Uit de kast (XXXVI): Juliën Holtrigter

Een keer in de maand ga ik voor deze rubriek voor de poëziekast staan om daar met de ogen gesloten een willekeurige bundel uit te plukken en daaruit een willekeurige bladzijde op te slaan. Ditmaal pakte ik Raadselwater van Juliën Holtrigter (De Harmonie, Amsterdam, 2015). Daaruit bladerde ik ‘blind’ De oermens (bladzijde 46) op:

We zaten halfnaakt tot laat in de bosjes

achter ons huis, de lucht was drukkend.

We voelden ons primitief met onze iPads,

apps en gin-tonics.
Zo zat de oermens te koekeloeren
maar, haha, met beduidend meer haar.

Lees eens voor, zei Swaantje, toen ze me

plotseling driftig zag schrijven.
Ze gaf me mijn bril en vulde de glazen.

Ik kon mijn handschrift maar amper lezen:

We zaten naakt in de tuin en hoorden iets suizen.
Een satelliet kroop misschien wel voorbij.

De roep van een bosuil bleek het alarm

van een auto te zijn.

Opgevorderde schoonheid

Wat een fantastische foto: de Bremen op het punt van uitvaren. Het schip bestaat jammer genoeg niet meer. Zou graag eens aan boord gegaan zijn van deze Schnelldampfer. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd deze schoonheid opgevorderd. Hieronder is ze te zien in camouflagebeschildering, bewapend en al. De Bremen brandde in 1941 uit.

Een smakelijk perk

Zeg niet zomaar ajuin tegen ajuin. Dit perk in de Hortus Botanicus hier om de hoek is volledig gereserveerd voor de vele varianten van die heerlijke groente. Er groeien hier niet minder dan 35 soorten allium.

Momentopname

De cultuurdragers die me vanochtend nabij zijn: Nieuwe sterrenbeelden van Peter Verhelst, Tweede gedichten van Jacques Hamelink, Trois couleurs: Bleu, Blanc en Rouge van Krzysztof Kieslowski, Low van David Bowie en Requiem – In memoriam Josquin Desprez van Jean Richafort door het Huelgas Ensemble onder leiding van Paul Van Nevel.

De eerste

Herinner me, op YouTube een documentaire over deze fenomenale muzikante bekijkend, nog haarscherp welk een overdonderende indruk haar debuutsingle Wuthering Heights maakte. Wat ik niet wist, en nu wel weet, is dat Kate Bush daarmee de eerste vrouwelijke artiest ooit was die in het Verenigd Koninkrijk een nummer 1-hit scoorde met een zelfgeschreven nummer.

Waterraven

Aalscholvers (deze exemplaren spotte ik terwijl ze een blauwe reiger op bezoek hadden), ook wel schollevaar, aalduiker of waterraaf genoemd, werden in de middeleeuwen, evenals de valken, aan vorstelijke hoven als huisdier gehouden. De gastheer vermaakte zijn vrienden door de vogels in speciaal ingerichte vijvers naar vis te laten duiken. Om hen het inslikken van de buit te beletten deed men eerst een ring om de nek. Als ze genoeg vis hadden gevangen kregen ze een deel van de buit. Naar het schijnt bestaat deze vorm van visvangst nog in het Verre Oosten.

Reuzin om de hoek

Komend weekeinde is Royal de Luxe in Antwerpen met een nieuw reuzenspektakel. Na de doortocht van De Olifant en later die van de Kleine Reuzin en De Duiker is het nu de beurt aan de Kleine Zwarte Reus (die hier 17 jaar geleden ook al was) en Oma Reuzin. Omdat zo’n mens natuurlijk wat krachten op moet doen voor een dergelijk evenement heeft ze zich hier om de hoek alvast wat te rusten gelegd….

Op het wereldwijde web is de passage van die onvergetelijke olifant te raadplegen. Wat waren we onder de indruk:

https://www.youtube.com/watch?v=_Qa2HMpiQuc

Varianten

Wat een eenvoudig kinderspeeltuig toch allemaal voor een fraaie namen blijkt te hebben. Glijbaan, schuifaf en rijsaf zijn niet de enige: twee andere trouwe Vlaamse lezers laten weten dat zij altijd respectievelijk afritser en slijderbaan bezigden.

