Visnamen geëxporteerd

Natuurlijk komt dat omdat er van oudsher in het Nederlands taalgebied vanwege vertrouwd met de kust meer gevist werd, maar het is interessant om vast te stellen dat veel namen van vissen in het Duits overgenomen zijn uit het Nederlands. Ze behoeven geen vertaling: Aal, Hai, Heilbutt, Hering, Kabeljau, Makrele, Rochen, Schellfisch….

Bijna aaibaar (37)

 

Le croc'n roll

“C’est ça! Dát is het. Zó gaan we onze zaak noemen!” Ik kan me de geestdrift voor de geest halen waarmee de ondernemers voor hun croissanterie annex sandwicherie in Fleurus de swingende naam le croc’n roll bedachten. (Voor mijn Nederlandse lezers: een croque is een tosti.)

Bismillah!

Tegenwoordig bestel je met een simpele muisklik en voor een paar centen een volledig verzorgd verblijf in een luxueus strandhotel in een ander continent. Neen, dan vroeger mensen: toen verplaatste men zich nog niet per toeristische vliegmachine maar werd er écht gereisd. Wie indertijd bij de Bambuti in Congo was geweest, paard had gereden in Mongolië of de Zijderoute had gevolgd maakte bij thuiskomst een grote kans zijn reisbevindingen te kunnen publiceren bij uitgeverij F.A. Brockhaus in Leipzig. Als je tenminste af mag gaan op een oude aanbiedingsfolder van genoemde firma. Ik heb er een. Viel uit Westermann’s Grosser Atlas zur Weltgeschichte, toen ik die raadpleegde. Reisen in alle Welt heette de reeks. Keine am Schreibtisch erdachten Erzählungen, sondern wahrheitsgetreue Berichte…Fraaie omslagen! Pakkende titels! Wat te denken van Om mani padme hum of Ich kam die reissenden Flüsse herab? Zit nu al een tijdje met Bohemian Rhapsody in mijn kop. Logisch, na het aanschouwen van W. Filchner’s Bismillah!....

Redukt

Van de reeks Redukt, opgenomen in mijn bundel Eigen Terrein – Gedichten 1998-2013, bestaat ook nog steeds de gelijknamige blog (waarop ook de werken van Bert Timmermans te zien zijn waarbij de gedichten werden geschreven):

http://timmervers.blogspot.com/

Hoe groot is die kans?

Er zijn natuurlijk wel meer broers die betaald voetballer werden. Mbo en Emile Mpenza. Romelu en Jordan Lukaku. René en Willy van de Kerkhof. Rob en Richard Witschge. Michael en Brian Laudrup. Erwin en Ronald Koeman. Om er maar een paar genoemd te hebben. Wat ik heel straf vind is dat NAC-speler Ralf Seuntjens en zijn tweelingbroer op 17 april 1989 in Breda werden geboren, en dat er in die Noord-Brabantse stad ten huize Seuntjes nóg een mannelijke tweeling werd geboren. In 1992, óók op 17 april. Tot daar aan toe, zult u denken. Wel, van die jongste tweeling werd er ook een – Mats – betaald voetballer. Twee keer een mannelijke tweeling. Allemaal ter wereld gekomen in dezelfde stad. Op dezélfde datum. En van beide tweelingen wordt er één helft profvoetballer. Hoe groot is die kans?

Bovenal

Waarover moest je in het begin van de vorige eeuw zoal beschikken om politieagent te mogen worden? Een bewijs van kunnen lezen en schrijven natuurlijk. Een redelijke tot goede conditie. Voor helm en uniform werd gezorgd. Waar je bovenal voor moest zorgen was een….snor! Deze opname werd in 1902 gemaakt in de 7^e Wijk van Antwerpen, aan het Bureau Bordeauxstraat.

