Verdwenen vaardigheid

Even zitten peinzen toen ik op TZUM Coen Peppelenbos’ bespreking van Jan Wolkers’ dagboeken las, en vooral bij zijn kanttekening “Voor lezers onder de dertig zijn bepaalde termen [zelfs] totaal niet te begrijpen, want wat doet Wolkers als hij dia’s inraamt?” Ineens zag ik ons pa weer bezig met die verdwenen vaardigheid, en herinnerde ik me de vele dia-avonden bij ons thuis. Lang geleden inderdaad, in een tijd dat we nog geen flauw benul hadden van de komende technologische ontwikkelingen. Je hebt gelijk Coen, we zijn ondertussen de dertig gepasseerd….

Allerzielen

Uit de kast (CLXI): Willy Roggeman

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Cadenas van Willy Roggeman (Het Balanseer, Gent, 2008), waaruit ik bladzijde 29 opensloeg:

‘Morgen’ is voor jou een stuk meccano,
je hoofd houdt schroefdraaiers en tangen steeds
paraat. Montage van wereld metaal-
schimmen. Meteen weegt het heden je zwaar,
met elke danspas rammelt het getuig.
Ik zoek vergeefs de draai in je heupen
om de zwieptol in je huid te pinnen,
de bikkels in je schaamhaar te graaien.
Zing ik ‘van de afgrond en de luchtmens’
komen alle meccano’s in opstand.

Nog even oefenen

Dat het British Empire zijn – ondertussen reeds lang teloor gegane – macht te danken had aan een superieure marine mag als bekend worden verondersteld. De Engelse ruiterij daarentegen stelde niet veel voor. Dat moge blijken uit deze opname waarop cavaleristen zich ruggelings op hun rijdieren verplaatsen. Zouden ze er zeeziek op geworden zijn?

Kleurrijke Music-Hall

Music-Hall is de 11de interventie in Every Collection Hides Another Collection, de kunstinstallatie in het Antwerpse Provinciehuis, naar een ontwerp van Nico Dockx. Deze keer is er werk te zien van kunstenaars die tijdens de ‘roaring twenties’ van de vorige eeuw de levendige wereld van de music-hall vertaalden naar vernieuwende beelden, alsmede van door hen geïnspireerden. Deze expo met werk uit de provinciale kunstcollectie en tal van bruiklenen werd gerealiseerd in samenwerking met het Paul van Ostaijengenootschap. D’n Pol (het beeld dat Wilfried Pas van hem maakte is er ook te zien – zie bovenste foto) schreef de befaamde dichtbundel Music-Hall. De tentoonstelling omvat werk van onder meer Paul Joostens (onder meer diens Music-Hall – zie middelste foto), Jan Kiemeneij, Jos Léonard, Cel Overberghe, Jozef Peeters, Wannes Van de Velde en Jef Verheyen.

Herfst buiten en binnen

 

Cinema Trivia: Sfeervol

Wat een sfeervolle opname van een Roxy, ergens, waar ze Black Widow – in Cinemascope! – draaiden. De foto is gemaakt op 28 oktober 1954. De  film heeft niet veel potten gebroken.

https://www.youtube.com/watch?v=fJeYGRGHxus

Europa in beweging

Neen, geen actuele spotprent over de zich bewapenende EU maar een Mappa de Europa die in het Spanje van Franco werd gemaakt over de politieke toestand op ons oude continent. Fascinerend om te bekijken. Frankrijk komt niet al te krijgsbereid over….

Onderweg met de tram: Lijn 1 in Dessau

In Dessau in Saksen-Anhalt onderhoudt Lijn 1 van de plaatselijke Straßenbahn de verbinding tussen de Tempelhofer Straße en het Hauptbanhof:

https://www.youtube.com/watch?v=R7fjf0usvmQ

Iedere vruchtbare soortgenoot kan het

Ik ben dol op de redeneertrant en de heerlijke schrijfstijl van Midas Dekkers: “Herken je een god aan zijn volmaaktheid, als je een mens wilt maken moet je voldoende onvolkomenheid inbouwen. Mensen maken is dan ook niet moeilijk. Iedere vruchtbare soortgenoot kan het. Maar een god? Hoe maak je een god? En waarvan? Toch maar niet door vervolmaking van een mens. Dat is de omgekeerde weg. Goden moeten mensen maken, mensen geen goden – wat zou zijn als water dat omhoog stroomt.” Zomaar een prikkelend fragment uit Het menselijk tekort,  weer een smakelijke uitbreiding van ’s mans oeuvre.

