Op de supermarkt

Eind jaren zestig waren we met ons gezin eens in een enorm Vlaams warenhuis, ik meen in Kapellen maar het kan ook Merksem zijn geweest. Zo’n reusachtige bazaar kenden wij niet. Ze noemden het supermarkt, en plots herinner ik me dat ons ma later zei dat we - naar analogie met op de markt - op die supermarkt waren geweest in plaats van ín die supermarkt.

Momentopname

Vandaag heb ik als nabije cultuurdragers Het ruisen van de stroom van Erik Van Ruysbeek, The Goddess Of 1967 van Clara Law, The Wild Pear Tree van Nuri Bilge Ceylan en Ingooigem –  Herinneringen uit Het Lijsternest van Stijn Streuvels.

Doorzoeking

Ik weet dat er mensen zijn (50% van Huize Bevers hier behoort daartoe) die de stripavonturen van Urbanus maar flauwekul vinden, maar ik geniet daarvan. Urbanus (scenario) en Willy Linthout (tekeningen) zetten een surrealistische wereld neer waarin de verhaallijnen op hilarische wijze alle kanten op springen maar uiteindelijk op het laatste plaatje steeds toch weer op Urbaneske wijze in de plooi vallen. Ik kan erg genieten van melige details als de Washandje voor vanonderenstraat, maar beslist ook van taalkundige spitsvondigheden. Zo stappen de Tollembeekse flikken René en Modest huize Urbanus binnen met een huiszoekingsbevel, waarop Eufrazie (Urbanus’ moeder) repliceert: “Ge moet ons huis toch niet meer zoeken? Ge staat aan ons voordeur.” In de Van Dale dient huiszoeking per ommegaande verbeterd te worden in huisdoorzoeking….

Koers!

Met de Omloop Het Nieuwsblad begint het koersseizoen deze zaterdag natuurlijk pas écht. Misschien een goede aanleiding om De 100 mooiste wielergedichten uit de Vlaamse en Nederlandse literatuur weer eens uit de kast te halen (of aan te schaffen, het boek is nog immer te koop). Heel wat dichters waren acht jaar geleden aanwezig bij de voorstelling van die bloemlezing, in het Wielermuseum in Roeselare. Op deze tableau de la troupe van links naar rechts staand Pieter Bakker, Philip Hoorne, Karel Declercq, Dirk Nachtegaele, Bert Bevers, Martin Carrette†, Herman Laitem en Miel Vanstreels en zittend van links naar rechts Albert Megens, Achilles Surinx, Jeroen Wielaert, Paul Rigolle, Guy van Hoof en samensteller Patrick Cornillie.

De wielergedichten: Wielerdichters

De grootste bloem

De grootste bloem ter wereld groeit, in Zuidoost-Azië, aan de Rafflesia arnoldi. Ze bereikt een diameter van anderhalve meter en een gewicht van zeven kilo. Tot zover dit Gemengd Bericht.

In geval van twijfel....

En wanneer je dan twijfelt of je je haar blond of paars wilt, dan gebruik je toch gewoon allebéi de kleuren….

22.2.22

Al bijna vijfenveertig jaar geleden is het dat ik op de deurmat van ons eerste huis, aan de Sint-Josephstraat 2a te Bergen op Zoom, een kaartje (wat er op de voorkant stond ben ik vergeten) vond met de boodschap Goeiemorgen, het is vandaag 7-7-77! Met een hartelijke groet van onze vriend Frans Mink beatae memoriae, die vandaag exact negen jaar geleden afscheid van het leven nam. 8-8-88, 9-9-99. Het blijven bijzondere data, en bij ieder ervan moet ik aan Frans denken. In het begin van de eeuw ging het natuurlijk lekker: 01-01-01, 02-02-02, 03-03-03, en zo verder. Echt mooie dubbele waren 11-11-11 en 12-12-12. En toen was het weer voor een hele tijd gedaan. Tot de tweede van deze maand, en nu is het dan 22-2-22. Hierna is het voor datumfetisjisten elf jaar wachten, tot 3-3-33….