Onderweg met de tram: Lijn 5 in Bremen

Lijn 5 brengt je in Bremen van Gröpelingen over Ueberseestadt en het Hauptbahnhof naar het Bürgerpark:

https://www.youtube.com/watch?v=D56bbbQBW-E

Momentopname

Boeken, film en muziek in de onmiddellijke buurt zijn vandaag Het boek in Vlaanderen 1940, de Argentijnse film El ciudadano ilustre van Gastón Duprat en Mariano Cohn, The Sandie Shaw Collection en De zomer van 1939 – Een tijdreis door België met de Guide Michelin van Jana Wuyts en Marnix Peeters.

Raadselachtig

Het is herfst, en dan waaien de bladeren van de bomen. Ook die van onze paardenkastanjes. Zó ons terras op. Er zal zeker en vast een natuurkundige verklaring voor zijn waar ik met mijn αλφα-hersenen niet bij kan, maar ik begrijp er niéts van dat alle bladeren die onze tweede verdieping op waaien iédere keer dat ik kijk in dezelfde hoek liggen. De linkse. Rechts ligt er niet één, en daar komt geen bezem aan te pas….

Verder niet

“Als ze Beethoven spelen zie ik altijd strenge zuilen voor me, die tot in de hemel reiken, verder niet, en ik zie daar beneden wat mensen staan die de zuilen proberen aan te raken of misschien wel om te zagen, en wat er met die mensen gebeurt weet ik niet, de componist zorgt ervoor dat ik dat niet te weten kom. Ze zullen wel ruzie krijgen of iets van dien aard. Hoorngeschal.” Tot zover dit citaat uit Krijgsgewoel, van Armando.

Een werkdag

Ik was zomaar benieuwd wat de langste treinreis is van het ene station naar het andere op Nederlandstalig gebied. Volgens mij is dat de rit van Adinkerke/De Panne naar Delfzijl (of omgekeerd natuurlijk). Je moet daar toch wel zo’n beetje de uren van een werkdag voor uittrekken: in het beste geval doe je er 7 uur en 3 minuten over, de traagste verbinding kost je 8 uur en 36 minuten. Tot zover dit Gemengd Bericht.

De verwondering elders

Een stadsjongen als uw dienaar verwondert zich in Sint-Idesbald over gans andere zaken dan in Antwerpen. Over de eenvoudige schoonheid van schelpjes bijvoorbeeld. Of van een onbedaarlijke deemstering zoals je die in de metropool niet te zien krijgt….

Here Comes The Flood

Die hebben de getijdenalmanak goed bestudeerd: ik zie hoe een vader en zijn drie jongens een kanaaltje graven dat juist voor de vloed gereed is, en wachten tot het vol loopt. Voor ik het weet neurie ik Here Comes The Flood van Peter Gabriel.

Kustspinnen

Capriolen die voor ons halsbrekend zouden zijn halen ze schijnbaar (ik weet niet of ze dat kunnen, maar allez) fluitend uit: aan de kust wonen heel veel spinnen.

Zeeafbraak

Wanneer wij aan zee verblijven en het begint te ebben denk ik wel eens terug aan een lange lome vakantie in Juan-les-Pins waar ons neefje (Ondertussen is hij een neef van bijna vijftig) Joris toen hij zag hoe het water zich terugtrok zei: “Kijk, de zee wordt afgebroken!”

Mijn eerste snor

Kwam weer een afdruk tegen van een stukje 35 millimeterfilm: drie frames met pa, mij, ma en haar oudere zus tante Jeanne (Zij leeft nog en is ondertussen 92!) erop. Het vreemde is dat de volwassenen allemaal naast de lens kijken, naar een andere. Van een fototoestel vermoedelijk. Van een straatfotograaf? Het resultaat zag ik nooit. Wie het moment van fotograferen gefilmd heeft en waarom weet ik niet. Het moet vastenavend 1956 zijn geweest want ik heb een pet op, een kiel aan, en een getekend snorretje onder mijn neus. Ik heb belangstelling voor iets wat zich in pa’s hand lijkt te bevinden.

