Geen E maar een g

Zat een kruiswoordraadsel op te lossen. Waarbij ik me er op zeker punt wat al te gemakkelijk vanaf dacht te kunnen maken. Van een woord van 7 letters had ik namelijk de letters 2 tot en met 7 al. En ik dacht dat er wel gevraagd zou worden om de naam van een beroemde Rotterdamse humanist. Als eerste letter vulde ik dus een E in. Maar dat bleek niet te kloppen, en toen ging ik pas kijken welk woord ze zochten. Er werd niet gevraagd naar een Rotterdamse humanist maar naar een inheems zangvogeltje, de Sylvia communis. Grasmus dus, en géén Erasmus. Kijk dus altijd nog even goed na wat ze willen hebben bij .rasmus….

Gelovigen

Wist u dat rooms-katholieken, anglicanen, gereformeerden, hervormden en andere protestanten en Armeens-, Grieks- en Russisch-orthodoxen allemaal één ding gemeen hebben in hun vieringen? Het Credo!

Schelden als kunst

Amuseer me kostelijk met de scheldwoorden van Kapitein Haddock, de vriend van Kuifje. Het arsenaal waaruit Archibald (die komt in alle albums slechts één keer voor maar het ís zijn voornaam) is ronduit indrukwekkend. Wat te denken van Balkan-hork, basbazuin, in egelvet gebraden kolokwint, Alpiene kropdrager of polygraaf? Ze staan allemaal keurig opgelijst in Albert Algouds Duizend bommen en granaten - Beknopt scheldwoordenboek van Haddock. Vond daar onlangs ook de Franstalige versie, Le petit Haddock illustré van. Aardig om te vergelijken. In de veertiger jaren was het nog verdacht om geen vlees te eten, vermits Haddock ook vegetariër als scheldwoord bezigt. Zwamneus is in het Frans bougre d'olibrius, overgehaalde zandvlooien tchouck-tchouck-nougat en sokkenlopers va-nu-pieds. Héérlijke boekjes!

Onderweg met de tram: Lijn 2 in Istanboel

In de grootste stad op ons continent onderhoudt Lijn 2 de verbinding tussen Zeytinburnu en Sultanahmet:

https://www.youtube.com/watch?v=8192bJI7vtU

Zichtbaar effect

In de jaren vlak voor de Eerste Wereldoorlog werd er op grote schaal reclame gemaakt voor Kola-Dultz, een tonicum dat als je de afbeelding bij de propaganda mag geloven een duidelijk zichtbaar effect had: zie hoe terneergeslagen de man voor gebruik ervan oogt, en hoe strijdlustig erna. Zelfs de punten van zijn snor maken een huppeltje….

Cinema Trivia: Eerst cameraman

Je moet ergens beginnen: Nicolas Roeg (1928-2018), die zich als regisseur liet opmerken met indringende films als Don’t Look Now en The Man Who Fell To Earth, was eerst cameraman bij de grote David Lean. Zo dirigeerde hij de lens voor Lawrence Of Arabia. Ook voor Dr. Zhivago was hij aanvankelijk cameraman, maar Lean en Roeg hadden een te afwijkende visie en dus moest hij het veld ruimen.

Een goede zaak

Onze Lieve Vrouw waakt al eeuwenlang over de stad Antwerpen. Die neemt nu maatregelen om het erfgoed dat aan haar is opgedragen te beschermen. Alleen al binnen de Leien zijn er zo’n honderdvijftig Mariabeelden. De meeste daarvan verkeren in uitstekende staat. Per jaar worden er door de stad onder begeleiding van de vzw Kruis en Beeld namelijk vijf volledig gerestaureerd. Nu wil de stad ook paaltjes of straatmeubilair gaan plaatsen bij Mariabeelden die door hun plaatsing risico lopen op aanrijdingen. Met paaltjes of straatmeubilair kan dat voorkomen worden. Een goede zaak!

Verdwenen vloot

Een jaar voor de Groote Oorlog uitbrak was Oostenrijk, destijds samen met Hongarije een keizerrijk vormend, nog een zeevarende natie. Met een imposante vloot, zoals op deze foto te zien is. Na de Eerste Wereldoorlog werd de kaart van ons continent ingrijpend hertekend. Oostenrijk werd toen een land zonder kust, en dus zonder vloot.