Variant

Niet iedereen gebruikte schuifaf (ik kwam het woord in een archief tegen in de begroting van een Vlaamse Kermis). Een trouwe lezer meldt dat hij als kind altijd rijsaf zei tegen het toestel dat in het Algemeen Nederlands glijbaan wordt genoemd. Bedankt Leo!

Een treffend woord

Een van de charmantere oude Vlaamse woorden vind ik schuifaf. Nederlanders kennen het woord niet, maar het díng wel, en dat al sedert hun jongste jaren: een schuifaf is namelijk een glijbaan. Ik vind het wel een treffend woord.

Verdwenen vorsten

Zo lang hebben we de € nou ook weer niet, maar nu al zie je ook aan de munt hoe de tijd onverbiddelijk voortschrijdt: in mijn beurs viel het me zojuist op dat er drie geldstukken in zaten met reeds verdwenen vorsten op de revers: Albert II, Beatrix en Juan Carlos….

Wie we daar hebben

Ik dacht dat ondertussen alle foto’s van Adolf Hitler in de Groote Oorlog wel zo’n beetje bekend waren, maar er duikt er in Hitler aan het Westfront (rijkelijk geïllustreerd boek van Dr. Henk van Capelle en Dr. Arie-Pieter van de Bovenkamp) een op die ik nog nooit zag: koerier Hitler in de Rue Faidherbe in Fournes-en-Weppe, in vol marstenue op weg naar het stafkwartier om nieuwe orders in ontvangst te nemen. Een foto uit mei 1915. Een kwart eeuw later ging hij, toen Führer, daar nog eens een kijkje nemen.

Schalullen

“Zijn er geen schalullen binnengekomen?” vroeg ik de verantwoordelijke van de afdeling groenten. “Helaas niet, ik verwacht er morgen weer.” Niemand in Vlaanderen die hier vreemd van ophoort. In Nederland echter is er vrijwel niemand die weet wat schalullen (lees: bosui, lente-ui, sla-ui of pijpajuin) zijn. Eerder denken ze vermoedelijk aan de pop van Wiske.

Een goede zaak

Las, in Trouw, dat die krant – waarmee ze een goed voorbeeld geeft – steeds vaker de moeite neemt indien mogelijk (en het is natuurlijk bijna altíjd mogelijk) een Nederlands equivalent voor Engelse woorden te gebruiken. Voor downloaden is er al een tijdje binnenhalen, en nu verschijnt voor het antoniem uploaden ook steeds vaker opladen.

Duitse Zee

Reeds járen hangt hier een oude kaart van Europa aan de muur. Corrigé et Augmentée en 1802 par J. G. Boniselle à Paris. Daarop heet de Krim l’Etat du Kan des Tartares, en Noord-Afrika Côte de Barbarie. Pas nu valt het me op dat het stuk Noordzee van Denemarken tot Het Kanaal op deze prent Mer d’Allemagne heet. Onze kusten hebben dus even uitgezien op de Duitse Zee….

Geen gezond baantje

Enige jaren geleden constateerde Fik Meijer in zijn boek Keizers sterven niet in bed dat het voor die mannen niet evident was een natuurlijke dood te sterven. Ben momenteel bezig in Alle 157 Romeinse keizers, een handzaam overzicht van Marcel J. Fens, en ging eens turven hoeveel van hen een natuurlijke dood stierven. Ik besloot daartoe ook de val van een paard en de pest te rekenen. Augustus, Vespasianus senior en junior, Nerva, Trajanus, Hadrianus, Antoninus Pius, Marcus Aurelius, Verus, Severus, Hostilianus, Tetritus senior en junior, Claudius II Gothicus, Diocletianus, Galerius, Constantius, Constantinus, Constantius II, Vetranio, Valentinianus, Theodosius, Arcadius, Honorius, Theodosius, Marcianus, Leo, Olybrius, Leo II, Zeno, Anastasius, Justinius en Justinianus. Dat zijn er 33. Dat betekent dat er 124 (gesneuveld of vermoord) een gewelddadig einde vonden….

Contrast

Iedere keer als ik door de Eikenstraat kom frappeert me het contrast tussen de kleurrijke wandschildering naast de ingang van de universiteit daar, en de zijkant van de Sint-Jacob (een van de oudere kerken in de stad, Rubens ligt er begraven).