Een heus bierland

België telt voortaan niet minder dan 400 brouwerijen. Het aantal brouwerijen stijgt met een verbazingwekkende snelheid: in 2010 waren er nog 133, nu zijn het er dus al 267 méér! Een ieder die in België een bier op de markt brengt mag hier de benaming brouwerij gebruiken maar de bierconsumentenvereniging Zythos vzw verbindt aan erkenning stringente eisen. Zo moet de brouwinstallatie door de overheden zijn erkend, aan de wettelijke eisen voldoen en over de nodige vergunningen beschikken. 400 brouwerijen…. Een heus bierland!

Cinema Trivia: Eerbetoon

In Kauas Pilvet Kaarkaavat (hetgeen zoveel betekent als Voorbij drijvende wolken) van Aki Kajurismäki brengt de Finse regisseur een  mooi eerbetoon aan de jonggestorven cineast Jean Vigo: in de foyer van de bioscoop die de hoofdrolspelers  bezoeken hangt een poster voor Vigo’s meesterwerk L’Atalante….

De X-factor

Toen ik eens op bezoek was in de Achterhoek viel me de daar naam Henxel op. Een plaatsnaam met een x erin. Daar zijn er in onze contreien niet veel van. Net over de grens heb je daar ook een Duitse buurtschap die Gaxel heet. Verder heb je Aarle-Rixtel, Axel, Axelsche-Sassing, Dinxperlo, Exloo, Exloërmond (waarvan je zelfs een Eerste en een Tweede hebt), Extergem en Exterveen. Wellicht zijn er meer maar die ken ik niet. Maar de mooiste naam voor x-liefhebbers is natuurlijk die van een gehucht in Bévercé, een deelgemeente van de Luikse gemeente Malmedy: dat heet namelijk Xhoffraix! Bij mijn weten de enige plaatsnaam die begint én eindigt met een x!

Pappenheimers

In andere talen weten ze niet waarover je het hebt maar de uitdrukking ‘Ik ken mijn pappenheimers’ bestaat (‘Ich kenne meine Pappenheimer’) bij onze Duitstalige vrienden ook. Ze heeft haar oorsprong in de Dertigjarige Oorlog waarin graaf en veldmaarschalk Gottfried Heinrich Pappenheim zich onderscheidde met zijn uiterst betrouwbare soldaten die de Pappenheimers werden genoemd.

Varianten zonder schroom

Samen met mijn goede vriend Ron Scherpenisse exemplaren van Varianten zonder schroom gesigneerd. Dat is onze nieuwe gezamenlijke bibliofiele uitgave. Ron maakte tekeningen, waarbij ik vijf gedichten schreef, en ontwierp de bundel. We vinden zelf dat het een fraai boekje is geworden.

Leuke woorden

Flokhout, gonfalon, hoosnap, jalap, kampak, laning, maljenier, noumenon, oorblazing, pufschar, rarak, wrakker.

Haast een verschijning

De fotograaf August Sander legde in 1927 de Kölner kunstenaar Anton Raederscheidt op de gevoelige plaat vast. Raederscheidt (1892-1970), die in de Groote Oorlog bij Verdun vocht en er zwaar gewond werd door granaatvuur, was een getalenteerd modernistisch schilder die contacten onderhield met zulke illustere lieden als Hans Arp, Lion Feuchtwander en Thomas Mann. Maar ik wil het niet over zijn loopbaan hebben, maar over deze foto. Op de een of andere manier lijkt hij me steeds niet écht. Ik kan het niet goed uitleggen. Die wonderschone volledig verlaten (hoogstwaarschijnlijk Keulse dus verdwenen want weggebombardeerde) straat vormt een vervreemdend decor. Het is net of Raederscheidt een kartonnen reclameplaat is voor een film over Nosferatu, of de Golem, of Kafka. Heel magisch-realistisch. Hij lijkt me op de een of andere manier haast wel een verschijning….

Cinema Navelpluis: Herfst

 

Populair

Je ziet ze steeds vaker. Ze zijn duidelijk in trek, die hippe stadsstepjes. Ja, ze zijn werkelijk populair….