Nooit van gehoord

Zie in Wie zegt wat waar? – Regionale taal in Nederland en Vlaanderen van het Genootschap Onze Taal een kaartje waarop aangegeven staat hoe men her en der een vergiet noemt. Hier in Antwerpen zeggen ze trizee, dat weet ik ondertussen wel. Maar het kaartje geeft ook aan dat men in het net over de grens gelegen West-Brabant, mijn geboortegrond, stramijn zou bezigen. Nou, van dat woord had ik zelfs nog nooit gehóórd, laat staan dat ik het gebruikte.

Waar blijft de toekomst?

Zeventien jaar geleden al dat ik onder de titel Waar blijft de toekomst? mijn monotypes tentoonstelde in het oude stadhuis aan de Grote Markt in Bergen op Zoom. Die monotypes blijven zichtbaar bij Gallerie Credenza:

www.galleriacredenza.blogspot.com/

&

https://www.bertbevers.com/expo/expoboz.htm

Hardnekkige straat

Wilgefortis de Baardheilige werd op veel plaatsen vereerd. Er bestaan diverse beelden van de bedachte heilige, die ook bekend stond als Ontcommere. Ze zou zelfs begraven liggen in Steenbergen. Dat is een misverstand, vermits Steenbergen een ‘vertaling’ is van het fictieve Stainberg, waar ze volgens ‘de overlevering’ ter aarde zou zijn besteld. Dat alles laat onverlet dat er in het brave Steenbergen wel gewoon een Sint Ontcommerstraat is.

Verdwenen heilige

Wilgefortis was de dochter van een Portugese koning die haar uit wilde huwelijken aan de heidense koning van Sicilië. Wilgefortis weigerde, smeekte God om hulp en kreeg een baard waarop de Siciliaanse vorst zijn belangstelling in haar verloor maar haar vader zo woest werd dat hij haar liet kruisigen. Er gaan wel meer moeilijk verifieerbare verhalen over heiligen rond, maar deze legende over Wilgefortis de Baardheilige, die werd aangeroepen bij liefdesverdriet, was zelfs Rome te ongeloofwaardig. 20 juli was haar feestdag, maar die datum werd in 1969 formeel uit de heiligenkalender geschrapt.

Derde druk

Bij de post zit Komijnsplitsers, de meest recente dichtbundel van Marieke Lucas Rijneveld. En die is, zeker voor poëzie, behoorlijk succesvol want reeds aan de derde druk toe. Die is haar hem van harte gegund. Wat me wel bevreemdt, is dat de eerste druk in januari van dit jaar van de persen kwam, de tweede in februari en de derde wéér in januari….

Leuke woorden

Bombazijn, duist, eikhaas, flankeur, karonje, loert, majuskel, nakkedikker, pennoen, spang, toddik, ulk, vazel, weispel, zeisel.

Smakelijke aanblik

Er hoeft nog niet eens boter en kaas of charcuterie op te zitten: de broodjes van bakkerij Lints hier op het Mechelseplein zien er op zich al zo smakelijk uit dat het water me bij de aanblik ervan reeds in de mond loopt.

Ons ma

Ik hoorde iemand van wie ik weet dat hij enig kind is het hebben over ons ma. Is dat eigenlijk niet eigenaardig? Natuurlijk is in het Antwerps en Brabants 'moeder' overal ons ma, maar ik had er nooit bij stil gestaan dat ook mensen zonder broers of zussen het zo gebruiken.

