvre. De exposities zijn (op vrijdag, zaterdag en zondag van 13.00 tot 18.00 uur) te bezoeken tot 1 januari 2023.

Lekker achterkantje

In 1969 bereikte Clover Leaf, een groep uit mijn geboortestad Bergen op Zoom, voor het eerst de hitparade met de debuutsingle Time Will Show. Het was heel erg lang geleden dat ik de achterkant daarvan weer eens beluisterde, en Girl Where Are You Going To? verbaasde me in positieve zin. Wat een intrigerend nummer eigenlijk, met die merkwaardige ritmesprongetjes en dat zeurorgeltje. Het paste helemaal in de psychedelische muziek van het eind van de zestiger jaren….

https://www.youtube.com/watch?v=_rHZQzLTCrs

Hoge achtervolging

Ik heb deze achtervolging op grote hoogte vanaf een bankje op Moeder Aarde een tijdje met belangstelling gade zitten slaan maar het is de vliegmachine links niét gelukt de rechtse in te halen. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Dubbele schaduw

Ochtend op de Gemengde Berichten-burelen. Het gebeurt hier bij een bepaalde lichtinval wel vaker, maar ik kan er met mijn beperkte kennis van de fysica nog steeds niet bij hoe één lampenkamp twéé schaduwen kan werpen…..

Het lijkt heel wat....

Zo vanuit de losse pols vanachter de palm gefotografeerd lijkt het heel wat, ons terrastuintje. Het lijkt er alleszins helemaal geen november op….

Erfgoed bij de zuiderburen

Die stripherinnering leverde een aardig speurtochtje op. Toosje Tontel is in onze gewesten nooit een bekend stripfiguur geworden, maar in Frankrijk blijkt ze tot het cultureel erfgoed te behoren. En al lang. Want reeds in 1905 verschenen de eerste belevenissen van Bécassine, haar originele naam, naar een scenario van Jacqueline Rivière getekend door Emile-Joseph-Porphyre Pinchon. Haar avonturen werden vanaf 1959 hervat door tekenaar Jean Trubert, en het was een van diens albums die wij hadden. Hier zul je er met moeite iets van vinden maar in Frankrijk kun je behalve strips met Bécassine ook allerhande afgeleide artikelen kopen. Zo zijn er Bécassinepoppen, en nog maar in 2018 is er zelfs een speelfilm Bécassine in de francofone bioscopen gekomen.  

Een stripherinnering

Een van de etsen van Paula Rego bestuderend vielen me in een hoekje daarvan twee stripfiguurtjes op. Kuifje herkende ik natuurlijk, maar van het meisje met het witte mutsje schoot de juiste naam me maar niet te binnen. Ik dacht aan Treesje, en Truusje maar wist het niet meer. Thuis hadden we een album met een haar avonturen, dat herinnerde ik me duidelijk. Eens vragen of mijn broer het nog wist en ja hoor, Peter duidde haar onmiddellijk: “Dat is Toosje Tontel!” Wat haar voornaam betreft was er dus wel ongeveer iéts bij me blijven hangen.

De moeite waard

Behalve de Tim Van Laere Gallery zijn er in de nieuwe wijk Zuid in Antwerpen nog meer interessante expositieruimtes. De Everyday Gallery bijvoorbeeld, en Gallery Sofie Van de Velde (aan de Léon Stynenstraat 21). In die laatste lopen momenteel twee boeiende tentoonstellingen: A Slipping Glance van Carole Vanderlinden en (vooral) Equivocations van Neo Matloga en Paula Rego van wie respectievelijk grote zwart-witte doeken in collagetechniek, houtskool en inkt en fijnzinnige etsen te bekijken zijn.

Lekker in m'n dammeke....