Bijna aaibaar (36)

 

Alle begin is moeilijk

Er circuleert nog ergens een persing van The Bee Gees First, de eerste langspeelplaat van The Bee Gees uit 1967, waarvan op het etiket als componisten de broeders Gibbs staan vermeld. Alle begin is moeilijk: Barry, Robin en Maurice Gibb (zónder s dus) moesten nog beroemd worden. Het ziet er nu wel een beetje vreemd uit. Alsof er tussen haakjes Lenon & McArtrey staat, Jimmy Hendrix, Ray Davids of Steve Windwood…. 

Geluiden van beneden

Toen we aan de maaltijd zaten zagen we een ballon langs zweven. Wat beweegt zo’n ding zich toch elegant. Naar het schijnt kunnen ballonvaarders de geluiden van beneden uitstekend horen.

Die kenden ze nog niet

Op het eerste plaatje van de tweede bladzijde van De Ronde van Gallia zit Asterix op zijn gemakske piepers te jassen. Dat lijkt me een historische fout van de auteurs, vermits de avonturen van Asterix en Obelix zich afspelen voor het begin van onze jaartelling en de aardappel pas dankzij Spaanse ontdekkingsreizigers vanuit Zuid-Amerika ten onzent arriveerde.

Uit de kast (CXIII): Frans Kuipers

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat De Lach van de Sfinx van Frans Kuipers (Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2021), waaruit ik op bladzijde 56 h opensloeg:

En iemand zei dat ie de weg kwijt was
 en iemand vroeg
wat ben je kwijt als je de weg kwijt bent?

En iemand zei ‘Zing, lach, dans,
 het kan altijd nog erger.’

‘En ik zong, lachte en danste
  en het werd erger.’

Antiek modern

Af en toe heb ik moeite om feitelijke waarheden te accepteren. Zo kan ik gebiologeerd bovenstaande boksbeker uit Susa, een van de topstukken uit de afdeling Oosterse oudheden in het Louvre, bestuderen. Susa werd door Darius de Grote tot hoofdstad van Perzië gemaakt maar al eerder, véél eerder, was het een plaats van beschaving. Dit object oogt haast modern. Moet je dat gewei van die bok mooi zien krullen, en die fraaie geometrische vormen bekijken. Maar ik kan de cijfers bij dit wonderschone ding amper geloven: deze boksbeker dateert uit ongeveer 4000 vóór Christus. Dat is meer dan 61 eeuwen geleden....

Niet echt opwekkend....

Blader een oud nummer van Mao Magazine door, een satirisch weekblad dat hier gedurende enige tijd gratis verspreid werd. Jammer dat het niet meer bestaat. In elk nummer stonden wel een paar dingen waarom je kon schaterlachen. Zoals de rubriek Volkomen terecht in De Slegte. In het nummer dat ik weer tegenkwam wordt daarin het boek Jan Fabre im Gespräch mit Jan Hoet und Hugo De Greef besproken. Niet echt opwekkende lectuur blijkbaar, want onder het stukje staat Jan Fabre im Gespräch mit Jan Hoet und Hugo De Greef, Uitgeverij Cantz, De Slegte, 260 frank (aspirine niet bijgeleverd). Da's toch hilárisch?

Geen E maar een g

Zat een kruiswoordraadsel op te lossen. Waarbij ik me er op zeker punt wat al te gemakkelijk vanaf dacht te kunnen maken. Van een woord van 7 letters had ik namelijk de letters 2 tot en met 7 al. En ik dacht dat er wel gevraagd zou worden om de naam van een beroemde Rotterdamse humanist. Als eerste letter vulde ik dus een E in. Maar dat bleek niet te kloppen, en toen ging ik pas kijken welk woord ze zochten. Er werd niet gevraagd naar een Rotterdamse humanist maar naar een inheems zangvogeltje, de Sylvia communis. Grasmus dus, en géén Erasmus. Kijk dus altijd nog even goed na wat ze willen hebben bij .rasmus….