Onderweg met de tram: Lijn 12 in Genève

In Zwitserland kun je je in Genève met Lijn 12 van de Stadler Tango verplaatsen tussen de haltes Moillesulaz en Bachet-Gare:

https://www.youtube.com/watch?v=fcN4fOGRZ7E

Rafelrandjes

Het Verdrag van Versailles heeft hier en daar vreemde erfenisjes nagelaten. Duitsland moest na de militaire conflicten in de afgelopen eeuw ook aan België grondgebied afstaan. Reden waarom dit land ook een Ostbelgien heeft. Aan de grens zijn echter rafelrandjes blijven bestaan, waaraan overigens niemand zich stoort. Neem de weg van Monschau naar Aken: die Bundesstraße 258 loopt een stukje voorbij Monschau drie kilometer door een bos op Belgisch grondgebied. Toch is het een Duitse weg en je kan er bij die doortocht door België nergens afrijden. Wanneer je daar weer over de Duitse grens bent, passeert de Bundesstraße 258 nóg drie keer strookjes Belgisch grondgebied. Wie van Monschau naar Aken rijdt steekt áchtmaal een grens over!

Te snel

In het kruiswoordraadsel werd een Europese hoofdstad met vier letters gezocht. De eerste had ik al, de R waarna ik ome invulde. Dat schopte de puzzel danig in de war, want ik had over het hoofd gezien dat er nóg een Europese hoofdstad van vier letters met een R begint: Riga. Overigens zijn er in totaal vijf Europese hoofdsteden van vier letters: behalve Riga en Rome zijn dat Bern, Kiev en Oslo.

Lege mode

Wij hebben vazen in huis. Die staan boven in een kast, en komen daaruit als er iemand bloemen meebrengt. Ik heb nooit beter geweten dan dat vazen dienen om er  bloemen in te zetten. Wanneer je er op gaat letten zijn er echter veel mensen die een vaas in de vensterbank zetten met….niéts erin. Wat een typische gewoonte.

Geheel terzijde

Me even geconcentreerd beziggehouden met de namen van vogels in het Nederlands, Duits, Engels en Frans. Aan de hand van de data in Vogels in volksgeloof, magie en mythologie van Johan Boussauw. Er zijn maar drie vogels die in deze talen volslagen anders heten. De lijster is respectievelijk Drossel, thrush en grive; de kauw Dohle, jackdaw en choucas en de roodborsttapuit Schwarzkelchen (eigenaardig: hier niet de rode borst maar de zwarte keel), stonechat en traquet. Maar er zijn er ook drie die we allemaal bijna hetzelfde noemen: de hop die onze buren als Hopf, hoppoe en huppe kennen, de valk die Falke, falcon en faucon wordt genoemd en natuurlijk de gevlerkte onomatopee koekoek: Kuckuck, cuckoo en coucou. Maar dit alles natuurlijk geheel terzijde.

Ja hoor....

Eens even gekeken of er afbeeldingen van die ‘snelvarende stoombooten’ en ‘pracht-paketbooten’ op het wereldwijde web te vinden zijn. En ja hoor….

Afvaarten à gogo

In het Handelsblad van Antwerpen van zondag 21 oktober 1928 staan fraaie advertenties voor de rederijen met wie je vanuit Antwerpen via Tilbury naar Londen kon varen. Iedere woensdag- en zaterdagavond kon je vanaf de Cockerillkaai met een van de ‘snelvarende stoombooten’ Diamant, Rubis, Topaze, Saphir en Emeraude de Noordzee oversteken. Vanaf de Van Meterenkaai kon je met ‘pracht-paketbooten’ als de Melita, de Montrose of de Montroyal zelfs rechtstreeks naar Montreal in Quebec of Saint-John in New Brunswick varen.

Bijna aaibaar (41)

 

De oudste

De dwergstaat Monaco, hoofdstad Monte Carlo, heeft de oudste bevolking ter wereld: de inwoners zijn er gemiddeld 51 jaar. 

Niet veel wijzer

Het is goed dat de eigenaren ervan ook het Latijns schrift gebruiken om aan te geven dat hun Kunthun een Tibetaans restaurant is, want van alleen het opschrift links op de zaak zou ik niet veel wijzer zijn geworden.

