38 letters!

Bij ons is het ding amper bekend, maar in Duitsland maakt het standaard onderdeel uit van een keukenuitrusting. Het apparaatje bestaat écht, telt maar liefst acht-en-der-tig letters en heet Eierschalensollbruchstellenverursacher….

https://de.wikipedia.org/wiki/Eierk%C3%B6pfer 

Modieuze wapens

Je zou het anno 2021, in dit tijdsgewricht dat computergestuurd schiettuig kent, niet verwachten maar de zwaarden zijn in de mode!

Momentopname

De nabije cultuurdragers hic et nunc: de (uit-ste-ken-de!) film Gräns van Ali Abbasi, Exorcising The Metropolis van Bert Timmermans, Sleep van Max Richter en Wat loopt daar? – Een biologische kijk op rassen, de nieuwe Midas Dekkers.

Onuitwischbaar

Kwam een potje inkt tegen met op het etiket: Onuitwischbare stempelinkt no 1403 zwart Talens & Zoon N.V. Apeldoorn. Talens maakte ook de inkt waarmee ik in de lagere school heb leren schrijven. Eens even opgezocht of het bedrijf nog bestaat. Ja hoor: opgericht in Apeldoorn in 1899 als Talens, later Talens & Zoon, vanaf 1949 Koninklijke Talens en tegenwoordig met het oog op de wereldhandel Royal Talens. Dit potje is in elk geval van voor de invoering van de zogenaamde versimpelingen van de spelling-Marchant, die de sch aan het eind van een woord(deel) afschafte. Maar op die schatting zit nog een marge van een jaar vermits de spelling-Marchant in Vlaanderen in 1946 van kracht werd, maar in Nederland pas een jaar later. Inkt maken ze in Apeldoorn overigens niet meer. Het bedrijf specialiseert zich nu in kunstschildersverf en -benodigdheden.

Pom

En nu ik daar zo over peins doet hij me óók denken aan de vermakelijke stripreeks die Pom creëerde rond Piet Pienter en Bert Bibber. De omikronvariant zou niet misstaan tussen albumtitels als De Kumulus-formule en Het straalgas-mysterie.

Klopt!

Geertje zei dat de naam van de nieuwe tak aan de coronastam haar doet denken aan een avontuur van Blake en Mortimer. Klopt: De omikronvariant klinkt als een albumtitel van een belevenis van deze twee striphelden! Ter vergelijking: Het Voronov-complot en De Septimus-golf.

Geen eigen kerk

Er blijkt een kaart te bestaan die me even de illusie gaf dat de hoofdkerk in mijn geboortestad ooit mijn naamgever Lambertus als patroonheilige had. Het betreft een plattegrond met een Nieuwe aftekening van de stadt Bergen op Zoom daar ter plaatse getekent door een Frans ingenieur, uit 1747. Erg nauwkeurig was die niet, en de maker verwarde volgens oud-stadsarchivaris Cees Vanwesenbeeck de Gertrudiskerk (zoals ze ook toen reeds heette) met de Lambertuskerk in het nabije Wouw. Wel een beetje jammer, ik zou een ‘eigen kerk’ als dezelfdenaamdrager en als zoon van de stad best mooi hebben gevonden.

Uit de kast (CXIV): Bert Scheuter

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Smeedwerk, een in 2007 door de Stichting Bredevoort Boekenstad uitgegeven verzamelbundel, waaruit ik op bladzijde 24 Ik ben van hout van Bert Scheuter opensloeg:

Ik ben een houtman in een houtdorp.
Ik ben van de bomen die de lucht bestormen.

Ik ben niet van de grond, van de oerbanken, van het erts.
Ik ben geen alchemist.
Ik ben geen nazaat van Hephaistos de smid,
            De bijna beenloze met armen als beukenstammen.

Ik ben van de benen, niet van de armen,
            Ik ben de haas, niet de mol.
Ik ben van lucht en water, niet van vuur en aarde.

Ik ben niet van ijzer.

Knik

Er zal zeker een technische verklaring voor zijn maar ik kan er met mijn beperkte technische inzicht maar niet bij waarom er op sommige trajecten van de tram (zoals hier het traject van Lijn 15 op de Statielei in Mortsel) ineens zo’n onverklaarbare knik in de sporen zit. Het lijkt er toch op dat die gewoon rechtdoor getrokken hadden kunnen worden….

Niet al te lang

Wie in Jekaterinenburg uren achtereen voor zijn beeldscherm zit en toe is aan wat lichaamsbeweging kan er buiten wat rondspringen op een meer dan levensgroot toetsenbord. Zo hoef je het klavier niet al te lang te missen.

