Cinema Trivia: Eerbetoon

Heel mooi vind ik het wanneer een regisseur een door hem bewonderde filmmaker eert door hem een rol(letje) te geven in een film. Dat deed bijvoorbeeld Jean-Luc Godard met de grote Fritz Lang, die in Le mépris zichzelf speelde. Op de still uit deze rolprent van links naar rechts Lang, Jack Palance, Michel Piccoli en Georgia Moll. Ook Steven Spielberg nodigde eens een geliefde regisseur uit om te verschijnen in een film: François Truffaut speelt mee in Close Encounters Of The Third Kind.

Weg ermee

Het zal ook Nederlanders die wel eens naar de Vlaamse televisie kijken opvallen dat de gemiddelde uitspraak van de Vlaming zorgvuldiger is dan die van de Nederlander. De laatste zegt tegen bijvoorbeeld kastje of opdrachtje kasje en opdragje, terwijl de eerste de t nog keurig laat horen. In Vlaanderen is een n die aan het einde van een woord staat ook nog voortreffelijk hoorbaar. Boven de Moerdijk is die auditief vrijwel geheel verdwenen. Sterker: mijn broer zag dat die n soms, zoals in Wolphaartsdijk, zelfs al uit het schríft wordt geweerd….

Rijkbedeelde k-klank

De k-klank is in ons alfabet het rijkst bedeeld. Die kan immers worden uitgesproken met niet minder dan 3 van de 26 letters: de c, de k en de q.

Een glimlach op de lippen

Waaraan dat nu exact ligt weet ik niet, maar een regenboog weet mensen quasi altijd een glimlach op de lippen te toveren….

Nog een

Alle woorden die eindigen op -ing zijn, zo kreeg ik ooit als kapstok mee, vrouwelijk behálve haring. Die stelling bleek lang te kloppen tot ik ontdekte dat ook tweeling (zélfs als het een tweeling betreft die uit meisjes bestaat) mannelijk is….

Gsm ouder dan gedacht....

Hoe zo’n apparaat destijds werkte is me niet helemaal duidelijk, maar er wérd 107 jaar geleden in de pers reeds melding gemaakt van mobiele telefonie. Er werd zelfs een heer met een zaktelephoon voor gefotografeerd.

Niet Vlaams meer

Veel, érg veel in België is beladen met communautaire wrijvingen.  Dat hebben wij ondertussen al lang in de gaten. Toen een van onze vrienden liet zien dat hij een Vlaamse gaai had gefotografeerd vertelde ik hem dat de Garrulus glandarius voortaan officieel geen Vlaamse gaai meer heet maar gewoon gaai. Toen hij vroeg waarom, grapte Geertje: “Daar zitten de Franstaligen achter. Geen Waalse gaai, dan ook geen Vlaamse gaai!”

Gekapt

Pas wanneer ik gasten uit het oude vaderland heb valt het me goed op hoezeer ik gewend ben geraakt aan het taalgebruik hier. Want al zien het Nederlands en het Vlaams er min of meer identiek uit, er zijn wel degelijk verschillen. “Wat bedoelt ze daarmee?” vroeg een vriend me die een mevrouw “Honderdvijftig gekapt” hoorde bestellen. In Nederland zou ze “Anderhalf ons gehakt” vragen….

Even wennen

Het zal een Antwerpse wattman zonder twijfel lukken een tram in Tallinn in beweging te krijgen, maar het zal zeker even wennen zijn aan het Ests op het besturingspaneel. Hij zal geen idee hebben wat Vasak suunatuli of Klaasipuhasti betekent, al heeft hij vermoedelijk wel een idee vermits de plaats van de knoppen hem bekend voor zal komen. Mikrofon is dan wel weer duidelijk, maar ja wat moet je daarmee als je het Ests niet machtig bent?

Uren zoet

Met een boek als Alles begint met A van Diedrik van der Wal kan ik me uren zoet houden. Het staat boordevol taaleigenaardigheden en -weetjes. Een voorbeeld. Officieel moet een woord dan wel minstens één klinker bevatten om een woord te mogen zijn, maar toch telt de Van Dale twee drieletterwoorden die uit dezelfde letter bestaan: mmm en zzz.

Beslist groen

Ons uitzicht, op de Nationale Bank en de Frankrijklei, aan de voorkant is ontegenzeglijk stads. Dat aan de achterkant echter is met de nabije paardenkastanjes en enthousiaste klimop beslist groen te noemen…. 

Ergerlijk

Iedere toetsenbordgebruiker weet hoe goed je op dient te letten om een IJ te maken. Je moet daarvoor immers voor zowel de i als de j de hoofdlettertoets ingedrukt houden. Ergerlijk vaak zie je echter her en der Ij staan. Niet alleen op papier, maar zelfs op abri’s: deze tramhalte van De Lijn heet niét Ijzerlaan maar IJzerlaan. Foei!

