Leuke woorden

Aardgal, besant, draaghemel, fnazel, jachtschoor, kabberdoes, lammelot, marmiet, nopper, ondergrietje, patjol, schubvorst.

Het gaat snel

In de editie 1937 van het Modern Woordenboek – Taalkundig Encyclopedisch Geïllustreerd van J. Verschueren S.J. dat ik heb is de Empire State Building in New York nog het hoogste gebouw ter wereld. Als referentiepunten staan daar ook nog kerken bij als de Munster van Ulm, de Dom van Keulen, de Sint-Stephanuskerk van Wenen en de Onze Lieve Vrouwekathedraal van Antwerpen bij. Niets daarvan resteert in het recente overzicht van hoogste gebouwen ter wereld. Daar zijn zelfs de Empire State Building en de Eiffeltoren amper meer op te vinden.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_hoogste_gebouwen_ter_wereld

Sporen op het terras

 

Vergeten doelman

Ik acht de kans groot dat veel mensen op de quizvraag ‘Wie verdedigden deze eeuw op EK’s en WK’s het doel van de Rode Duivels?’ iemand zullen vergeten. Het gros zal antwoorden ‘Filip De Wilde, Geert De Vlieger en Thibaut Courtois’. Maar, máár: op het EK 2000 kreeg in de wedstrijd tegen Turkije Filip De Wilde een rode kaart en vermits de wissels al op waren gebruikt moest er een veldspeler de doelmanhandschoenen aandoen: Eric Deflandre. Hij hoort dus óók in het antwoord!

Cinema Trivia: Vogelverwarring

Ik zie dat Arte vanmiddag L’aigle des mers uitzendt, door Michael Curtiz gedraaid in 1940. Prima avonturenfilm. Maar ik vraag me wel af waarom de Franstaligen er zo nodig een ádelaar van de zee van moesten maken. De rolprent heet oorspronkelijk immers The Sea Hawk. De Nederlandse titel waaronder hij in de zalen kwam was keurig De Zeehavik. De Duitstaligen hadden er Habicht des Meeres van kunnen maken maar opteerden voor Der Herr der sieben Meere. Daar wordt in elk geval geen andere vogel in genoemd. Wat nadere studie leert me tot mijn verbazing dat de Italianen er nóg een andere vogel van hebben gemaakt: in het Italiaans is een havik een astore maar de filmtitel werd daar Lo sparviero del mare, en een sparviero is een spérwer….

 

Oorwurm

Soms heb je van die deuntjes in je hoofd die er maar niet uit lijken te willen. Oorwurm van dienst vandaag is Cripple Creek Ferry van Neil Young. Ik geloof niet dat ik het nummer onlangs ergens hoorde. Het is het laatste nummer van Youngs album After the gold rush dat ik een halve eeuw geleden grijs draaide, en ineens is het er weer….

Geduld

Ook als de dooi straks in heeft gezet zal het door de coronamaatregelen nog wel even duren voor dit terras zal bruisen…..

Verkeerd onthouden

Vreemd eigenlijk hoe iets zich in de loop der jaren structureel verkeerd in je geheugen kan nestelen. Ik zou gezworen hebben dat tot diep in de jaren zestig De Volkskrant als ondertitel Dagblad voor katholiek Nederland had. Qua teneur scheelt het niet zo veel, maar het wás Katholiek dagblad voor Nederland….

Ode aan de knakworst

Een van de eerste dingen waarvan ik me bewust was van de prijs was een puntzak frites met mayonaise: daarvoor betaalde je respectievelijk een kwartje en een stuiver (ƒ 0,25 en ƒ 0,05). Die som gelds kreeg ik wel eens van pa om zélf om die traktatie te gaan bij Frituur Crusio, de achteruitgang van de Roxy uit de hoek om op de Bosstraat. Waarom denk ik daar aan? Omdat op de blog van mijn vriend Hans Mellendijk aandacht wordt besteed aan De Man Van De Knakworst. En in Frituur Crusio hing daar een emaillen reclame voor. Het merkwaardige is dat ik deze afbeelding onmiddellijk herkende maar dat die in mijn geheugen op was geslagen als propaganda voor De Man(nen) Van Zwan. Nou maakte Zwan ook wel vleeswaren, maar of het bedrijf knákworsten maakte weet ik niet. Hoe het ook zij: de Zutphense dichter Pieter Bas Kempe lust die graag:

https://smelsslems.blogspot.com/2021/02/de-man-van-de-knakworst.html

Cinema Trivia: Talentgolf

De hoofdrollen in Babylon Berlin worden vertolkt door Liv Lisa Fries en Volker Bruch, exponenten van een heuse Duitse acteertalentengolf. Bruch vestigde zijn naam in het indringende Unsere Mütter, unsere Väter waarin ook zijn vrouw Miriam Stein en Tom Schilling schitterden. Schilling, eerder goed in Mein Kampf, bevestigde in Werk ohne Autor. En dan heb je ook nog Daniel Brühl die na Goodbye Lenin! een echte internationale steracteur is geworden, en de jonge Paula Beer (foto) die ook in Werk ohne Autor speelt en eerder innemend mooi was in Frantz. Het kan niet op bij onze oosterburen. Wat een weelde.