Stalins

Neen, dit straatje is niet naar de Sovjetdictator genoemd. Het is geen genitief-s maar de laatste letter van de familienaam van een glazenier: Auguste Stalins (1839-1906). Die vervaardigde onder meer glasramen voor de nabij het straatje dat naar hem werd genoemd gelegen Sint-Fredeganduskerk in Deurne.

Weinig omzet

Ik passeerde een etalage waarin het overzicht van de openingstijden doet vermoeden dat er in die winkel weinig omzet te verwachten valt….

Tien jaar verschil

Het wegdek van de Happaertstraat ziet er ondertussen prima uit. Ik ging me van de staat daarvan even vergewissen toen ik zomaar even keek wat ik dag op dag tien jaar geleden plaatste als Gemengd Bericht:

https://meergemengdeberichten.blogspot.com/2011/09/no-ti-tie-van-een-fiet-ser.html

Warmdraaien

De finish van het WK Wielrennen ligt komend weekeinde weliswaar in Leuven, maar ook in Antwerpen zal er veel publiek zijn vermits het vertrek vrijdag, zaterdag en zondag hier is. De stad lijkt er klaar voor. Het reuzenrad aan de Schelde is dat alleszins: Wij draaien ons warm voor het WK Wielrennen luidt de boodschap erop….

Leuke woorden

Anderzweer, babok, duisterling, elvenschot, fiepke, glui, hardebol, inkeling, jachteduivel, kremetart, lindert, puddelslak, rasamala, urgel, wrang.

Bewegende bevolkingen

In 1830 had België 3.773.732 inwoners, tegen Nederland 2.647.979. In 1933 had België er nog zo’n drieduizend meer, sinds 1934 heeft Nederland meer ingezetenen: 8.268.993 tegen 8.180.208 Belgische. Toen wij hier kwamen wonen was de stand Nederland-België 15.755.577-10.251.859, nu is die 17.155.463-11.641.463. De projectie van de demografische onderzoeksinstellingen laat zien dat Nederland in 2100 een kleine anderhalf miljoen inwoners minder heeft, en België een kleine miljoen méér: tegen dan is de stand Nederland-België 15.800.000-12.500.000. Benieuwd wat over negentig jaar de huizen kosten….

Joel en duw ons voort!

De Wereldkampioenschappen wielrennen worden – het zal de liefhebber niet ontgaan – in Vlaanderen gehouden. Wie komende week, wanneer de meet in Leuven ligt, tijdens dat WK meent iets van poëzie voor, onder en achter de wielen te ontwaren, heeft gelijk: kunstenaar Hans Geyens bracht uit het gedicht Vleugels van Paul Rigolle de regels Joel en duw ons voort. / Kijk naar ons zolang het nog kan want fietsen / is behagen en louter liefde kan ons vleugels geven aan op straat voor de Leuvense bib, die met werk van een aantal dichters een bijdrage aan de feestvreugde levert.

Ondanks of dankzij?

Het blijft verbazingwekkend hoe een land als België op de grens van de Germaanse en Romaanse cultuur blijft balanceren zonder dat het ooit werkelijk tot een conflict komt. Ondanks de andere mentaliteit, ondanks de taalgrens. Of zou de compromiscultuur functioneren juist dankzíj dat taalverschil? De BRD en de DDR waren politiek volkomen andere entiteiten, hetgeen ook gold voor Noord- en Zuid-Vietnam en nog steeds opgeld doet voor Noord- en Zuid-Korea. Die hadden en hebben echter wel respectievelijk het Duits, het Koreaans en het Vietnamees als gezamenlijke taal. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Maar eerst leren schrijven....

 

Cinema Trivia: Fremdkörper

Wat is Ettore Scola’s Una giornata particolare toch een wonderlijk mooie film. Sophia Loren speelt daarin Antonietta en Marcello Mastroianni Gabriele. Antonietta’s man wordt vertolkt door John Vernon. Op deze opname zien we hem als zwarthemd, een zoontje torsend, bij het bezoek dat der Führer in 1938 aan il Duce bracht. Dochter Maria Luisa (links) is een rol van Alessandra Mussolini, in het echte leven kleindochter van Benito en tevens een volle nicht van Sophia Loren. Wat ik nooit heb begrepen, en een antwoord heb ik nog steeds niet kunnen vinden, is waarom John Vérnon van Scola een rol kreeg. Bij mijn weten is dit zijn enige rol geweest buiten de Angelsaksische wereld. De meeste filmliefhebbers kennen hem uit Hitchcocks Topaz, als de burgemeester in Dirty Harry of Fletcher in The Outlaw Josey Wales (en misschien wel uit Herbie goes bananas) maar hoe hij verzeild is geraakt in een Europese kwaliteitsfilm blijft me onduidelijk.