't Is wat 't is

Je kunt er zoveel kunsthistorische beschouwingen op los laten als je wilt maar ’t Is wat ’t is lijkt me een afdoende titel voor een tentoonstelling van werk van Fred Bervoets. Deze Antwerpse schilder ontwikkelde een volledig eigen stijl waarin hij het grote gebaar en ruimhartig kleurgebruik niet schuwt. Hij duikt in zijn idiosyncratische werken meestal ook zelf (meermaals) op. Telkenmale een plezier om te aanschouwen. ’t Is wat ’t is in Galerie De Zwarte Panter in de Antwerpse Hoogstraat te bekijken tot 13 september.

http://www.dezwartepanter.com/bervoetszaal.html

Uit de kast (CXI): Marc Tritsmans

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Alles is er nog van Marc Tritsmans (Nieuw Amsterdam, Amsterdam, 2020), waaruit ik op bladzijde 22 De merel in het tuinhuis opensloeg:

Elke dag ontmoetten wij elkaar op ooghoogte:
hij, in doodsangst zittend op breekbare eieren
ik, met ingehouden adem trachtend mijn fiets
geluidloos uit het tuinhuis te ontvreemden.

Zo keken wij elkaar van dichtbij in de ogen
waarin we zagen wat er allemaal gebeuren kon
en ik wist dat hij telkens alles met de razende
snelheid van zijn hartslag afwoog en toch

elke keer weer besliste om onbeweeglijk te
blijven zitten waar hij zo aanraakbaar, kwetsbaar zat.
Het vertrouwen van een merel. Het was steeds
een prachtig begin van een dag op deze wereld.

Trefzeker

Welk een práchtige woorden heeft de Duitse taal toch. In alle compactheid dikwijls overdonderend trefzeker. Kwam de term weer tegen die onze oosterburen en hun taalgenoten bezigen voor zelfmoord: Freitod….

Leuke woorden

Amelang, bronk, cubebe, eunjer, foibe, geveling, halmoer, iezeltje, joeter, keest, ledenketel, marling, rolf, strang, walslurp.

Onderweg met de tram: Lijn 1 in Tallinn

Ook in de hoofdstad van het verre Estland rijden er trams. Tussen de termini Kopli en Kadriorg loopt in Tallinn Lijn 1:

https://www.youtube.com/watch?v=O9miDBiwba0

Vlissinger straatbeeld

Een ansichtkaart uit 1925 voorstellende de Scheldestraat te Vlissingen, de geboortestad van ons pa. Op de foto drie opgeschoten gastjes. Te onduidelijk in beeld. Een van de drie zóu mijn vader op jonge leeftijd kunnen zijn. Zíjn vader, naar wie ik ook Lambertus werd genoemd, had in het hoekpand links zijn zaak. Pa zou vandaag 105 zijn geworden….

Aantrekkelijke letter

Wat voor bizarre onderzoeken er toch worden verricht. Elmo, Gum, Heather, Holly, Mistletoe en Rowan zijn zes apen die een maand lang de kans kregen tekst op een computer in te voeren. Het resultaat van hun ‘werk’? Amper vijf getikte bladzijden, met – het zal u niet verbazen – onbegrijpelijke lettercombinaties. De onderzoekers, van de Universiteit van Plymouth, konden – voor wat dat waard is – vaststellen dat het gros van de letters niet werd gebruikt. De apen hadden echter een absolute lievelingsletter: niet minder dan 76% van hun typewerk bestond uit de letter s. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Momentopname

De nabije cultuurdragers zijn hier op dit ogenblik Bosch & Breugel van Pé Hawinkels, Chants de la liturgie Slavonne door het Choeur des Moines de Chevetogne onder leiding van Dom Grégoire Bainbridge, Drijfjacht van Albert Hagenaars en de Andrei Tarkovsky Collection (bevattende diens Stalker, Le Miroir, Solaris, Andrey Rublev en L’Enfance d’Ivan).

Vage Odeon

In de oude stadsgids van Antwerpen die ik weer eens uit de kast heb staat ook een advertentie van cinema Odeon hier aan de Frankrijklei. Ik kan me nog herinneren dat ik daar vroeger wel eens kwam. Zo staat me nog voor de geest dat ik Borsalino & Co, met Jean-Paul Belmondo en Alain Delon, daar zag in 1974. Het is al lang geen bioscoop meer, maar de naam hebben ze nooit echt van de luifel kunnen halen. Als je goed kijkt zie je daar voorop nog steeds vaag ODEON….