Van dertien naar een dozijn

Bezig in 1913, een boeiend boek van Florian Illies. Leer daaruit dat Arnold Schönberg zijn opera Moses und Aäron herdoopte tot  Moses und Aron omdat de titel anders uit 13 letters zou bestaan. Mijn dichtervriend Frank Pollet, ook triskaidekafoob, zou ik eveneens tot zo’n ingreep in staat zien. Schönberg, op 13 september geboren, is ook zijn hele leven bang geweest dat hij op een vrijdag de dertiende zou sterven. Terecht: hij stierf op vrijdag 13 juli 1951. Hij was toen wel bijna 77.

Mooie mengvorm

Mijn broer Peter, globetrotter, stuurt me een foto van de oudste minaret in Granada. Mooie mengvorm, deze minaret van San José. Het onderste stuk dateert uit de elfde eeuw. Nadat het kalifaat van Cordoba viel werd er een katholieke toren van gemaakt. Het bovenste stuk werd er in 1525 op gezet. Nu is het een minaret met….klokken!

Hippe acoliet

Vanmorgen trok de Sacramentsprocessie van de Hemelparochie weer door de buurt. Moest denken aan mijn jaren als jongetje toen ik moderne knaapjes keurig in rode kazuifel en witte superplie door de straat zag schrijden. Ook herinnerde ik me plots dat ik toen ik acoliet was mijn haar al over mijn oren liet groeien. Die discrepantie tussen devotie en een hip uiterlijk is er nog steeds bedacht ik me bij het kapsel van de misdienaar hieronder….

Sutherland

We kochten een fraaie Sutherland sidetable. Uit Sussex, en uit 1920. Past perfect in ons interieur. Vooral het houtsnijwerk in de zijkanten van het uitklapbare tafeltje vinden we hartverwarmend….

Hoe lang iets kan blijven hangen....

Geertje zat naar een televisieprogramma te kijken met een toentertijd in Nederland populaire Indonesische kok terwijl ik in mijn hoekje van de bank de krant zat te lezen. Plotsklaps rolden me, bij het horen van het liedje Sarina in dat tv-programma, op onverklaarbare wijze de tranen onstuitbaar over de wangen. Toen mijn lief me vroeg wat daar de oorzaak van was wist ik het niet. Het liedje zei me niets, maar deed me ontegenzeglijk iets. Snikkend gezocht in wat toen betrouwbare naslagwerken leken, maar niks gevonden. Juist de dag erop was mijn moeder zaliger nagedachtenis jarig. En zij vroeg of we toevallig het programma van die Indonesische kok waar ze klaarblijkelijk altijd graag naar keek hadden gezien. “Ja ma, en ik moest onbedaarlijk huilen bij zo’n vreemd liedje dat ik niet thuis kon brengen, Sarina,” zei ik. “O, dat zong ik altijd toen ik jou de borst gaf,” zei ze tussen neus en lippen door terwijl ze ons nog wat inschonk….

https://www.youtube.com/watch?v=N_hd6wX8MeE

Zomer

Ineens zijn de tropen losgebarsten, en is het zomaar dik boven de dertig graden! Menigeen zocht verpozing in het Stadspark. Neurie nu nog het aftelversje dat ik kinderen die daar aan het spelen waren ritmisch hoorde scanderen: Lange stok, lange stok, twee bananen in een minirok. Ik had dat nog nooit gehoord.

Mooie stemmenrover

Ha, weer een mail van Vogelbescherming Nederland. Belangrijke club! Deze keer is er onder meer een door Ruud van Beusekom op het Laakse Strand in Zeewolde opgenomen geluid van de spotvogel (Hippolais icterina) te horen. Die bedreven zanger is zeer goed in het imiteren van de zang van andere vogels. Ornithologen zijn fanaten: op de site worden zelfs de acht andere vogels vermeld die in de achtergrond te horen zijn….

http://www.xeno-canto.org/34684

Oeps

Zelf heb ik niet eens een rijbewijs. Dus ik durf absoluut niet te twijfelen aan het vermogen van minder-validen om een automobiel te besturen, maar bij het aanschouwen van deze situatie krabde ik me toch wel even achter de oren (Nou ja: één ervan dan toch)….