Erfenis van het Derde Rijk

Bij onze oosterburen zwierden ze na 1945 niet zomaar alles van het Derde Rijk weg: de Reichstierschutzgesetz, een wet die toeziet op het welzijn van dieren waarmee het de tijd vér vooruit was, maakt ook anno 2025 nog onverkort onderdeel uit van de Duitse grondwet. Overigens zijn er ook in Nederland bepaalde zaken die het Derde Rijk instelde nooit teruggedraaid:

https://meergemengdeberichten.blogspot.com/2011/05/verhuisde-eilanden.html

Naar het Frans

Mijn recente poëzie viel in de smaak bij Christina Guirlande. Zij vertaalde de gedichten die onlangs van me in TZUM, Fleurs du mal, Versindaba en De Schaal van Digther verschenen naar het Frans:

https://www.bertbevers.com/idbvdwf.htm

Gezoden

Een gerecht dat volgens mij alleen in Antwerpen en/of het Antwerpse zo wordt genoemd is gezoden worst. Gezoden is het voltooid deelwoord van zieden, een niet meer zo frequent gebruikt equivalent van koken. De gekookte worsten worden traditioneel bewaard in gelatine, een bouillon die opstijft.

Bijna aaibaar (88)

 

Aardig contrast

Wandelend door de herfst en cours de route op de Wapper een koffietje gedronken, waarbij het contrast tussen de echte bladeren en de schaduw van de exemplaren op de parasols voor een aardig plaatje zorgde…. 

Vijftig tinten groen

In onze Kruidtuin zijn momenteel, met wat toefjes bruin en geel, toch wel zo’n vijftig tinten groen te bewonderen. Geertje zou die het liefst verwijderd zien, maar ik vind de Araucaria (Araucana K. Koch) een fascinerende boom. In het Nederlands heeft die zelfs twee namen: apenboom en slangenden.

Weer wat geleerd

Het is weer de tijd dat de huisspinnen zich laten zien. Ze wonen hier het ganse jaar door, maar ze laten zich pas in deze periode van het jaar zien als ze op zoek gaan naar een partner om zich voort te planten. Stak zojuist op dat een huisspin in de badkuip daar niet via de afvoer in is gekomen, maar dat die daar op zijn nachtelijke zoektocht naar liefde in is beland en er vanwege de gladde wanden niet meer uit kan komen. Ik heb herhaaldelijk een spin uit het bad gered, maar me eigenlijk nooit afgevraagd waarom die niet ook weer via de afvoer – waaruit hij, meende ook ik, gekomen was – vertrok.

Uit het fotoalbum

Ook 17 oktober 1975 was een vrijdag, een feestelijke en zonnige. Deze opname uit ons eerste gezamenlijke fotoalbum werd die dag genomen ten huize van de bruid, Bredaseweg 369 in Tilburg.

Zelfde stad, andere namen

Aken heet in het Duits Aachen. Dat is nog vrij duidelijk. Maar wanneer bijvoorbeeld een Pool zegt dat hij in Akwizgran is geweest moet je toch wel nadere uitleg vragen. Ook het Frans heeft een andere naam voor de stad: Aix-la-Chapelle. Dat moet je maar weten. En Italianen noemen Aken Aquisgrana. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Een kloek boek

Dát is nou wat je noemt een kloek boek: Er hangt iets van lente in de klas… - Nederlandstalige onderwijsgedichten vanaf de dertiende eeuw tot nu dat onder redactie van Theo Magito en Henk Sissing ontstond. Er staan ook drie gedichten van mij in, en het is met bijna 900 bladzijden zonder twijfel het dikste boek waarin ooit werk van me verscheen. Het wordt goed ontvangen:

Een lofdicht op iedereen die in het onderwijs werkt

Tzum | Recensie: Theo Magito en Henk Sissing - Er hangt iets van lente in de klas - Tzum

Achternaamlozen

Van Alex, Asterix, Jugurtha, Obelix, Thorgal en Toenga begrijp ik het dat we alleen hun voornaam kennen want in hun tijd bestonden er nog geen familienamen. Maar wat te denken van moderner helden als Baard, Barabas, Franka, Jerom, Jommeke, Kale, Krimson, Kwabbernoot, Lambik, Nero, Robbedoes, Sidonia, Suske, Urbanus en Wiske? Hoe moet je die in het telefoonboek traceren? Er zijn ook in deze materie natuurlijk uitzonderingen die de regel bevestigen: Guust Flater, en Piet Pienter en Bert Bibber.