Nieuwsgierige bongo

Iedere keer weer word ik in de Zoo wel ergens door verrast. Deze keer door een bongo, een Tragelaphus eurycerus, die al knielend lijkt te proberen ín een stronk te komen….

Politiek incorrect

Mocht de Nieuwe Vlaamsche Illustratie in dit tijdperk van Black Lives Matter nog bestaan dan zou de redactie een stukje zoals dat in de editie van zondag 1 juni 1913 verscheen beslist niét plaatsen. Dat weet ik zeker.

Recordhouder

Ornitholoog David Allen Sibley noteert in zijn boek Hoe het is om een vogel te zijn dat de lange hals van een zwaan bedekt is met een dichte laag veren met alleen al rond de hals meer dan twintigduizend veren. De fluitzwaan is recordhouder met de meeste veren die ooit op een individuele vogel zijn geteld: iets meer dan 25.000 in totaal, waarvan 20.000 op kop en hals.

Bijna aaibaar (33)

 

Zacht taaltje

Op de radio kwam België van Het Goede Doel weer eens voorbij. Blijft een lekker popnummer. Pas nu echter, vermoedelijk omdat wij anders dan Henk Westbroek en de zijnen wel een ‘risico’ hebben genomen en niet hebben getwijfeld, hoorde ik wat er niet klopt aan de tekst. Want in Ik heb getwijfeld over België / Omdat iedereen daar lacht / Ik heb getwijfeld over België / Want dat taaltje is zo zacht / Ik stond zelfs in dubio / Maar ik nam geen enkel risico / Ik heb getwijfeld over België zou België (dat vandaag de nationale feestdag viert) natuurlijk eigenlijk Vlaanderen moeten zijn. Want met dat zachte taaltje bedoelen ze Vlaams. Of ze zouden moeten zingen Want die taaltjes zijn zo zacht vermits dit land drie officiële talen kent: het Nederlands, het Frans en het Duits.

Modernisering in het Vaticaan

Tot het uniform van de Zwitserse Garde, het pontificale legertje van Vaticaanstad, behoort een eigenaardige helm. Pas onlangs werden, na meer dan 500 jaar, de zware gietijzeren helmen van de garde vervangen door plastic exemplaren. Die worden met een 3D-printer gemaakt en kosten slechts € 800, de helft goedkoper dan de metalen exemplaren. Elke helm wordt bekostigd door privésponsors. Hun naam wordt binnenin gegraveerd.

Slechts drie

Alfredo di Stefano (1960, voor Real Madrid), Ferenc Puskás (1960 en 1962, voor Real Madrid) en Pierino Prati (1969, voor AC Milan) zijn de enige drie voetballers die in een Europa Cup I-finale een hattrick scoorden. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Oei....

Nee, ik denk niet dat in dit zogeheten woke tijdsgewricht een reclamebureau zo’n advertentie nog verkocht zou krijgen aan die ketchupfabrikant….

Bloeien

Ik betrapte me er op dat ik “Oei, ik bloei” dacht toen ik me (lichtjes gelukkig) verwondde aan een schilmesje. Dat is alleszins Brabants. Ook Antwerpenaren hebben gebloeid. Natuurlijk weet ik dat het werkwoord bloeden luidt, maar zou er iemand echt “Ik bloed” denken/zeggen?

Prachtaffiche

Formidabel fraai vind ik het affiche dat Jozef Winters in 1936 ontwierp om de toeristische aandacht op Antwerpen te vestigen. Wat een krachtig ontwerp!

Voor de beschaving

Toen ik de plattegrond van Oostende onder ogen had viel het me op dat er daar een Sergeant De Bruynestraat is. Net als hier in Antwerpen. Een paar klikjes op Google Earth leerden me dat er ook een Sergeant De Bruynestraat is in Blankenberge. En in Anderlecht. Nog voordat ik naar Wikipedia ging om wat meer te weten te komen over deze onderofficier leerde ik al iets van de tweetalige straatnaambordjes in Anderlecht. Sergent De Bruyne was mort en heros au Congo Belge pour la civilisation en Sergeant De Bruyne als held in Belgisch Kongo gestorven voor de beschaving. Het zijn recente straatnaambordjes die over een vorige versie heen zijn aangebracht. Vermoedelijk zal het aspect van die beschaving verwijderd moeten gaan worden in deze zogenaamde woke tijden. Op Wikipedia heet het alleszins al dat Henri De Bruyne onder leiding van Leopold II deelnam aan staatsmisdrijven tijdens de kolonisatie….

https://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_De_Bruyne_(militair)