Propaganda

Tijd om weer eens wat propaganda te maken voor een van de filmpjes die Maarten Bevers draaide bij poëzie van me:

https://www.youtube.com/watch?v=AJ4E884INqM

In bloei

Krijg zin om De Blauwe Lotus weer eens uit de boekenkast te halen. Waar een wandelingetje door de Kruidtuin al niet goed voor kan zijn: moest aan de opiumkit in genoemd avontuur van Kuifje denken bij het aanschouwen van deze bloeiende papavers….

Waar moet dat heen, hoe zal dat gaan?

Als ik hier 81 jaar geleden reeds geweest was zou mijn uitzicht exact hetzelfde zijn geweest, want ook op 1 mei 1934 stond de Nationale Bank al aan de overzijde in deze Bourlastraat, die eerder Sint-Jorispoortstraat heette. Vond deze foto van de stoet die toen ter gelegenheid van de Dag van de Arbeid door het centrum trok, in een buurt waar zo te zien behoorlijk wat mensen zich afvroegen waar het toch heen zou moeten met die rode cohorten….

Shophoppen

Veel gekker moet het met die affreuze Engelstalige invloed op onze taal toch niet worden, maar in dit geval ben ik tevreden met de vondst van shophoppen. Dié term had ik nog niet voor mijn collectie Phaalanst & Sokofouders….

http://www.bertbevers.com/sokofouders.htm

Geografisch begrip

“India is een geografisch begrip. Het is evenmin een natie als de evenaar.” betoogde Winston Churchill op 18 maart 1931 in de Royal Albert Hall. Prikkelende uitspraak, los van de context. Want je kunt haar zo extrapoleren naar een omschrijving als “België is een geografisch begrip. Het is evenmin een natie als de taalgrens.” Overigens zeggen landsgrenzen ook niet altijd alles: tot 1853 vielen de bisdommen in Noord-Brabant en (Nederlands) Limburg onder het aartsbisdom Mechelen.

Slim bedacht

Voor mensen die  in een  appartementencomplex zonder berging of kelder wonen is er nu een kleine buurtfietsenstalling in de handel. Zag die voor het eerst. Slim bedacht.

Geen varkens

Bij de Turkse supermarkt nam ik in plaats van de gebruikelijke wieltjes per ongeluk (de verpakking is nagenoeg identiek) een pasta in de vorm van dierfiguurtjes mee. Nu was ik toch benieuwd, vermits (de meeste) Turken moslims zijn en dientengevolge geen varkensvlees eten, of er ook varkensfiguurtjes in zouden zitten. Neen hoor: zelfs de pasta is volledig halal! Alleen gevogelte, konijnen (knap gemaakt: met staartje en al!), paarden en runderen. De kooktijd (Pişirme Süresi) is hetzelfde: 7-9 minuten (dakika). Tot zover dit Gemengd Bericht.

Eigen kweek

Benieuwd hoe lang het gaat duren voor we kerstomaatjes en rucola van eigen kweek kunnen eten. Wat vorige week nog ondergrondse zaadjes waren zijn nu al bovengrondse gewasjes. Nu zorgen dat Stefke er van af blijft. Nu dus eerst maar een potje kattengras gaan kopen….

Poëziegebruik

Fijn om te weten dat je gedichten gelezen en gebruikt worden. Ontdek op het wereldwijde web dat Marieke Boerefijn (wat een leuke naam!) een van mijn regels citeert:

http://www.omroepbrabant.nl/?person/36152/Marieke+Boerefijn.aspx

Zomaar ter herdenking

Vorig jaar werd uitgebreid het feit herdacht dat De Groote Oorlog toen een eeuw geleden uitbrak. Nu is het op het herdenkingsfront een pak rustiger, maar laten we niet vergeten dat die oorlog nog lang aan bleef slepen. Douglas Haig moest zijn oorlogsmisdaden aan de Somme nog begaan. Zomaar ter herdenking: op 27 mei, dag op dag een eeuw geleden, stuurden gevluchte familieleden van korporaal René Lebrun hem deze fotokaart.

Mislukte wet

Hé, dat wist ik niet: het opschrift Made in Germany geldt toch al decennia als kwaliteitslabel maar eigenlijk was het een wáárschuwing. In de negentiende eeuw produceerden Duitsers veel gereedschappen naar Engels model. Dat waren ze in Engeland, waar het Duitse materiaal werd ingevoerd, beu en op 23 april 1887 werd de Merchandise Marks Act van kracht. De Britse industriëlen hoopten daardoor een grotere greep op de markt te krijgen. Ze onderschatten echter hoe góed de Duitse producten waren. De consumenten negeerden Made in Germany als waarschuwing, en ervoeren die juist als zekerheid voor een solide aankoop.