Formidabele serie

Een werkelijk formidabele serie vind ik Babylon Berlin, waarvan ik momenteel seizoen 3 aan het savoureren ben. Het verhaal in se is al boeiend genoeg, maar het is toch vooral de briljante evocatie van het Berlijn uit de tijd van de Weimarrepubliek die overdonderend is. Alsof je zelf in 1929 rondloopt. Babylon Berlin is een creatie van Henk Handloegten, Achim von Borries en de alleen al omwille van Lola rennt en Cloud Atlas onvolprezen Tom Tykwer. Wunderbar!

Vroege sporen

 

Schelde bij avondval

 

Rusland op zwemafstand

Natuurlijk heeft Rusland ook grenzen met Finland en Letland maar tussen de EU en de Russische federatie is er eigenlijk geen duidelijker grensovergang dan die tussen het Estse Narva en het Russische Ivangorod. Dat viel me op in de vlog Bald and Bankrupt waarin Benjamin Rich deze keer Estland verkent. Het fort links op de foto ligt in de EU, dat rechts in het voormalige tsarenrijk dat daar de facto op zwemafstand ligt.

Correcte woorden

Er zijn, kijk er de Van Dale maar op na, heel wat woorden die ook correct zijn als de leden ervan zijn verwisseld. Pompwater en waterpomp bijvoorbeeld. Of dierproef en proefdier. Appelpluk en plukappel. Boombloesem en bloesemboom. Drukkunst en kunstdruk. Ringzegel en zegelring. Pluimriet en rietpluim. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Uit de kast (CV): Liesbeth Lagemaat

Toen ik voor deze rubriek weer voor de collectie dichtbundels ging staan om er met afgewende blik willekeurig een exemplaar uit te pikken, viel mijn hand op Vissenschild van Liesbeth Lagemaat (Wereldbibliotheek, Brantgum, 2020), waaruit ik met de ogen toe bladzijde 47 opsloeg, met daarop Het onafwendbare: Schender en geschondene:

Alles kijkt.
Alles hoort.
Alles wordt een oog.
Een oor.
En het oog begraaft zich.
En het oor.

Constanten

Zowel in België als in Nederland werden deze eeuw vijf verschillende clubs landskampioen voetbal. Zowel in België als in Nederland sedert 2000 twee clubs tién keer: Anderlecht en PSV. Ook in de meeste grote competities pakten sedert de eeuwwende vijf verschillende clubs de titel: In Duitsland, Spanje en Italië juichten daarvan respectievelijk Bayern München (14x), Barcelona (10) en Juventus (12) het vaakst. In Engeland waren er zes verschillende landskampioenen met Manchester United (8) als koploper. Of we de Franse ernstig een grote competitie kunnen noemen is voer voor discussie. Alleszins werden daarin sinds 2000 acht verschillende clubs kampioen, met Olympique Lyon en PSG met elk 7 titels als grootmachten.

Bayern München is dus sinds 2000 in de grote competities met 14 titels het meest succesvol. Bij de kleinere competities in buurlanden deed Celtic het in Schotland even goed: 14 titels, tegen slechts 6 van Glasgow Rangers. In Luxemburg is er pas écht een grote slokop: Jeunesse Esch en Fola Esch mochten zich elk twee keer en Grevenmacher één keer de beste ploeg van het groothertogdom noemen maar niet minder dan 15 keer ging de kampioensschaal naar F91 Dudelange.

Gastvrij, maar met mate

Talloze Hongaren ontvluchtten in 1956 hun land toen het Warschaupact de Hongaarse opstand de kop indrukte. En o, wat was het Nederland van de zuinige Willem Drees gastvrij. Maar liefst 1000 vluchtelingen mochten het land in, en na protest van een deel van de bevolking zelfs 2500. Later wilde Drees er nog eens 2000 opnemen maar op voorwaarde dat ze vervolgens naar Canada zouden emigreren. Ter vergelijking: België nam onmiddellijk meer dan 7000 Hongaarse vluchtelingen op. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Boeiende vraag

Interessante vraag van Ernst Jünger: “Vraag me, staande voor een middelmatige afbeelding van de Judaskus, af: dat zwaard van Petrus dat hij daar trekt, zal hij toch wel steeds bij zich hebben gedragen – heeft Christus hem dus toegestaan zich daarmee te omgorden? Of heeft hij het Malchus uit de hand gerukt voordat hij hem raakte?” Las er Johannes 18:10 op na. Het was van de eerste paus: “Daarop trok Simon Petrus het zwaard dat hij bij zich had, raakte de knecht van de hogepriester en sloeg hem het rechteroor af.”