Schobbejak

Behalve bolsjewiek noemde mijn opa zaliger me toen ik nog een jongeman met lange manen was ook regelmatig gekscherend schobbejak. Even opgezocht: de eerste betekenis in de Van Dale is ‘schoft, schurk, schavuit, schooier’ (ik zou hiervan altijd ‘schavuit, schoft, schooier, schurk’ gemaakt hebben: alfabetisch dus) maar de tweede ‘(gunstig) (min of meer liefkozend) guit, schelm, bengel’ (‘bengel, guit, schelm’ dus). Mij definieerde hij in die tweede betekenis. En dan is een schobbejak natuurlijk ook nog een korte werkkiel van grof linnen….

Gelijk

‘Ik zou zo graag es even aan het verleden willen schudden, maar dat kan niet. Je gaat ook niet staan schudden aan een rots. Die blijft liggen waar die ligt.’ Armando heeft, hier in De straat en het struikgewas, gelijk.

Ballustrada 35

Ook aan het jongste nummer van het literaire tijdschrift Ballustrada mocht ik een bijdrage leveren. Het is niet zomaar een nummer, maar aflevering 3/4 van de vijf-en-der-tig-ste jaargang. U leest het goed: Ballustrada houdt het reeds 35 jaar vol! In deze aflevering voorts werk van onder meer Tijs van Bragt, Will van Broekhoven, Hendrik Carette, Emma Crebolder, Job Degenaar, Wim Hofman, Kees Klok, Jan J.B. Kuipers, Y. Né, Thom Schrijer Wim van Til, stichter André van der Veeke en Jabik Veenbaas.

Zelfs Peking niet meer

Vijfhonderd jaar geleden, in 1521 dus, was Peking de dichtstbevolkte stad ter wereld. De Top Tien werd destijds vervolledigd door Vijayanagar, Caïro, Istanboel, Hangzhou, Lahore, Tabriz, Parijs, Gauda en Napels. Drie Europese steden dus. Een eeuw later was een daarvan de grootste: in 1621 was Istanboel de stad met de meeste mensen, voor Peking, Lahore, Kyoto, Agra, Osaka, Parijs, Londen, Hangzhou en Esfahan. Opnieuw drie steden van het Europese continent. 1721: Peking, Tokyo, Istanboel, Londen, Parijs, Osaka, Kyoto, Esfahan, Hangzhou en Ahmedabad. Opnieuw drie. In 1821: Peking, Londen, Guangzhou, Parijs, Tokyo, Hangzhou, Sint-Petersburg, Napels, Osaka en Kyoto. Toen zaten er viér Europese steden bij. In 1921: Londen, New York, Tokyo, Parijs, Berlijn, Osaka, Chicago, Buenos Aires, Philadelphia en Wenen. Wederom vier. En anno 2021? Nul Europese steden in de Top Tien: Tokyo, Delhi, Shanghai, Sao Paolo, Mexico Stad, Dhaka, Caïro, Peking, Mumbai en Osaka. En de grootste miljoenensteden blijven buiten ons continent liggen want de projectie voor het jaar 2100 is: Lagos, Kinshasa, Dar es Salaam, Mumbai, Delhi, Khartoum, Niamey, Dhaka, Calcutta en Kaboel. Dan zit zelfs Peking er niet meer bij….

Een uniek land

Jamaica is het enige land ter wereld met een vlag waarin geen rood, wit of blauw voorkomt.

Klinkt als....

Beleefde Litouwers lijken erg dikwijls te niezen, maar dat is slechts schijn. Het Litouws voor dank u wel is namelijk atsjoe. Geschreven ačiū. Uitgesproken: atsjoe.

Kapotte mode

Nog steeds kan ik er met mijn onmodieuze verstand niet bij dat mensen geld betalen om een broek met kapótte pijpen te kopen. Toen die ‘hip’ werden vond ik het een beetje sneu omdat ik in de veronderstelling verkeerde dat de dragers ervan zich geen hele broeken konden permitteren. Ondertussen ben ik er aan gewend, en neurie ik bij de aanblik haast automatisch al I love my shirt, wat mij betreft een klassieker van de onvolprezen Donovan, met daarin ook het couplet

Do you have some jeans that you really love,
Ones that you feel so groovy in?
You don't even mind if they start to fray
That only makes them nicer still.
I love my jeans, I love my jeans,
My jeans are so comfortably lovely.

Bijna aaibaar (38)

 

Leuke woorden

Aterling, bladneus, dompelpomp, evene, frondeur, genan, hank, indool, jobber, kantschol, lakris, modde, oesie, realgar, wuifelaar.