Hoe is het mogelijk?

Leuk voor AA Gent: voor de éérste keer in de 115-jarige geschiedenis van de club landskampioen! De titel is die mooie stad van harte gegund. Eens nagekeken uit welke gemeenten de Belgische landskampioenen sinds de Tweede Wereldoorlog kwamen. Koplopers zijn Anderlecht, Brugge en Luik. Ook kwamen er uit Mechelen (3), Genk (ook 3), Beveren (2), Lier (2) en Molenbeek (1). En o ja, er kwam er ook eentje uit Antwerpen. Ik kan maar niét begrijpen dat zo’n grote stad in al die tijd maar één keer een landskampioen kon leveren. FC Antwerp. In 1957. Dat is….58 jaar geleden! Zelfs mijn geliefde Feyenoord, hoewel regelmatig (ook nu weer) op de sukkel, wist in dezelfde periode 9 titels te veroveren.

Fijn wielersfeertje

Fijn wielersfeertje in Antwerpen (waar op maandag 6 juli de derde etappe van de Tour de France gaat vertrekken) vandaag, bij de start van de tweede en laatste etappe in de World Ports Classic 2015. Het stadhuis is natuurlijk een fraai decor voor het intekenpodium. Op de foto onder topsprinter Marcel Kittel (midden) tussen ploeggenoten van Giant-Alpecin.

Inzicht

Kunstenaar Mart Franken vervaardigde een aantal schilderijen op verzoek van restaurant Het Geheim van Bergen in ons beider geboortestad. Daar schreef ik een versje bij. Inzicht is te lezen op een raam in het Roskamstraatje.

http://www.martfranken.nl/nieuw-gedicht-van-bert-bevers/

Ontroerende eenvoud

Soms kan ik ontroerd worden door eenvoudige dingen. We dronken iets in een volkscafé in Hoboken, met op het raam de boodschap Duivenbond De Moedige Strijders. De Moedige Strijders! Fantastische naam voor zo’n club….

Terraplane

Kijk, voor zó’n mooie auto zou ik nog wel eens willen overwegen een rijbewijs te halen. Het betreft een achtcilinder Terraplane. Toepasselijke naam wel, vermits de er trots voor poserende eigenares Amelia Earhart is. Zij was een befaamd pilote, die spoorloos verdween boven de Stille Oceaan. Ook op de grond wilde ze zich klaarblijkelijk in een plane verplaatsen….

Aan het licht

Toen de Bourlastraat in het begin van deze eeuw open lag om er de tunnel in aan te brengen die nu al jaren onzichtbaar verkeer onder onze straat voert werd de oude stadsmuur blootgelegd. Da’s het mooie van werkzaamheden: er komt vrijwel altijd een stuk interessante geschiedenis aan het licht. Momenteel zijn ze in de Terninckstraat aan het slopen. Langs de Terninckgang liggen nu stukken van de 16^de eeuwse zuidelijke stadsmuur bloot die destijds aansloten op wat hier aan de grond werd ontfutseld.

Onbegonnen werk

John Butler Yeats schreef, en ik ben geneigd het met hem eens te zijn, ooit: “When a belief rests on nothing, you cannot knock away its foundations.”

Uit de kast (XXXV): Jan Kostwinder

Het is me nog niet overkomen dat ik, met de ogen gesloten voor de poëziekast staand, voor deze rubriek een bundel voor de tweede keer van de plank haalde. Nu reikte mijn hand naar Binnensmonds van Jan Kostwinder (Uitgeverij WEL, Bergen op Zoom, 1988), waarvan ik bladzijde 44 opsloeg met daarop Schep:

Lege treinen rijden nergens heen.

Je ging weg en je bleef

in mij, de machinist

zei: neem hem op je schep.

Een sluier mist

die langs de hemel trekt,

dat word ik en dat werd jij.

Sporen in het groen

Waar die meestal in beton gegoten tussen louter stenen liggen viel het me voor de Sint-Willibrorduskerk in Berchem op hoe mooi de tramsporen daar in het groen liggen.