In de steigers

De restauratie van de torens van de Onze Lieve Vrouwekathedraal hier, de grootste gotische kerk van de Nederlanden, wordt als het goed gaat dit jaar afgerond. De torens staan wel vaker in de steigers. Ik hoorde een Antwerpenaar wel eens zeggen dat hij die meer mét dan zónder stellingen heeft meegemaakt. In 1965 werd het zaakje ook al eens voor jaren ‘ingepakt’, eind vorige eeuw nog eens en begin deze eeuw opnieuw. Daaraan moet ik denken bij het begin van De Inca-schat der Cordillera, een avontuur van Piet Pienter en Bert Bibber uit 1955. Ook tóen al, zie het plaatje van Professor Snuffel op de Groenplaats, werd er aan het onderhoud van de kerk gewerkt.

Uit de kast (CXVI): Hedwig Speliers

Eens in de maand ga ik voor deze rubriek met de ogen dicht voor mijn poëziekast staan om daar een willekeurige bundel uit te nemen. Deze keer is dat Ten zuiden van van Hedwig Speliers (Sonneville/Nijgh & Van Ditmar, Brugge/’s-Gravenhage, 1973), waaruit ik op bladzijde 27 opensloeg:

De rangorde van de dingen:
die er wonen, in onderlinge stilte
zij onderhandelen met de stilte –

in deze mate is zon geen huis
waarin geboorte zorgen baart.

Het paswoord warmte wordt er
met een parker onderstreept.

Balinese conversatie

Het is maar goed dat er in dierentuinen hard wordt gewerkt aan het in stand houden van soorten. Neem de Balispreeuw, de Leucopsar rotschildi. Die is in het wild nagenoeg uitgestorven, maar in de Zoo hier doen ze het prima. Ik amuseer me regelmatig met hun Balinese conversaties.

Klice & krastavac

Eigenaardig boodschappenlijstje gevonden. Peterseler zal beslist peterselie zijn, maar wat sampilloni, paradasil en fargarepa zijn? Geen idéé. Een merkwaardige taal. Enig surfen leert dat het Kroatisch is. Een krastavac is een komkommer, en onze Kroatische vrienden noemen spruitjes klice. Het werkelijk vreemde aan dit lijstje vind ik echter die rode paprika. Waarom die ineens in het Nederlands?

Cinema Trivia: Een vrouwelijk lijstje

Zomaar een (qua waardering willekeurige volgorde – die is alfabetisch) Top 10 van wie ik anno 2022 geweldige actrices vind: Paula Beer, Leonie Benesch, Julie Christie, Anaïs Demoustier, Liv Lisa Fries, Sophia Loren, Alba Rohrwacher, Céline Sallette, Audrey Tautou en Nicola Walker.

Cinema Trivia: Een mannelijk lijstje

Zomaar een (qua waardering willekeurige volgorde – die is alfabetisch) Top 10 van wie ik anno 2022 geweldige acteurs vind: Volker Bruch, Johnny Depp, Leonardo DiCaprio, Peter Dinklage, Bruno Ganz, Derek Jacobi, John Malkovich, Tom Schilling, Adriano Tardiolo en Christoph Waltz.

De wereld is blauw

Liberia, Myanmar en de Verenigde Staten van Noord-Amerika zijn verwante naties: zij wijken af van de rest van de wereld, waarin men gewend is aan het metriek stelsel.

Geschiedvervalsing

Merkwaardig hoe een stripverhaal onze conceptie van een periode in de geschiedenis kan beïnvloeden: in Asterix de Galliër en de vele vervolgalbums zien we Asterix en Obelix (en hun stamgenoten) zich om de haverklap te goed doen aan everzwijn. Bovendien is Obelix menhirhouwer. Nu blijkt een aantal details uit deze verhalen historisch incorrect: de oude Galliërs droegen niet alleen geen broekriemen maar bretels, evenmin vervaardigden ze menhirs. Die lagen al in Bretagne lang voordat de Kelten er kwamen wonen. Het meest frappant: de oude Galliërs beschouwden wilde zwijnen als heilige dieren! Dat Galliërs everzwijnen aten is dus net zo onwaarschijnlijk als de kans dat je een Indiër een koe ziet slachten....