1961

Ik deed een volkomen irrelevante maar formidabele ontdekking: ik heb een zeldzaam, omkeerbaar, jaar beleefd. Zat te lezen in een geschiedenisboek en juist toen ik in 1961 was aanbeland viel het uit mijn handen. Toen ik het opraapte zag ik dat 1961 ondersteboven omgekeerd óók 1961 is! Best zeldzaam, want eerder kon je alleen de jaartallen 111, 1001, 1111 en 1691 ondersteboven omgekeerd óók als 111, 1001, 1111 en 1691 lezen. Ik zie niet zo snel wanneer er weer zo’n jaar komt.

Vrees voor het zuiden

In ’s-Gravenhage is lang, erg lang, met een calvinistische blik naar de katholieke contreien gekeken. Hoezo lang? Wel: ik lees, dat is altijd wat onder de radar gebleven, dat er nog tot 1983 in de Nederlandse Grondwet een processieverbod stond. Tot negentiendrieëntáchtig! Gelukkig dat mijn geboortestad Bergen op Zoom, waar al sedert de Tweede Wereldoorlog de Maria Ommegang door de straten trekt, zich in dezen nimmer iets van de Grondwet aan heeft getrokken.

De meeste Belgen

Op mijn gemakske de Voetbalgids 2021-2022, afgelopen weekeinde bij Het Laatste Nieuws, bekeken. Daarbij viel me een aantal zaken op. Zo telt Antwerp de meeste Belgen in de selectie: niet minder dan 18. Het is zelfs de enige club in de hoogste klasse met núl spelers met een dubbel paspoort. Eupen, RC Genk, KV Kortrijk en KV Oostende hebben elk slechts 7 Belgen onder contract. De ‘meeste’ Nederlanders spelen bij Club: Bas Dost, Noa Lang en Ruud Vormer. Nog opvallend: trainer John van den Brom heeft niet één Belgische verdediger bij RC Genk, en STVV heeft de meeste Japanners in dienst: maar liefst 7!

Wijze woorden

Aan het Brückenhof in het beeldschone stadje Schwäbisch Hall in Baden-Württemberg heeft men gevoel voor schone taal: op een van de vakwerkhuizen ginder staan de wijze woorden Wir weben das Kleid – Uns webet die Zeit.

Op Versindaba

In het verre Stellenbosch verwelkomde de redactie van Versindaba mijn gedichten Worsteling met voorstelling, Op weg naar een betekenis, Speelkwartier en Aarding:

https://versindaba.co.za/2021/09/11/bert-bevers-worsteling-met-voorstelling-2/

https://versindaba.co.za/2021/09/11/bert-bevers-op-weg-naar-een-betekenis/

https://versindaba.co.za/2021/09/11/bert-bevers-speelkwartier/

https://versindaba.co.za/2021/09/11/bert-bevers-aarding/

Bijna aaibaar (35)

 

Ontcijfering

Op de Mainzer Beobachter een interessante ontcijfering, door Jona Lendering, van de hiërogliefen op de Egyptische tempel in de Zoo van Antwerpen:

https://mainzerbeobachter.com/2021/09/10/egypte-in-antwerpen-of-de-levende-zon-der-belgen/

Geduld

Je zou met een apparaat in je broekzak dat camera, computer, horloge, waterpas, zaklamp én telefoon in één is haast vergeten dat je in nog niet eens zo ver vergleden tijden op zoek moest naar een munttelefoon als je onderweg iemand iets wilde laten weten via de ver-spreker. Je moest daarvoor dan wel geduld hebben. En de juiste muntjes op zak….