Expeditie

Zomaar weer een beetje propaganda voor een van de filmpjes waarop ik eigen werk breng, Expeditie meer in het bijzonder:

https://www.youtube.com/watch?v=LXt1Xa8f34g

Het verschil tussen man en vrouw....

 ....blijft fascinerend.

Vertaalfout

Oeps, daar zat de vertaler van Hergé’s Tintin au Congo, in 1930 ook gepubliceerd als Kuifje in Congo, er toch even naast. Ik snap het wel want in het Frans is noordoosten nord-est en noordwesten nord-ouest dus de fout is rap gemaakt maar de Canarische Eilanden liggen toch echt ten noordwésten van de Sahara….

Momentopname

Wat ik momenteel te lezen en te luisteren nabij heb: Boekenjacht – Verhalen uit de boekenwereld van Cornelis Jan Aarts, Chamber Symphony No. 2 van Arnold Schoenberg, Ontbinding van Piet Gerbrandy en English Settlement van XTC.

1959

De binnenplaats van Artilleriestraat 3 in Bergen op Zoom. Jaap Bevers met zijn zonen Bertie en Peter. De foto is niet zuiver, maar heeft toch een zeker je ne sais quoi, een flou artistique. Het is 1959. Wat keken we blij de toekomst tegemoet. Door de ether zweefden A Summer Place door het Percy Faith Orchestra en Sleep Walk van Santo & Johnny. Als we door de poort achter ons naar buiten en naar rechts stapten was ons uitzicht dat op de foto hieronder. Het was er verboden toegang voor automobielen, voor motoren, voor paard en wagen en voor handkarren. Kortom: je mocht er daar tenzij je fietste of liep niét in….

Cinema Navelpluis: Volle maan

 

Opgezocht: Albert

Bladerend in het Modern Woordenboek – Taalkundig Encyclopedisch Geïllustreerd, in 1937 uitgegeven door de N.V. Brepols in Turnhout, kom ik Karel Albert (1901-1987) tegen. Een (Antwerpse) componist van wie ik nog nooit had gehoord. Wat is encyclopedisch lezen toch een genot nu ook internet er is. Zou er iets van Albert op YouTube te beluisteren zijn? Jawel hoor, zijn Bloeiende Lotus bijvoorbeeld.

https://www.youtube.com/watch?v=3UpJIE4us1s

Hadden Adam en Eva een hond?

Het is niet echt duidelijk sinds wanneer de hond gedomesticeerd is. Al zou je afgaand op Fernand Cormon, eigenlijk Fernand-Anne Piestre (1845-1924), kunnen aannemen dat honden al sedert het begin der tijden huisdieren zijn. Of toch bíjna het begin der tijden want of Adam en Eva honden hadden is onbekend. De derde mens uit de Bijbelse geschiedenis echter had er wel: Cormon laat op zijn schilderij Cain (uit 1880) de eerste moordenaar gevolgd worden door diens familie en….honden.

Bijna aaibaar (25)

 

Geen vloeken van Haddock

Zomaar wat mooie vogelnamen: Bisschopstangare, blauwkapmotmot, braamsluiper, groefsnavelani, hamerkop, hazelhoen, kroeskoparassari, kuifzaagbek, letterwouw, maskergors, parelhalstortel, pompadoercotinga, roelroel, roestvleugeltiran, roodsnaveltok, trapvechtkwartel, vorkstaartscharrelaar, witkruinlawaaimaker, witwangstern, woudaapje, zilvertaling, zonneral. Het lijkt wel of Kapitein Haddock aan het vloeken is. Ik heb er echt niet één verzonnen….

Huren of kopen?

Ik vind het altijd interessant om in de statistieken van de EU te neuzen. Zo blijken Duitsers de grootste huurders te zijn. In Europa huren enkel de Zwitsers meer. Bijna 60 % van de Duitse bevolking huurt. Minder dan de helft bezit dus een eigen huis. Ter vergelijking: in Spanje bezit 80 % van de bevolking een eigen huis. De meerderheid van de bevolking in elke lidstaat van de EU leeft in een koopwoning, variërend van 51,4 % in Duitsland tot 96,8 % in Roemenië. Het gemiddelde in de EU 27 was 70,0 %. België zit daar met 72,7 % woningbezitters iets boven, Nederland met 69,4 % onder.