Alleen voornaam

Naar aanleinding van die raket van gisteren bedenk ik me zomaar ineens hoe merkwaardig het eigenlijk is dat een van de bekendste striphelden ter wereld alleen maar een voornaam, die eigenlijk ook wat meer weg heeft van een bijnaam, draagt: Kuifje. En dat het ook vreemd is dat Jansen en Janssen, de speurders die regelmatig opduiken in zijn avonturen, dan weer geen vóórnaam hebben. Alleszins geen die wij te weten komen in de Kuifje-albums. Kapitein Haddock heeft als voornaam Archibald. En professor Zonnebloem heet Trifonius. Dat dan weer wel.

Ready for lift-off

In dit woelige tijdsgewricht zijn er mensen die allerhande levensmiddelen hamsteren in de kelder, of zelfs een heuse schuilbunker inrichten. Er zijn er echter ook, zo bemerkte Geertje op Hopland, die de blik naar boven richten en in geval van een noodsituatie een veilig heenkomen willen zoeken op de maan….

Cinema Trivia: Geen eerste keuze

Een beetje algemeen ontwikkelde kent de film Casablanca, waarmee Humphrey Bogart en Ingrid Bergman zich een plaatsje in de filmgeschiedenis wisten te veroveren. Dat hád anders kunnen lopen, want ze waren niet onmiddellijk eerste keus voor de hoofdrollen. Er waren meer kapers op de kust, en er was zelfs al een persbericht van Warner Brothers de deur uit waarin werd aangekondigd dat de hoofdrollen gespeeld zouden worden door Ronald Reagan en Ann Sheridan….

Op De Schaal van Digther

Vandaag, morgen en overmorgen nieuwe gedichten van me op het onmisbare literair magazine De Schaal van Digther. Geduldig standvastig is het eerste:  

https://digther.blogspot.com/2025/10/geduldig-standvastig.html

https://digther.blogspot.com/

Internationale kramp

Een woord dat verbazingwekkend veel op zichzelf lijkt in veel van de ons nabije talen is kramp: in het Deens krampe, in het Duits Krampf, in het Engels cramp, in het Frans crampe en in het Italiaans crampo. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Geduldig op ontgraving gewacht

In het stadhuis van Antwerpen is momenteel een aardige expositie, Sub Urb, ingericht met allerhande objecten die jarenlang geduldig in Antwerpse bodem op ontgraving gewacht hebben en bij bouwwerkzaamheden op verschillende locaties door archeologen zijn gevonden. Bierpullen, dolken, fluitjes, handschoenen, keramiek, mantelspelden, schoenzolen, versierde glazen, zwaarden. Te veel om op te noemen, maar de moeite van een bezoekje beslist waard.

Gebaande paden herbezocht

In de Achterhoek bemerkte kameraad Hans Mellendijk een hernieuwde belangstelling voor het fenomeen olifantenpaadjes, waarvan ik in het begin van dit millennium al de collectie Gebaande paden (waarvoor Bert Booij Liewers me indertijd bovenstaand fraai exemplaar uit Dongen bezorgde) aanlegde:

https://smelsslems.blogspot.com/2025/10/binnendoor-is-nooit-om.html

https://gebaandepaden.blogspot.com/

1 letter verschil

Zouden er meer steden zijn die op de eerste letter na hetzelfde heten? Dat vraag ik me af bij de ansichtkaart die we van onze vriendin Ania kregen uit haar geboortestad Lublin (“Dublin maar dan met een L!”). Ik weet er zo rap geen. Wel schieten me twee steden te binnen met dezelfde naam op de láátste letter na: Genk en Gent.

Dikke Boom terug

Het Gouvernementsplein in Bergen op Zoom werd heringericht. Dat betekende ook dat de directe omgeving van de monumentale Platanus hispanica onderhanden werd genomen. Daarbij verdween het gedicht Dikke Boom dat ik bij de plataan schreef. Het doet een dichtershart goed te vernemen dat veel mensen het gedicht misten. De verdwijning bleek gelukkig tijdelijk want nu de klus volledig is afgerond staat het gedicht er weer. Tot niet alleen mijn tevredenheid maar ook van die van veel openluchtpoëzie-lezers. Die kunnen er voortaan, blijkt uit de foto die mijn zusje me stuurde, ook bij gaan zitten….

https://woutervanheiningen.com/2013/08/05/boom-poezie/

Overdenking van een stadsjongen

Merkwaardig eigenlijk: waar in de kinderboeken die ik las arena’s, kastelen, prairies en sprookjeswouden me als volkomen normale locaties voorkwamen ben ik nooit vertrouwd geworden met de ‘vaderlandse’ omgevingen van de brave Ot en Sien of met die van Dik Trom. Die speelden tussen en met biggetjes, lammetjes en veulens in sappige weilanden en vingen kikkers en stekelbaarsjes in sloten. Zo’n omgeving was mij vreemd. Ik groeide in het vaderland op tussen oude en jonge stenen en tussen weinig en allengs meer automobielen, en was dus al vroeg stadsjongen. Die er geen idee van had wat er zoal in een sloot leefde, en al helemaal niet waar hij een sloot moest vínden….