Gelovigen

Wist u dat rooms-katholieken, anglicanen, gereformeerden, hervormden en andere protestanten en Armeens-, Grieks- en Russisch-orthodoxen allemaal één ding gemeen hebben in hun vieringen? Het Credo!

Schelden als kunst

Amuseer me kostelijk met de scheldwoorden van Kapitein Haddock, de vriend van Kuifje. Het arsenaal waaruit Archibald (die komt in alle albums slechts één keer voor maar het ís zijn voornaam) is ronduit indrukwekkend. Wat te denken van Balkan-hork, basbazuin, in egelvet gebraden kolokwint, Alpiene kropdrager of polygraaf? Ze staan allemaal keurig opgelijst in Albert Algouds Duizend bommen en granaten - Beknopt scheldwoordenboek van Haddock. Vond daar onlangs ook de Franstalige versie, Le petit Haddock illustré van. Aardig om te vergelijken. In de veertiger jaren was het nog verdacht om geen vlees te eten, vermits Haddock ook vegetariër als scheldwoord bezigt. Zwamneus is in het Frans bougre d'olibrius, overgehaalde zandvlooien tchouck-tchouck-nougat en sokkenlopers va-nu-pieds. Héérlijke boekjes!

Onderweg met de tram: Lijn 2 in Istanboel

In de grootste stad op ons continent onderhoudt Lijn 2 de verbinding tussen Zeytinburnu en Sultanahmet:

https://www.youtube.com/watch?v=8192bJI7vtU

Zichtbaar effect

In de jaren vlak voor de Eerste Wereldoorlog werd er op grote schaal reclame gemaakt voor Kola-Dultz, een tonicum dat als je de afbeelding bij de propaganda mag geloven een duidelijk zichtbaar effect had: zie hoe terneergeslagen de man voor gebruik ervan oogt, en hoe strijdlustig erna. Zelfs de punten van zijn snor maken een huppeltje….

Cinema Trivia: Eerst cameraman

Je moet ergens beginnen: Nicolas Roeg (1928-2018), die zich als regisseur liet opmerken met indringende films als Don’t Look Now en The Man Who Fell To Earth, was eerst cameraman bij de grote David Lean. Zo dirigeerde hij de lens voor Lawrence Of Arabia. Ook voor Dr. Zhivago was hij aanvankelijk cameraman, maar Lean en Roeg hadden een te afwijkende visie en dus moest hij het veld ruimen.

Een goede zaak

Onze Lieve Vrouw waakt al eeuwenlang over de stad Antwerpen. Die neemt nu maatregelen om het erfgoed dat aan haar is opgedragen te beschermen. Alleen al binnen de Leien zijn er zo’n honderdvijftig Mariabeelden. De meeste daarvan verkeren in uitstekende staat. Per jaar worden er door de stad onder begeleiding van de vzw Kruis en Beeld namelijk vijf volledig gerestaureerd. Nu wil de stad ook paaltjes of straatmeubilair gaan plaatsen bij Mariabeelden die door hun plaatsing risico lopen op aanrijdingen. Met paaltjes of straatmeubilair kan dat voorkomen worden. Een goede zaak!

Verdwenen vloot

Een jaar voor de Groote Oorlog uitbrak was Oostenrijk, destijds samen met Hongarije een keizerrijk vormend, nog een zeevarende natie. Met een imposante vloot, zoals op deze foto te zien is. Na de Eerste Wereldoorlog werd de kaart van ons continent ingrijpend hertekend. Oostenrijk werd toen een land zonder kust, en dus zonder vloot.

Stalins

Neen, dit straatje is niet naar de Sovjetdictator genoemd. Het is geen genitief-s maar de laatste letter van de familienaam van een glazenier: Auguste Stalins (1839-1906). Die vervaardigde onder meer glasramen voor de nabij het straatje dat naar hem werd genoemd gelegen Sint-Fredeganduskerk in Deurne.