Vergeten dwang

Op het wereldwijde web vond ik een charmant filmpje over de eerste schooldag van een klas in 1961, weliswaar een jaar waarin ik al naar de tweede ging maar waarin ik anno nu veel herken. Zuster Chrisostima ondernam misschien ook al wel een poging, maar op de kleuterschool hóefde je nog niet te leren schrijven. In de eerste klas echter bracht de brave juffrouw Van Boesschoten me die kunst wel bij. Vermoedelijk heeft ook zij, net als de juffrouw in het filmpje doet met die gehoorzame jongen, geprobeerd mij rechts te laten schrijven maar ik kan me daarvan niets herinneren. Alleszins is het haar niet gelukt….

https://www.youtube.com/watch?v=089pkOs3Ac8 

Omslagpunt

Hoewel het nog volop zomer moet worden is de Aesculus het omslagpunt naar het najaar al weer gepasseerd. Ook in de drie fraaie paardenkastanjes bij ons op de cour wordt een hele nieuwe generatie bolsters zichtbaar.

Zichtbaar alleen

Wouter van Heiningen houdt een interessante, en inmiddels welgevulde website bij over poëzie: Zichtbaar alleen. Kwam daarop ook heel wat informatie over gedichten van mezelf tegen, waaronder dat over de Dikke boom:

https://woutervanheiningen.wordpress.com/tag/bert-bevers/

Aardige weetjes

Steek al bladerend in Wie Wat Waar? Jaarboek 1954 (ooit gekocht omdat het mijn geboortejaar is) allerhande aardige weetjes op. Wist u bijvoorbeeld dat een vrouwtjesmier 6 tot 16 jaar kan worden, maar een mannetje slechts enkele weken? Het lijstje Normale levensduur van dieren bevat nog meer verrassingen. We weten allemaal dat krokodillen, olifanten, papegaaien en schildpadden de mens met gemak overleven, maar karpers? En wat te denken van oesters? Die worden 80 tot 100 jaar! Ook een riviermossel schijnt een eeuw oud te kunnen worden, net als de raaf en de zwaan! Bij de levensduur van sommige bomen word je pas echt een beetje stil: een eik haalt tussen de 1200 en 2000 jaar, en een plataan kan zelfs 4000 worden.... 

Gulzig

Er zijn niet veel dingen waarvan ik gulzig word maar de Original Ziegler Delicatesse Käsetaler, kaaswafels, behoren daartoe. Ze maken die reeds sedert 1953. Welk een smakelijke baksels zijn me dat! Ze zijn hostiedun maar toch zijn omschrijving en merk in elk exemplaar, eh, ‘gestanst’. Hoe krijgen bakkers dat voor elkaar zonder dat die lekkernijen breken? Eigenlijk zou ik eens naar de Kisgömb utca 26 in Boedapest moeten tijgen om te kijken hoe ze die dingen maken.

Veranderlijk middelpunt

Gelnhausen in Hessen was vroeger het geografische middelpunt van de Europese Unie. Dat veranderde toen Kroatië toetrad tot de unie. Toen was Westerngrund in Beieren het. De situatie wijzigde weer, nu door het lang verhoopte vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Door de Brexit vormt nu sinds 1 februari 2020 het dorp Gadheim in de Beierse gemeente Veitshöchheim het geografisch middelpunt van de Europese Unie.

Telbare veren

Mensen die zich afvragen hoeveel veren vogels eigenlijk hebben kunnen iets leren van ornitholoog David Allen Sibley, die van bijvoorbeeld de huismus durft te stellen dat die er in de zomer om en nabij de 1800 heeft: 400 op de kop, 600 op de onderzijde van het lichaam, 300 aan de bovenzijde, 400 op de vleugels (200 op iedere), 100 op de poten en 12 in de staart. Grotere landvogels zoals kraaien hebben een paar veren meer dan kleine vogels, maar meestal hebben ze alleen grotere veren. Watervogels hebben, vooral op de delen die met water in contact komen, veel meer veren.

Het grootste

De redactie van de Nieuwe Vlaamsche Illustratie meldde in haar editie van zondag 2 februari 1913 dat het grootste orgel ter wereld zich in de Sint Michaëlskerk in Hamburg bevond. Het instrument oogt op de foto inderdaad imposant, maar de grootte ervan wordt toch vooral duidelijk door de foto van een pijp eruit met het bijschrift Men krijgt eenig idee van deze pijp, door den man, die er naast staat. 

 

Gebruiksaanwijzing

In Tilburg voegde hoofdredacteur Jef van Kempen aan zijn cultureel magazine Fleurs du mal mijn gedicht Gebruiksaanwijzing toe:

https://fleursdumal.nl/mag/bert-bevers-gebruiksaanwijzing