Vijf, geen vier

Mocht er een herdruk komen van het Bergs Monumentenboek – Monumentale architectuur in Bergen op Zoom (Mijn geboortestad telt niet minder dan 304 Rijks- en 440 lokale monumenten) dan moet er op bladzijde 113 iets worden gecorrigeerd: ‘Op de rand van het dak van het kerkgebouw (de Heilig Hartkerk waar ik vele jaren misdienaar en acoliet was) bevindt zich een omlopende balustrade. Elk van de acht zijden van de koepel heeft drie vensters met daarboven vier blinde nissen,’ staat er in de omschrijving. Op de foto ernaast is pertang duidelijk te zien dat het víjf blinde nissen zijn….

Stamboomvondstje

In het huidige bestaan is Geertje de belangrijkste vrouw in mijn leven. Ik was haast vergeten dat ik dankzij speurwerk van mijn broer, die de familiestamboom helder probeert te krijgen, leerde dat een eerdere Lambertus Bevers ook al een Geertje nabij heeft gehad, zij het niet als lief maar als moeder: die Lambertus werd gedoopt als zoon van ene Laurens Wilm Bevers en diens gade Geertje (Dirk is nog wel, de achternaam niet leesbaar).

Gelijk

Ik kan het alleen maar hartgrondig eens zijn met Jan Rodts’ aantekeningen bij de Troglodytes troglodytes: ‘De winterkoning verraadt zijn aanwezigheid vaak door zijn luide, explosieve en melodieuze zang met knetterende trillers, rollers en hoge noten. Het is verbazingwekkend dat zo’n klein vogeltje (Bij ons is alleen de goudhaan kleiner) wel 90 decibel kan produceren waardoor het op een afstand van 500 meter nog gehoord kan worden.’

https://www.youtube.com/watch?v=eg9_c_0in5I

Het nut van melken

Fascinerend is ook hoe Vaclav Smil uitlegt hoe alle nieuwgeborenen lactase aanmaken, het enzym dat nodig is voor de vertering van lactose, de suiker in moedermelk. Na de kindertijd verandert het vermogen om melk te verteren echter. Het vermogen om lactose te verteren blijft intact bij traditioneel veehoudende volken, maar verzwakt of verdwijnt in samenlevingen waar geen melkdieren worden gehouden waardoor lactose-intolerante populaties worden omringd door melkdrinkers zoals de paardenmelk drinkende Mongoliërs en de jakmelk drinkende Tibetanen ten noorden en westen van de Chinezen, die helemaal geen melk drinken.

Minder wijn

Goh, ik leer van Smil ook dat in Frankrijk, toch het traditionele wijnland bij uitstek, steeds minder wijn wordt gedronken. In 1850 dronk een gemiddelde Fransman nog 121 liter per jaar, nu nog amper 40. En dat terwijl ik me de Fransen toch nog steeds voorstel als lieden met een fles wijn binnen handbereik, zoals de raboteurs van Gustave Caillebotte die zelfs bij het schaven van parket een slok in de buurt willen.

Cijfers liegen niet

In zijn boek Cijfers liegen niet – 71 dingen die je over de wereld moet weten tekent Vaclav Smil, professor aan de Universiteit van Manitoba, uit dat Japan onherroepelijk in de problemen gaat komen omdat het huidige inwonertal zonder immigratie (waar Japanners tegen zijn) in 2050 nog slechts uit 97 miljoen mensen bestaat, tegen nu nog 127 miljoen. Smil vraagt zich af wie over drie decennia in het land van de Rijzende Zon de uitgebreide en efficiënte transportinfrastructuur gaat onderhouden, of de miljoenen ouderen gaat verzorgen: In 2050 zullen er meer mensen van boven de 80 zijn dan kinderen. Benieuwd hoe Nippon dat op gaat lossen.

 

Sterk

Goh, dat is sterk: pakte in de werkkamer willekeurig wat cd’s van de plank klassieke religieuze muziek en laten die nu alle drie van een Póólse componist zijn. Requiem for a friend van Zbigniew Preisner, Te Deum van Krzysztof Penderecki en Beatus vir van Henryk Górecki. Ik moest denken aan de keer dat ik het boodschappenlijstje raadpleegde waarop zonder opzet opeenvolgend drié woorden die met sp begonnen waren genoteerd: spinazie, spaghetti en spruitjes.

Onderweg met de tram: Lijn 10 in Ludwigshafen

In Ludwigshafen rijdt, volledig aan de linkerkant van de Rijn, Lijn 10 heen en weer tussen de stadsdelen Friesenheim en Luitpoldhafen.

https://www.youtube.com/watch?v=MHJbAMQdge4