Ongehoord en ongezien

In het begin van deze eeuw hebben we jarenlang op een bouwwerf uitgekeken toen de Bourlastraat uit werd gegraven om ruimte te maken voor een tunnel voor automobielen. Daarin passeert sindsdien de ganse dag door ongehoord en ongezien verkeer. Ik sta er momenteel pas weer even bij stil nu ik enkele van de foto’s tegenkom die ik toentertijd van de werkzaamheden maakte.

Over stoete en stute

Een van mijn West-Vlaamse kameraden, Patrick Cornillie, liet weten dat hij van onderstaand bericht leerde dat een brood in het Nedersaksisch stoete is: ‘En zeggen dat wij in het West-Vlaams… stute zeggen. Niet voor een brood, wel voor een boterham. Wil je een stuutje met choco?’ Ik ben het met hem eens dat er een link moet zijn, maar welke weten we nog niet. De taalkundige overeenkomst is des te frappanter omdat de afstand tussen de Achterhoek en het Nedersaksisch achterland daarvan en de Westhoek behoorlijk groot is.

Spelbrekers

Eigenaardig hoe enkele talen in eenzelfde taalfamilie op een bepaald woord soms wezenlijk af kunnen wijken. Neem het woord brood, dat in vrijwel alle Germaanse talen min of meer hetzelfde is: brood (zelfs in het verre Afrikaans, dat ook een Germaanse taal is natuurlijk), bread, Brot, bröd, brød, brauð. De ‘spelbrekers’ zijn hier het Fries en Nedersaksisch waarin brood respectievelijk bôle en stoete is. Tot zover dit Gemengd Bericht.

Verkeerde naam

Uit Midas Dekkers’ jongste boek Wat loopt daar? steek ik regelmatig kostelijke weetjes op. Over de keizertamarin bijvoorbeeld. Dit aapje met een witte hangsnor van jewelste, kreeg de wetenschappelijke naam Saguinus imperator: ‘Gek genoeg is hij vernoemd naar keizer Wilhelm II, die zijn snor juist martiaal omhoog droeg. De naam stamt uit de tijd dat Europeanen de aapjes alleen dood kenden, opgezet. Kennelijk hadden de preparateurs er aardigheid in om de snor bij het opzetten op te draaien.’

Momentopname

De nabije cultuurdragers hic et nunc: Belye nochi pochtalona Alekseya Tryapitsyna (in het Engels The Postman’s White Nights) van Andrei Konchalovski, Intriges van Albert Hagenaars, Portret van een landschap – Gedichten 1953-1997 van Leo Herberghs en Beauty van Ryuichi Sakamoto.

Eerbetoon of plagiaat?

Als jongetje maakte ik tegelijk met de avonturen van Kuifje en met die van Piet Pienter en Bert Bibber kennis. Altijd graag gelezen. Al staat Kuifje natuurlijk een trap hoger, dat zag ik toen ook al wel. Ik vraag me soms af of Pom, de tekenaar van Piet Pienter en Bert Bibber, hier en daar een eerbetoon aan Kuifjebedenker Hergé brengt of dat hij hem plagieert. Neem de professor die zijn aktetas kwijtraakt die door de helden wordt gevonden. Of de Deense dog die in het bos de achtervolging inzet. Kuifje was er in elk geval eerder, het eerst avontuur van Piet en Bert verscheen pas in 1955.

Voornaam

Er was een meneer op televisie die iets vertelde bij een tentoonstelling, ergens in de provincie. Met reproducties, want er was ook werk van Leonardo da Vinci te zien. Of de meneer echt ter zake kundig was betwijfelen wij want we keken elkaar aan toen hij het bij de Salvator Mundi, Da Vinci’s beeltenis van de Verlosser van de Wereld, had over Salvador Mundi. Alsof dat, als Salvador Dali, een náám is….