Trage drinkers

Ze hebben erg weinig water nodig, en je hoeft ze maar af en toe lichtjes te nevelen. Ik zorg daar graag voor, maar wanneer ik er klaar mee ben vraag ik me altijd af of de cactussen dat vocht überhaupt wel tot zich nemen. Kijk maar eens hoe braaf die fijne druppeltjes aan de stekels blijven hangen.

Kletsmajoor

Aanvankelijk gaf ik hem omwille van zijn onbetwistbare eloquentie het voordeel van de twijfel, maar die Thierry Baudet van het Nederlandse Forum voor Democratie blijkt meer en meer een marginale kletsmajoor. De club van de omnifobe Baudet noemt de coronapandemie ongegeneerd een hoax. Van de EU moet hij ook niets weten. Het liefst zou hij een muur om Nederland laten bouwen en zich koesteren in zijn Swiebertjeland.

Cinema Navelpluis: Op Tram 7

 

Wat is het nou?

Van maandag tot zaterdag zijn ze open van acht tot acht. Op zon- en feestdagen zijn ze ook open van acht tot acht. Da’s goed te volgen. Maar ik proef een stevige discrepantie tussen Open alle dagen en Woensdag gesloten….

Variatie

Dit jaargetijde is zonder enige twijfel hét seizoen voor wie houdt van wat variatie in de kleuren van het gebladerte.

Dat klopt niet!

Sinterklaas is jarig, ’k zet mijn schoe-oen vast klaar. ’k Hoop dat hij hem vol doet met…ja wist ik ’t maar. Zo vangt dan een van de bekendere Sinterklaasliedjes weliswaar aan, maar ik ontdek nu dat hij op 6 december helemaal niet jarig is gewéést. Sint-Nicolaas is in Myra in 335 (of 337, daar zijn de geleerden het niet over eens) op 6 december gestórven!

Zucht....

Pas over drie weken wordt Sinterklaas gevierd, maar toen ik daarstraks een boodschapje ging doen liep ik al tegen een reusachtige kerstboom op….

Ruime keuze

Ik denk nog wel eens terug aan de tijd dat soep, aardappelen en de groente van het seizoen vanzelfsprekend de maaltijd vormden. Dat macaroni, Boursin en loempia’s welhaast exotisch waren. Geweldig toch wat een ruime keuze we tegenwoordig hebben uit specialiteiten van over heel Europa en dat we ook voor pasta, feta, kalamaria, Finse roggebroodjes en fiskekaker kunnen opteren.

Populair zaad

Uit Midas Dekkers’ biologische kijk op rassen, in zijn jongste boek Wat loopt daar?, steek ik op dat van alle groente wereldwijd liefst 35% wordt geteeld met zaad uit Nederland. Voor aardappelpootgoed is dat zelfs 60%.

Zwart water

In het fraaie Passau stromen, dat was mooi in beeld in een documentaire over de Donau van Judith Rakers, drie rivieren samen (vandaar dat Passau de Dreiflüßestadt wordt genoemd): de de Donau, de Ilz en de Inn. Het eigenaardige is, je kunt het op Google Maps ook goed zien, dat de Ilz ‘zwart’ water bevat. Het duurt daar even voor de één geworden stroom eenzelfde kleur heeft.

Fijnslijperij

Wanneer Nederland niet uitkijkt, gaat het land ten onder aan ambtelijke fijnslijperij. Een voorbeeld? Wel, ik moet er weer aan denken dat de Voedsel- en Warenautoriteit (VWA) het de Nederlandse Vereniging van Verzamelaars verbood op hun ruilbeurzen nog langer sigarenbandjes en bierviltjes op tafel te hebben. Omdat die….in strijd zouden zijn met het verbod op reclame voor alcohol en nicotine. Heeft zo’n VWA nou in godsherennaam niets beter te doen dan dergelijke morose oekazes uit te vaardigen?

Aaltjes

Wanneer je me gisteren gevraagd zou hebben of er Aaltjes tegen varenrouwmug / Nématodes contres les mouches du terreau / Nematoden gegen Trauermücken / Nematodes against fungus gnats in de handel zijn, dan zou ik daar niet bevestigend op hebben durven antwoorden….

Verse kransen, ook 103 jaar later....

 

103 jaar geleden

 

Zo, dat ging vlot....

De kortste oorlog in de geschiedenis was, in 1896, die tussen Engeland en Zanzibar. Die Anglo-Zanzibar War duurde slechts 38 minuten.