Vertaalfoutje

Welk een parmantige fouten kunnen er toch ontstaan wanneer je vertrouwt op de vertaalcapaciteiten van de computer. Zo kwam ik een overzicht tegen van de grootste kalkoenproducenten ter wereld. In het Engels is een kalkoen een turkey. Met een hoofdletter is datzelfde woord in het Engels óók Turkije. En zo kan het gebeuren dat Turkey production in the world by country kan verworden tot Grootste Turkije-producenten ter wereld….

De houdingen

Nog op 1 januari 1965 was het niet iedereen volledig duidelijk wanneer er tijdens de viering van de Heilige Mis nu moest worden gezeten, geknield of gestaan. Vandaar dat er toen hier en daar nog een beknopte instructie De houdingen in de kerk tijdens de Eucharistieviering werd gebruikt.

Voorbeeldig

Je hebt ze in geel, er zijn er in groen en dikwijls hebben we daarvan een mengeling. Soms ook al met iets roods erin. Maar een échte appel hoort er, zoals die in Sneeuwwitje, zó uit te zien: dieprood en hardglanzend….

Mohikanen

Resteren er in Nederland dan helemaal geen zelfstandige krantenuitgevers meer? Jawel hoor. Er zijn nog vier ‘laatsten der Mohikanen’: Erdee in Apeldoorn geeft het Reformatorisch Dagblad uit, dat een oplage heeft van ongeveer 40.000. Ook in de Bijbelgordel zitten Nedag (het Nederlands Dagblad, minder dan 20.000) en de BDU (Barneveldse Krant, net geen 10.000). En dan heb je in Amsterdam nog de FD Mediagroep die het Financieel Dagblad (circa 35.000) op de markt brengt. Al de rest is dus Vlaams bezit.

Persstad

Het zwaartepunt van de Nederlandse dagbladpers lag toen ik in Antwerpen kwam wonen ‘gewoon’ nog in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Gaandeweg is het gros van de Nederlandse kranten echter in Vlaamse handen gekomen. Zowel Mediahuis als DPG Media bestieren hun eigendommen vanuit de Scheldestad, een heuse persstad dus. Mediahuis is nu eigenaar van De Limburger, NRC Handelsblad, Telegraaf, Metro, de Holland Media Combinatie (dat 0nder meer het  Noordhollands Dagblad uitgeeft) en de NDC (Dagblad van het Noorden, Leeuwarder Courant en Friesch Dagblad). DPG Media kocht dan weer Volkskrant, Trouw, Parool en het Algemeen Dagblad (Het AD is tevens de moederkrant van Brabants Dagblad, BN/DeStem, Gelderlander, Stentor, Tubantia, het Eindhovens Dagblad en de Provinciale Zeeuwse Courant).

Raar

De bewoners van Bonaire, Saba en Sint-Eustatius mogen hun stem uitbrengen bij verkiezingen voor het Europees Parlement. Ik blijf dat raar vinden.

Onschuldige verslaving

Mijn dag is niet compleet als ik David Lynch zijn weerbericht niet heb horen geven, en het nummer van de dag niet uit zijn glazen bokaal heb zien toveren. Een onschuldige verslaving maar, ik geef het toe, een verslaving ja….:  

https://www.youtube.com/c/DAVIDLYNCHTHEATER/videos

De puntjes op de i

Welk een grappig nuanceverschil in een toch steeds letterlijk vertaald spreekwoord: De puntjes op de i zetten is in bijvoorbeeld het Frans Mettre les points sur les i, in het Italiaans Mettere i puntini sulle i en in het Spaans Poner los puntos sobre las íes. Net als in onze taal dus meervoud. Met het Engels, To dot one’s i’s, kun je de beide kanten op maar gevoelsmatig is de uitdrukking voor mij alleen in het Duits correct: Den Punkt auf das i setzen. Want zetten we, onafhankelijk van de taal, niet allemaal maar één puntje op dat staafje?

Op Brusselse wijze

In België zie je andere delicatessen in de schappen van de supermarkt dan in Nederland. Probeer boven de Moerdijk maar eens karakollen in pili pilisaus te vinden, om een voorbeeld te noemen. Wat je hier ook gewoon op de visafdeling kunt pakken zijn wulken op Brusselse wijze / Bulots façon bruxelloise. Volgens mij moet je die in Nederland bestellen.