Grendir-Evin

Onze kunstcollectie uitgebreid met Grendir – Evin (Drembel Eftir Nuk Igslos), een werk in mixed media van de met vele talenten gezegende Vital Don Vitalski Baeten. We gingen het hedenmiddag persoonlijk bij hem afhalen.

Wat een verschil

Je staat er niet dagelijks, en niet bij alles, bij stil dat door de jaren heen alles duurder is geworden. Maar soms zijn de prijsverschillen ronduit verbijsterend. Neem een gewoon pakje shag van 50 gram van Samson. In 1975 kostte zo’n pakje ƒ 1,50 (€ 0,68). Tegenwoordig betaal je daarvoor niet minder dan € 22! Dat is dik ƒ 48! Blij dat ik niet meer rook….

Het ontbrekende stukje

Sommige mensen beginnen spontaan te hyperventileren bij de gedachte aan een legpuzzle van duizend stukjes alléén al, maar wij vinden het op de juiste manier in elkaar steken daarvan een rustgevend tijdverdrijf. Maar wáár was in ’s hemelsnaam toch dat éne ontbrekende stukje om de rand te vervolledigen? Het was pas op dag 4 dat het opdook. Wij zijn geduldige mensen….

Zeldzaam zicht

Toen ik door de Lange Koepoortstraat kuierde passeerde ik een slooplocatie: er zijn daar winkels verdwenen om plaats voor nieuwbouw te maken waardoor er een zeldzaam zicht op de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, normaliter nooit vanaf die plaats te zien, is ontstaan….

Van blauw naar zilver

Ook in de dierenwereld is er regelmatig sprake van migratie, hier en daar van heuse ‘omvolking’ zelfs. Zo wordt onze rode eekhoorn bedreigd door de grijze (in het Verenigd Koninkrijk heeft die de rode reeds verdrongen). Nu valt het Gerbrand Bakker, die eerder al noteerde dat bonte en zwarte kraaien elkaar niet verdragen, in zijn jongste boek Aan mij heb je niks, op dat onze vertrouwde blauwe reiger (Ardea cinerea) allengs meer plaats moet maken voor de grote zilverreiger (Casmerodius albus): “Over een jaar of vijftig vliegen en lopen er alleen nog maar grote zilverreigers rond. Was zo’n witte reiger twintig jaar geleden nog een bezienswaardigheid, nu moet je in de weilanden tussen Den Bosch en Amsterdam zoeken naar de blauwe.”  

https://meergemengdeberichten.blogspot.com/2018/02/van-rood-naar-grijs.html

https://meergemengdeberichten.blogspot.com/2020/02/onverdraagzame-kraaien.html

Uit de kast (CLX): Kees Wagtmans

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Achttien gedichten van Kees Wagtmans (Cantonese Boy Press, 1983), waaruit ik bladzijde 24 met daarop winterstil opensloeg:

de laatste vogels

vluchten

naar een onderkomen

 

de lucht

is

leeg

 

daaronder schuilen wij

29%

Goh, ik lees dat Berlijn, overigens de enige hoofdstad ter wereld met een gemiddeld inkomen dat lager is dan het landelijk gemiddelde, niet minder dan 85% huurwoningen telt. Dat is vér boven het gemiddelde van de EU van 30,3%. Ter vergelijking tussen buurlanden: in België is het 29%, in Duitsland 50%, in Luxemburg 32%, in Nederland 40%, in Frankrijk 35%.

Onvolledige koekjes

Eigenlijk dacht ik dat de cocktail crackers in de trommeltjes naast de bank gevormd waren naar de kleuren van het kaartspel, maar nadere beschouwing leert dat er weliswaar legio klaveren, harten en schoppen zijn te verorberen maar dat er in geen velden of wegen ruiten tussen zijn te bekennen. Hoe merkwaardig….

Mooi verdwijnend

Lang niet alle gewassen worden er bij het afsterven mooier op, maar ik kan de kardoen (de Cynara cardunculus) in de laatste fase van zijn leven alleen maar fascinerend fraai vinden.