Ongerijmd

Er is in het Nederlands geen woord dat rijmt op herfst. Dat weten de meeste mensen wel. Maar er zijn meer woorden waarop niets deftig rijmt: andijvie, beitel, borsjtsj, dertig, fuchsia, kiosk, nieuws, ordner, pauze, polka, puzzel, rasp, slordig, stolp, turbo, twaalf, twintig, veertig, verkleumd, vijftig, wereld, wulps en zilver. Het bekendste voorbeeld van een woord zonder rijmwoord in het Engels is month. Maar ook in die taal zijn er meer: borshch, dangerous, kiosk, marathon, ninth, opus, orange, pint, purple, silver en wolf. In het Duits zijn het er meer: Amsel, Borschtsch, Echo, Falsch, Fenchel, Gehölz, Gemälde, Honig, Kiosk, Mensch, Mönch, Musik, Onkel, Orgel, Pfirsich, Rüpel, Ramsch, Silber, Stöpsel, Vesper en Zwölf. Eigenaardig dat deze Germaanse  talen elk drié ‘dezelfde’ woorden hebben waarop niets rijmt: borsjtsj / borshch / Borschtsch, kiosk / kiosk / Kiosk en zilver / silver / Silber.

22

Vaak sloeg Johan Cruyff flauwekul uit, maar sóms stelde hij iets dat toch op zijn minst logisch léék: “Ik geloof niet. In Spanje slaan alle 22 spelers een kruisje voordat ze het veld op komen. Als het werkt, zou het dus altijd een gelijkspel worden.”

Cinema Navelpluis: Het ruischen der zee

 

Enige moeite

Ik ben er zeer goed van op de hoogte dat het uitermate intelligente dieren zijn, maar ik blijf er wel enige moeite mee hebben dat kraaien met hun onwelluidende gekras tot de zángvogels worden gerekend….

Ware grootte

Een liefhebber van modelspoorbanen die buiten stapt en niets vermoedend een camion volgeladen met échte sporen tegen het lijf loopt moet vermoedelijk even moeite doen om alles weer in het juiste perspectief te zien….

Een Visconti

Ik kreeg van Geertje een nieuwe vulpen ten geschenke: het model Rembrandt van Visconti. Alle vulpennen van Visconti worden in Florence met de hand gemaakt. Ik ben er bijzonder mee in mijn nopjes.

Heel wat talen verder

Hoewel in sommige dialecten van het Duits een aardappel ook wel Erdapfel wordt genoemd, is de standaardnaam voor de knol bij onze Oosterburen Kartoffel. Ik ontdekte een linguïstische eigenaardigheid: een paar landen en heel wat talen verder is in het Azerbeidzjaans aardappel Kartof!

Uit de kast (CXVI): Henk Ester

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Wiskunde van lyriek van Henk Ester (Arbeiderspers, Amsterdam, 2021), waaruit ik op bladzijde 70 Niet gesloten opensloeg:

Een steen is niet gesloten maar
geruimd en ritueel begraven

Wat blijft is een zoekend dwalen in
de ruimte van zijn onmiddellijkheid

Wie een steen wil spreken
opent goddelijk lege zalen

Vraagt beginnend in gebaren
hoe hij op afstand hier kan zijn

Lachend doorloopt hij alle zalen
en laat de rest in steen vergaan

14086

Kijk eens hoe flink ik vandaag heb gewandeld: het is zeventien minuten over acht en de teller op mijn telefoon geeft aan dat ik reeds 14086 stappen heb gezet!

Hol-jjug-i wa Dkung-ddung-i

Dat Stan en Ollie in het Duits Dick und Doof heten wist ik, maar niet dat ze in het Pools Flip i Flap worden genoemd. Ook leuk: Crik e Crok in het Italiaans, en Olio me Stelion in het Albanees. De Denen zeggen Gøg og Gokke en de Turken Şișman ve Zaif. Het moeilijkst te onthouden vind ik de Koreaanse versie: Hol-jjug-i wa Dkung-ddung-i.

Handig overzichtje

Kijk toch eens onder welke geweldige namen Stan Laurel en Oliver Hardy, de Dikke en de Dunne, in verschillende talen bekend staan. Mijn broer Peter, al gans zijn leven een liefhebber van het tweetal, kwam dit handig overzichtje tegen.

Allerheiligen

Vandaag is het hier in België ouderwetsch zondag, want Allerheiligen: eerbetoon aan alle bekende en onbekende heiligen in de hemel die op de overige dagen van het jaar niet op de kalender voorkomen. Daar staan op deze hoogdag wél op de heiligen Benignus, Cesarius, Floribert, Harald Blauwtand van Denemarken en Maturin.