Aan het werk

Een dergelijk bericht zet me onmiddellijk aan het werk. Werd Johan Cruijff niet op 25 april geboren? Wanneer verjaart Lionel Messi, tot nader order de beste speler van allemaal, dan? Welnu: 24 juni. Van het rijtje van mijn eigen favoriete voetballers dat ik noteerde blijken alleen Romario (29 januari) en Willem van Hanegem (20 februari) in de resultaten van het onderzoek te passen. Mijn jeugdheld Ove Kindvall? Geboren op 16 mei. Ook de rest is ‘eigenwijs’: Romelu Lukaku (13 mei), Andrea Pirlo (19 mei), Luc Nilis (25 mei), Zinedine Zidane (23 juni), Kevin De Bruyne (28 juni), Bastian Schweinsteiger (1 augustus), Robert Lewandowski (21 augustus), Luka Modric (9 september), (de Braziliaanse) Ronaldo (18 september) en Diego Armando Maradona (30 oktober). Kylian Mbappé werd zelfs pas op 20 december voor het eerst in de wieg gelegd. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Geboortedatum belangrijk?

Ik zag in het ochtendactualiteitenmagazine Moma Ingo Froböse van de Sporthochschule in Keulen stellen dat jonge voetballers die later in het jaar geboren werden statistisch gezien minder kansen hebben op een succesvolle profloopbaan. Er werd door het internationaal Center für Sport-Studien in Neuenburg onderzoek verricht naar het effect van de geboortedatum op de vooruitzichten op een carrière, waarvoor vanaf het seizoen 2009/2010 28.685 spelers uit 31 Europese competities onder de loep werden genomen. Het bleek dat er opvallend veel spelers in januari, februari en maart het eerste levenslicht zagen. Samen meer dan veertig procent. Als bekend voorbeeld werd Christiano Ronaldo genoemd, die ter wereld kwam op 5 februari. Van alle onderzochte voetballers werd slechts 5,9% in december geboren.

Uit de kast (CXII): Philippe Cailliau

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat De moordenaar en zijn vroedvrouw van Philippe Cailliau (Groot Vizier/Hagelslag, Brussel, 1976), waaruit ik (de bladzijden zijn niet genummerd) Verzande grafzuilen opensloeg:

Bijt de nagels in het vlees
opdat de vluchtenden
de ravijn niet lachend
in storten.

Hun ruïnes drogen de
schrompele lippen de dorst
die ze voelen.
smaken niet.

Het hoofd een broos vat van tijd
een gat wit bloed stelpt
de kreten. In de borst
graven de uitgedroogde rivieren
en de honger in hun gekrompen
darmen.

En zwarte kadavers die
zweven-de gieren
in het eeuwig vlammende zand
stormen.

Hoge S-frequentie

De letter waarmee woorden in het Nederlands het vaakst beginnen is de S. Meer dan 10 procent van de woordenboekruimte gaat op aan woorden die daarmee beginnen. Niet alleen bij woorden, ook bij familienamen is de S de koploper: wel 9,4 procent van de (Nederlandse) bevolking draagt een achternaam met een S. Er zijn dik 27.300 familienamen die met een S beginnen. Het staatje komt overigens uit Diedrik van der Wals charmante boek Alles begint met A, waarnaar ik in het Gemengd Bericht van 5 augustus reeds verwijs.

Wisselaar

Hoe lang duurden nummers op een 45-toeren single gemiddeld? Hooguit een minuut of drie. Eer je zat om een plaatje op je gemak te beluisteren moest je al weer opstaan om een nieuw op te leggen. Wat een prachtuitvinding was destijds dus de singlewisselaar. Het ding is ondertussen industrieel erfgoed….

Oude ledenlijst VVL

Al bladerend in de editie 1940 van Het boek in Vlaanderen kom ik de Lijst van de leden van de eerbiedwaardige Vereniging van Vlaamse Letterkundigen (de VVL werd officieel opgericht in 1907) tegen, die de facto ook een adreslijst is. Literair-historisch geïnteresseerden die eens willen nagaan waar Ernest Claes in 1939 woonde in Ukkel kunnen dat eens nazoeken met Google Maps. Of waar André Demedts woonde in Waregem, Karel Jonckheere in Oostende, Lambrecht Swerts in Hasselt of Dirk Vansina in Antwerpen.

www.alleledenvandevvl.blogspot.be