Noud Jehoel attendeerde me op een persiflage op mijn gedicht Dikke Boom, op het Gouvernementsplein in Bergen op Zoom. Dikke Bòòm is van de hand van Bever Bert. Ik vind het een zeer leuke knipoog in schoon Berregs. Het is eervol je werk zo ‘gecovered’ te zien. En wat een leuke slotregel: om dagge dan lekker in m’n dammeke past. Wunderbar!

https://meergemengdeberichten.blogspot.com/2011/02/dikke-boom.html 

Zonde

Toen de Generaal Capiaumontstraat in Berchem, om alleen deze maar even als voorbeeld te noemen, werd aangelegd was er van automobielen nog geen sprake. Men verplaatste zich minder gemotoriseerd. Wat werd en wordt het karakter van zulke mooie straten toch aangetast door het gegeven dat iedereen zo nodig een eigen wagen voor zijn eigen deur moe(s)t hebben. En dan zijn de meeste auto’s ook nog eens van een treurige onbestemde donkere kleur. Zonde….

Leuke woorden

Amiraal, bifora, droedenvoet, jeup, kuf, luibert, motsoor, neggertje, orebak, purk, schepelzak, tapoen, unjer, vijsting, wiedauw, zijbijter.

Lambertus

Bij het ordenen van mijn archief kwam ik deze aardige bespreking weer tegen van mijn bundel Lambertus van Sint-Omaars beschrijft de wereld. Ik was er blij mee. Wat een zeldzaamheid zijn in kranten artikelen over poëzie de laatste jaren toch geworden. Mocht deze recensie u nieuwsgierig maken dan attendeer ik u er met genoegen op dat deze bundel volledig online beschikbaar is via mijn website:

https://www.bertbevers.com/nieuwlambertus.htm

Liever niet actief

Lees met genoegen Nooit wachten op later, de memoires van mijn oud-stadgenoot Ed Nijpels die van gemeenteraadslid in Bergen op Zoom achtereenvolgens Tweede Kamerlid, fractievoorzitter, minister, burgemeester en commissaris van de koningin (voor mijn Vlaamse lezers: gouverneur) in Friesland werd. Uit zijn Friese periode herinnert hij zich een protocolkwestie: hoe koningin Beatrix bij de opening van het evenement Simmer 2000 niet wilde gaan staan voor het Friese volkslied. Nijpels loste die zaak wel op door er voor te zorgen dat de majesteit éérst het openingswoord kon spreken waarna hij haar terug naar haar zetel begeleidde en zij dus al stónd waarna vervolgens pas het Friese volkslied in werd gezet. Maar hij voegt aan deze herinnering wel fijntjes toe: “De Oranjes stammen weliswaar rechtstreeks af van de Friese Nassaus en niet van Willem van Oranje, zoals veel mensen denken, maar de koninklijke familie draagt deze historische feiten liever niet actief uit.”

Weelderig gedijend

Het is nota bene 9 november en in d’n Botaniek, de hortus botanicus bij ons om de hoek, is de gunnera nog steeds niet ingepakt voor de winter. En de Musa, de bananenplant, ernaast lijkt in onze contreien weelderig te gedijen. Er zíjn mensen die niet geloven in de opwarming van de aarde. Neem van mij aan dat de bananenplant hier vorige eeuw niét zo zou hebben kunnen aanzwellen….

Fleurig

“Wat een leuk bloemetjesbehang heb je gekocht, schat, en wat staat het beeldig in deze kamer. Weet je wat, plak het ook maar op het plafond. Ja, echt fleurig!”

De Tafel van 1

Toen ik voor de Mededelingen van het Centrum voor Documentatie en Reëvaluatie van de betreurde Henri-Floris Jespers auteurs in Antwerpen aan hun schrijftafel fotografeerde woonde de ontegenzeglijk Antwerpse beeldend kunstenaar, cineast, dichter en detectiveschrijver Patrick Conrad pp in Frankrijk. Ondertussen is hij weer neergestreken in zijn geboortestad, hetgeen aanleiding om hem op te zoeken voor het actualiseren van De Tafel van 1:

http://detafelvan1.blogspot.com/